Hadisçiler Nezdinde Tenkid Yöntemin Özellikleri

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 10, 33 - 69, 15.12.2017

محمّد علي قاسم العمري

Öz

Öz

Bu makale, hadisçilerin
hadis metinlerini tesbit etme konusunda uyguladıkları yöntemlerinden
bahsetmektedir. Makale, bu yöntemin kurallarını, istifade ettiği işaretleri açıklamakta, önemli unsurlarını ve -nass açısından
zamansal-mekansal uzaklıktan, esbâb-ı vürudtan ve dil bağlamından istifade etme ile bütün bunların mekasıd-ı şeriyye ile bağlantısını
kurma gibi- muhaddislerin vaz’ ettikleri kuralları ortaya çıkartmaktadır. Bu yöntem
sayesinde açık bir bakışaçısı,
mükemmellikte son nokta olan ihtiyat yöntemi ortaya çıkmıştır. Ayrıca hadisçilerin, Descartes’tan
on üç yüzyıl önce sistematik şüphecilik
fikri ile davrandıkları, araştırmalarında
ilmî yöntemin ahlak ve kurallarını uygulama konusundaki açık hırsları ve konunun
yapısı ve önemine göre bazı kuralları uygulamadaki açık yumuşaklıkları anlaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Özellikler, Kurallar, Unsurlar, Yöntem, Hadis tenkidi

Critical Approach Characteristics of Hadith Scholars

Öz

Abstract

This study
deals with the transmitters methodology in documentation of AL-Hadeeth
AL-Nabawi showing its rules and general features. In addition, it clarifies the
most important basics of this methodology and what the transmitters set of
principles as considering the place and time side and the seasonal and
linguistic context connecting to Shariah Law.Thus,it reveals a clear vision and
a very accurate methodological subject. More, this study reveals that the
transmitters are the first before Desecrates in working in methodological doubt
thirteen years ago but with obvious daring in applying the principles and
moralitities of the scientific methodology of research and obvious flexibility
in applying some rules of the transmitters in terms of the nature of the
subject and its importance. 

Anahtar Kelimeler

The Characteristics, Rules, Elements, Methodology, Hadith criticism

سمات المنهج النقدي عند المحدثين

Öz

الملخص

يتناول
هذا البحث منهج المحدّثين في مجال توثيق نصوص الحديث النبوي، من حيث بيانُ قواعده،
وما تمتّع به من سمات عامّة، وكشف عن أهمِّ مقوّماتِ ذلكَ المنهجِ، وما وضعَه
المحدّثون من ضوابطَ، كالعناية بالبُعدِ الزمانيِّ والمكانيِّ للنّص وأسباب
الورود، وسياقه اللغوي، وربط كلِّ ذلك بمقاصدِ الشريعة، فكشف بذلك عن رؤية واضحة،
واحتياط منهجي غاية في الإحكام، وأبانَ بأنَّ المحدّثين هم الأسبق من ديكارت
بالعمل بفكرة الشكِّ المنهجي بثلاثة عشر قرنًا من الزمن معَ حرصٍ واضحٍ على العملِ
بقواعدِ وأخلاقيّاتِ المنهجِ العلمي في البحثِ، ومرونةٍ واضحةٍ في تطبيقِ بعضِ
قواعدِ المحدّثين وفق طبيعة الموضوع وأهميتّه.

Anahtar Kelimeler

سمات, قواعد, مقومات, المنهج, النقد الحديثي

Kaynakça

• el-Âcırî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ali. es-Suâlât li Ebû Dâvud es-Sicistânî. Dârü’r-risâle, 1979.
• el-Üdlübî, Salahaddîn b. Ahmed. Menhec nakdü’l-metn inde ulamai’l-hadîs. Dârü’l-afaki’l-hadîsa, 1983.
• Ahmed Emîn. Fecrü’l-İslâm. Kahire: Mektebetü’n-nahdati’l-Mısriyye, 1975.
• İbn Ebû Hâtim. el-cerh ve’t-ta’dîl. Haydarâbâd: Dâiretü’l-me‘ârifi’l-Osmâniyye, t.y.
• İbn Hibbân, Muhammed b. Hibbân. el-Mecrûhûn. thk. Muhammed İbrahim Zâyid. Halep: Dârü’l-ve’y, t.y.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali. Takrîbü’t-Tehzîb. Halep: Dârü’r-reşîd, t.y.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel. el-Müsned. Beyrut: Müessetü’r-risâle, 1421.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel. el-İlel. Riyad: Dârü’l-Hânî, 1422.
• İbn Dakîki’l-‘Îd, Muhammed b. Ali b. Vehb. el-İhkâmü’l-Ahkâm. Riyad: Dârü’l-muhakkik, t.y.
• İbn Receb, Abdurrahman b. Muhammed. Şerhü İleli’t-Tirmizî. thk. Hemmam Said. Amman: Mektebetü’l-menâr, 1407.
• İbnü’s-Salâh, Osman b. Abdurrahman. el-Mukaddime. Kahire: Dârü’l-Kütüb, 1974.
• İbn Abdülber, Yusuf b. Abdülber. Câmi’u beyâni’l-ilmi ve-fazlihi. thk. Ebü’l-Eşbâl ez-Züheyrî. Dımam: Dâr İbnü’l-Cevzî, 1414.
• İbn Adî, Abdullah b. Adî. el-Kâmil fî’d-du‘afâ. Beyrut: Dârü’l-fikr, 1985.
• İbn Ma’in, Yahya b. Ma’in. et-Tarîh. thk. Ahmed Nûr Sayf. Merkezü’l-bahsi’l-ilmî, 1979.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmi’u’l-Sahîh. thk. Mustafa el-Buğa. Beyrut: Dâr İbn Kesîr, 1407.
• el-Hâzımî, Muhammed b. Musa. Şurûtü’l-eimmeti’l-hamse. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1984.
• Hasan b. Mes’ud b. Muhammed el-Yevsî. Zahrü’l-ekem fi’l-emsâl ve’l-hikem. Mağrib: Dârü’l-beyza, 1401.
• Hatîb, Ahmed b. Ali. Târîhu Bağdâd. Haydarâbâd: Dâiretü’l-me‘ârifi’l-Osmâniyye, t.y.
• Hatîb, Ahmed b. Ali. el-Cami’ li ahlaki’r-râvi. thk. Muhammed Acâc el-Hatîb. Beyrut: Müessetü’r-risâle, 1412.
• Hatîb, Ahmed b. Ali. el-Cami’ li ahlaki’r-râvi ve âdâbi’s-sâmi’. thk. Salâh b. Muhammed b. Uveyza. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, t.y.
• Hatîb, Ahmed b. Ali. el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye. Medine: Mektebetü’l-ilmiyye, t.y.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed. Tezkiretü’l-hüffâz. Beyrut: Dâr İhyâ’i’t-tur’si'l-Arabî, t.y.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed. Mîzânü’l-i’tidâl. Matbaa İsa el-bâbî el-halebî, t.y.
• Sehâvî, Şemsüddîn b. Muhammed. Fethu’l-muğîs. thk. Abdurrahman el-A’zamî. Matbaatu’s-selefi, t.y.
• Sehâvî, Şemsüddîn b. Muhammed. el-İlân bi’t-tevbih li men zemme’t-târîh. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, 1979.
• Süyûtî, Abdurrahmân b. Ebû Bekr. Tedrîbü’r-râvî. thk. Abdulvahhâb Abdullatîf. Riyad: Mektebetü’r-Riyâdi’l-hadisa, 2011.
• el-Ukaylî, Muhammed b. Ömer. ez-Zu’afâ’i’l-kebîr. thk. Abdulmu’ti Kal’acî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1404.
• el-Kâsımî, Celaleddîn. Kavaidu’t-tahdis min funûn mustalahi’l-hadîs. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1979.
• Müslim b. Haccac. el-Câmi’u’s-Sahîh bi-Şerhi’n-Nevevî. Müessese menâhilü’l-irfân, t.y.
• Müslim b. Haccac. el-Câmi’u’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. Dâr İhya’i’t-turâs, t.y.
• Müslim b. Haccac. et-temyîz. thk. Mustafa el-A’zamî. Riyad: Matbaa Câmi’atü’r-Riyâd, t.y.