Kur’an’da Fonetik Olgusunun Belaği Analizi Metnin Metodolojisi ve Özellikleri

Yıl 2018, Sayı: 11, 209 - 230, 25.06.2018

Loui Khalil

Öz

Kur’an’daki Fonetik olgusunun belaği analizini
incelediğimizde, akla gelebilecek ilk soru: Belağatçılar açısından fonetiği
incelemenin zor oluşunun nedeni nedir? Bu konu ile başa çıkmanın en iyi yolu
hangisidir?

Belki de bu zorluklar, seslerin semantik referanslarının
eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Hem fonetik sözlük açısından, hem de
konuşmacılar arasındaki gelenek açısından. Ki bunların ikisi de birbirleri ile
bağlantılıdır. Zira fonetiği inceleyen belağatçının seslerin anlamları için
kendi hükümlerini temellendirebileceği dilbilimsel bir sözlüğü yoktur; Kelime
Sözlüklerinde olduğu gibi. Buna ek olarak, kullanım alanındaki seslerin genel
bir kabul görevi gören bir anlamı yoktur. Çünkü genellikle kullanıcının psikolojik
ve zihinsel önyargıları eşlik eder. Bu, ses alanını incelemeyi tehlikeli bir
girişim kılar. Zira kişisel görüşler dışında herhangi bir kılavuz ya da delil
bulunmamaktadır. Böylece de bu görüşler suçlamalar için savunmasız bir hedef
haline gelir. 

Bu çalışmada belağat araştırmacıları için bir yol açmayı
hedefleyerek, yönteme benzer sistemli bir bakış açısı önermekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Kıraat ilmi, Belaği analiz, Semantik, Fonetik, Fonetik sözlük

The rhetorical analysis of the phonetics phenomenon in Qur’an methodology and particularity of text

Öz

The
first question that may come to mind, when we want to study the rhetorical
analysis of the phonetics phenomenon in Qur’an, is: why was the phonetic method
so difficult for the rhetoric, and which is the best way to deal with this
topic?

Perhaps
the difficulties lie in the lack of semantic references for the sounds;
concerning the phonetic dictionary, and the tradition between speakers. Both of
them are linked to each other. The Rhetorical who studies phonetics does not
have a linguistic lexicon of the sounds meanings, to build his judgements on,
as the case in vocabulary dictionaries is. In addition to that, the sounds in
the field of pragmatics do not have a meaning considered as general acknowledgement, as it
generally comes accompanied by the psychological and mental prejudices of its
user. That makes wading into the audio field a dangerous venture, with no guide
or evidence other than personal opinion, which makes it a vulnerable target for
the charges.

This
study is trying to pave the way for researchers; or suggest a point of view
that approaches a well-organized method, and that is best suited to rhetorical
studies.

Anahtar Kelimeler

Qur’anic Recitation, Rhetorical analysis, Semantic, phonetics, Phonetic dictionary

التحليل البلاغي للظاهرة الصوتية في القرآن (المنهجية وخصوصية النص)ا

Öz

أول
ما قد يتبادر إلى الذهن عند الإقبال على دراسة التحليل البلاغي للصوت في القرآن
الكريم هو السؤال عن السبب الذي من أجله صعُب الطريق الصوتي على البلاغيين، وعن
الكيفية التي يحسن بها معالجة مثل هذا الموضوع؟

لعل
الذي أسس لتلك الصعوبة هو نقص المرجعية الدلالية للأصوات؛ من جهة المعجم اللغوي
الصوتي، أو من جهة العرف بين المتكلمين-  وكلاهما مرتبط بالآخر؛ فليس لدارس الصوت معجمٌ
لغوي لمعاني الأصوات يبني عليه أحكامه، كما هو الحال في معاجم المفردات (الكلمات)،
كما أنه ليس للصوت في نطاق التداول معنىً في ذاته يمثل عرفاً عاماً، إذ الغالب
عليه أن يأتي مصحوباً بالتحيّزات النفسية والذهنية لمستعمله، وهذا ما يجعل الخوض
في الحقل الصوتي ضرباً من المغامرة الخطرة، لا هادي فيها ولا دليل غير الرأي
الذاتي، مما يجعلها عرضةً للاتهام بالخروج عن المنهج العلمي القائم على التعليل
والتجريب، والذي تتصف نتائجه عادةً بقدر كبير من الثبات. تحاول هذه الدراسة أن
تمهّد شيئاً من ملامح الطريق للسالكين؛ أو تضع تصوراً أقرب ما يكون إلى المنهج
المنظم الذي يحسن بالدراسات البلاغية الصوتية أن تتبعه.

Anahtar Kelimeler

علم القراءات القرآنية, التحليل البلاغي, المرجعية الدلالية, الظاهرة الصوتية, المعجم اللغوي الصوتي

Kaynakça

• Azzavi, Semir. et-Tenğim'ul Lügavi Fi-l Kur'an'il Kerim. Amman: Dar-ul Diya, 2000.
• Cezeri, İbni Esir. Cami'ul Usul Fi Ahadis'i el-Resul. y.y.: Dar-ul Beyan, 1972.
• Curcani, Abdulkahir. Delail-ul İ'caz. Cidde: Dar-ul Medeni, 1992.
• Hasnevi, Muhammed. el-Fasile Fi-l Kur'an. Amman: Dar Ammar, 2000.
• Hezilyyun. Divan'ul Hezliyyin. BAC: Silsilet'ul Mektebet'il Arabiyye, 1965.
• Mat'ani, Abdulazim. Hasais'ut Ta'bir-il Kur'ani ve Simatuh'ul Belağiyye. Kahire: Mketebet-u Vehbe, 1992.
• Yafi, Naim. Kava'idu Teşekkül'in Nağm Fi Musika'l Kur'an. Dımaşk: İttihad'ul Küttab'il Arap, 1984.
• Nisaburi, el-Vahidi. Esbabu'n Nuzul. Beyrut: Alem'ul Kutub. Sayğ , Abdulaziz. el-Mustalah'us Savti Fi-d Dirasat'il Arabiyye. Dımaşk: Dar-ul Fikr, 2000.
• Suyuti, Celaleddin. el-İtkan Fi Ulum'il Kur'an, Beyrut. y.y.: el-Mektebet'ul Asriyye, 1987.
• İbni Adil. el-Bab Fi Ulum'il Kitap. Beyrut: Dar-ul Kutub'il İlmiyye, 1998.
• İbni Kayyim. Bedai'ul Fevaid. Mekke: Mektebet'u Nizar Mustafa el-Baz, 1996.
• İyad, Şükri. el-Luğa ve'l İbda'. Kahire: İnternational Press. el-Ferra. Me'an'il Kur'an. Beyrut: Dar-s Surur, 1955.
• Juyu, Can Mari. Mesalil-u Felsefet'il Fenn'il Muasira. Beyrut: Dar-ul Yakazat-il Arabiyye, 1965.
• Kaddur, Ahmet. Medhal İla Fıkh'il Luğat'il Arabiyye. Dımaşk: Dar-ul Fikr, 1999.
• Kutup, Seyyid. Fi Zilal'il Kur'an. Beyrut: Dar-ş Şuruk.
• Matlub, Ahmet. Mu'cem-ul Mustalahat'il Belağiyye ve Tatavvuruha. Beyrut: Naşirun, 1996.
• Rechardes. Mebadi-un Nakd'il Edebi ve'l İlmi ve'ş Şi'r. y.y.: el-Meclis-i Ala Li's Sakafe, 2005.
• Veys, Ahmet Muhammed. el-İnziyah Min Menzur'id Dirasat'il Uslubiyye. Beyrut: el-Muesseset'ul Cami'yye Li'd Dirasat ve'n Neşr, 2005.