“Mu‘tereku’l-Akrân” Adlı Eseri Bağlamında es-Suyûtî’nin Kur’ân’ın İ‘câz Anlayışı / Es-Suyûtî’s Concise Approach of Holy Quran in the Light of His Work Entitled Mu‘tereku’l-Akrân

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 5, 0 - 0, 25.10.2016

Naim Döner

Öz

Celâleddîn Suyûtî, Kur’an i‘câzı ile ilgili Mu‘tereku’l-akrân fî i‘câzil-Kur’an
adında bir eser telif etmiştir. Üç ciltten oluşan ve oldukça hacimli olan bu eser,
ansiklopedik mahiyettedir. Eser Kur’an ilimleri, i´câz, fıkıh, akait, tefsir başta
olmak üzere ve pek çok usûl ile ilgili mevzuları ve başka meseleleri içermektedir.
Suyûtî, eserde pek çok kaynağa atıfta bulunmaktadır. Onun kaynakları kendi
eserleri ve başka âlimlerin kitapları olmak üzere iki kısma ayırmak mümkündür.
O, i’câz ile ilgili konuları anlatırken tefsir, ulûmu’l-Kur’an, akâid, hadis, fıkıh,
usûl, Arap Dili ve Tarih ilim dallarına ait müelliflerin eserlerine müracaat etmiştir.
Binaenaleyh, onun eseri kaybolma tehlikesi ile karşı karşıya olan farklı âlimlere
ait görüşleri muhafaza etme işlevi görmüştür. Kur’an’ın i’câz vecihlerini otuz beş
başlık halinde ele alan Suyûtî, Kur’an’ın i’câz dairesini genişletmiş, çok sayıda ayet
ve hadisi istişhat olarak getirmiştir. İ’câz ile ilgisi olmayan Kur’an ilimlerine dair
bazı konuları da Kur’an’ın i’câz vechi olarak anlatmıştır.