Nûr Sûresi 31. Ayette Geçen “Ğayri uli’l-irbeti” İfadesi Bağlamında Muhanneslik Olgusu

Yıl 2018, Sayı: 12, 99 - 116, 31.12.2018

Emrullah Ülgen

Öz

Nûr Suresi 31. ayette, kadınların zinetlerine bakmalarında sakınca görülmeyen

kişiler bağlamında gelen “ğayri uli’l-irbeti mine’r-ricâl” ifadesinden kimlerin kastedildiğiyle

ilgili müfessirler, çeşitli değerlendirmeler yapmaktadırlar. Bu ifade; ahmak,

ebleh, erkeklik duygusunu yitirmiş, iğdiş edilmiş, piri fani, iyileşme ümidi

olmayan ağır hastalar, kavrama melekesi yeterince gelişmemiş çocuk, muhannes

vb. kişiler şeklinde tefsir edilmektedir. Kadınlara yönelik cinsel hisler taşımayan bu

kişiler arasında muhannesleri öne çıkaran en önemli faktör, Hz. Aişe ve Hz. Ümmü

Seleme’den rivayet edilen iki hadistir. Ancak tefsir kaynaklarında söz konusu iki

rivayet haricinde muhannesler hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bu gerçeği

de göz önünde bulundurarak öncelikle uli’l-irbeti ifadesiyle muhannes kavram-larının etimolojik tahlilleri yapılacak, daha sonra tefsir kaynaklarındaki yorumlar

esas alınarak iki kavram arasındaki anlamsal ilişki ortaya konmaya çalışılacaktır.

Akabinde İslamiyet’in ilk döneminde muhanneslik olgusunun zihinlerde nasıl bir

anlam çağrıştırdığı, muhanneslerin ne tür bir sosyal statüye sahip oldukları, bütün

muhanneslerin söz konusu ayet ifadesinin kapsamına girip girmeyecekleri gibi hususlar

araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Nûr Suresi, Muhannesler, Eşcinseller ve Homoseksüel

The Phenomenon Mukhannathun in the Context Of “Ğayri ulu’l-irbeti” in the 31st. Verse Of Surah al-Nour

Öz

Quranic interpreters make different interpretations about ğayri uli’l-irbeti

mine’r-ricâl (who doesn’t have sexual desire for women) in 31st verse of surah-al

Nour located in the context of persons who are not seen to be problem of looking at

the private (zynet) of women. This statement has been interpreted as imbecile, fool,

stupid, a child (that hasn’t reached puberty), emasculated, seriously ill, mukhannathun.

The common point of these people is that they all don’t feel sexual desires

or needs for women. What make mukhannathun different from the others in this

verse are the two hadiths related from Hz. Aisha and Hz. Umm Salamah. Nevertheless,

there is no information about the mukhannathun except the two hadiths

mentioned in tafsir sources. Considering this fact, the etymological analysis of the

concepts of uli’l-irbeti and mukhannathun will be done. Then, it will be tried to

reveal the semantic relationship between the two concepts based on the interpretations

of tafseer sources. Then, in the early stages of Islam, how the phenomenon of

mukhannathun evoke in the mind, what kind of social status they have. Then, it

will be investigated whether or not all the mukhannathun will be covered by the

expression of the verse.

Kaynakça

• Alûsî, Ebü’s-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. Abdullâh. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-sebi’l-mesânî. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l- Arabî, 1985.
• İbnu’l-Arabi, Ebû Bekr Muhammed b. Abdullah b. Muhammed Meâfirî. Ahkâmu’l-Kur’ân. thr. Muhammed Abdulkadir Ata, Beyrut: Dâru’l- Kutûbi’l-İlmiyye, ty.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Cemaleddin Yusuf b. Abdullah b. Muhammed Kurtubi İbn Abdilber Nemerî. et-Temhîd lima fi’l-Muvatta mine’l-meâni ve’l-esânid. thk. Mustafa b. Ahmed el-Alevî, Muhammed Abdülkebir el- Bekrî, Mağrib: Vizâretü’l-Evkâaf ve’ş-Şuuni’l-İslâmiyye, 2010.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b. Ahmed b.Musa el-Hanefi. Umdetü’l-kari şerhi Sahihi’l-Buharî. Beyrut: Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, 2010.
• İbn Bâz, Abdülazîz b. Abdullah b. Abdurrahman. Mecmuu fetâvâ ve makâlâtun mütenevvia. Derleyen Muhammed b. Sa’d Şuveyir, Riyâd: İdaretü’l-Buhusi’l-İlmiyye, 1987.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî Râzî. Ahkâmu’l-Kur’ân. thk. Muhammed es- Sadık el-Kamhavî, Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, 1985.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmaîl b. Hammâd. es-Sıhâh. thk. Ahmed Abdulğafûr Attâr, Beyrut: Dârü’l-İlm, 1984.
• Dökmen, Zehra Yaşın. Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2010. el-Mevsuatu’l-Fıkhiyye. “Bâbu’l-Muhannes”, Vizaretu’l-Evkâf ve Şuuni’lİslâmiyye, Kuveyt: 1996.
• Ensari, Abdurrahman. Hicab ve Zina Ayetlerinin Yorumunda Ortaya Çıkan Problemler, İstanbul: Kahraman Yayınları, 2004.
• İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ. Mu’cemü mekâyisi’l- Lüğa. thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn, Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1979.
• Ferâhidî, Halîl b. Ahmed, Kitâbu’l-ayn, thk. Abdülhâmid Hendâvî, Dârü’l- Kütübi’l-İlmiye, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiye, 2003.
• Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kûb b. Muhammed, el-Kâmusü’l-Muhît. Beyrut: el-Müessesetü’l-Arabiyye, 1952.
• Geıssınger, Aısha. Gender and Muslım Constructions of Exegetical Authority. Leiden: Brıll, ty.
• Hendricks, Muhsin. “İslamic Texts: A Source for Acceptance of Queer Individuals into Mainstream Muslim Society”, The Equal Rights Review, V, (2010): 42.
• Hısnî, Ebû Bekr Takıyyüddin b. Muhammed b. Abdülmü’min. Kifâyetü’lahyâr fî halli ğayeti’l-ihtisâr. thk. Kamil Muhammed Muhammed Avize, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2001.
• Irâkî, Zeynuddin Ebi’l-Fadl Abdurrahim b. El-Husyin. Tarhu’t-tesrîb fi şarhi’t-Takrîb. Beyrut: Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, ty.
• İsfehânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal Rağıb. el- Müfredât fî ğarîbi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Halil Aynanî, Beyrut: Dârü’l- Marife, 2005.
• Köse, Üzeyir. “Eşcinsellik Ve İslâm Ceza Hukukundaki Durumu”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, V/52, (2017): 383-404.
• Kurtûbî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi‘u li -ahkâmi’l-Kur’ân. Beyrut: thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî, Müessesetü’r-Risâle, 2006.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali Ensârî İbn Manzur. Lisânu’l-Arab. Riyad: Mektebetü’l-Melik Abdülaziz el-Amme, 2014.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd es- Semerkandî. Tevilâtu’l-Kur’ân. İstanbul: thk. Halil İbrahim Kaçar-Bekir Topaloğlu, Mizan Yay., 2007.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Sahih-i Müslim bi-Şerhi’n- Nevevî. Kurtuba: Mektebetu, 1994.
• Özay, Hilal. “İslâm Hukuku Açısından Cinsiyet Değiştirme”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IV/1, 1-36.
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahreddîn Muhammed b. Ömer Fahreddîn. et-Tefsîrü’l- Kebîr, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
• Roughgarden, Joan. Evolution’s Rainbow (Diversity, Gender, and Sexuality in Nature and People), California: Unıversıty Of Calıfornıa Press, ty.
• Rowson, Everett K.. “The Effeminates of Early Medina”, Journal of the American Oriental Society, CXI/4. (Oct. - Dec., 1991): 677-682.
• Sabûnî, Muhammed Ali. Revaiu’l-beyân tefsiru ayati’l-ahkâm mine’l-Kur’ân. Dımaşk: Mektebetu’l-Gazzalî, 1981.
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl. Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1993.
• Şahin, Nurten Zeliha. “İslam Hukuku Ve İnsan Hakları Bağlamında Eşcinsellik Sorunu”, Ekev Akademi Dergisi, XIX/62, (2015): 507-530.
• Şirbinî, Şemseddin Hatib Muhammed b. Ahmed Kahiri Şafiî. Muğni’lmuhtâc ila ma’rifeti meâni elfazi’l-Minhâc. Dârü’l-Fikr, trs.
• Taberî, Ebû Cafer İbn Cerîr Muhammed b. Cerîr b. Yezîd. Câmiü’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. thk. Mahmud Muhammed Şâkir, Kâhire: Mektebetü İbn Teymiyye, trs.
• Turabî, Ahmet Hakkı. “Tuveys Ebû Abdilmün‘im Tuveys Îsâ b. Abdillâh el- Medenî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XLI, 449-450, Ankara: TDV. Yay., 2012.
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Murtazâ Muhammed b. Muhammed b. Muhammed. Tâcü’l-Arûs. Beyrut Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, 1967.