Metinlerarasılık Bağlamında Modern Arap Şiirinde Meryem Figürü

Yıl 2020, Sayı: 15, 65 - 82, 22.06.2020

İbrahim Usta

https://doi.org/10.34085/buifd.726410

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada modern Arap şiiri figürlerinden birisi olan Hz. Meryem, metinlerarasılık ve sembolizm bağlamında değerlendirilecektir. 1960’lı yılların sonunda Julia Kristeva, Mihail Bakhtine ve Roland Barthes gibi yapısalcı araştırmacıların ortaya attığı metinlerarasılık kuramı özetle “iki ya da daha çok metin arasında bir alışveriş, bir tür konuşma ya da söyleşme biçimi” olarak tanımlanmaktadır. Avrupa’da yeni çıkan bu kuram Arap şiirinde aslında Cahiliye döneminden günümüze kadar alıntı kültürü olarak devam eden bir olgudur. Modern dünya şiirinde önemli bir yer tutan sembolizm ise; duygu ve düşüncelerin anlatımında kapalılığın rol oynadığı, şiirde kafiye ve ölçünün ikinci plana atılarak iç armoninin önemsendiği modern bir edebi akımdır. Değişen zaman ve olgular sembolik figürlerde yer yer değişiklik gösterse de, kült dediğimiz bazı imgeler asla değişmez ve değişmeyecektir. Bunlardan birisi de Meryem figürüdür. Bu bağlamda şairlerin metinlerarasılık ve sembolizm ekseninde Hz. Meryem’e atfettikleri yeni anlamlar ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Metinlerarasılık, Sembolizm, Şiir, Modern Arap Şiiri

Kaynakça

• Abbâsî, Muhammed Zübeyr. et-Tenâssu mefhûmuhû ve hataru tatbîkıhî ale’l-Kur’ân, İslamabad: el-Câmiatu’l-İslâmiyye, 2014. Aktulum, Kubilay. Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yay., 1999. Aydoğdu, Yusuf. Türk Edebiyatında Postmodern Anlatının Serüveni ve Murathan Mungan. Ankara: Sonçağ Yay. 2017. Aytaç, Gürsel. Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. 3. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2013. Bâtû, ‛Abdülhamîd. Dîvânu eşcâni hâza’z-zemân, Trablus: Dâru’n-neşr meclisi’s-sekâfe, 2010. Demirayak, Kenan vd..e Yedi Askı. Arap Edebiyatının Harikaları. İstanbul: Akdem Yayınları, 2019. Dervîş, Mahmûd. Limâzâ terekte’l-hısâne vahîda. Londra: Dâru’r-reyyis li’l-kutubi ve’n-neşr, 1996. Dervîş, Nureddîn. Mesâfât. Cezayir: el-Müessetu’l-vataniyye li’l-funûn, 2002. Duygu, Zafer.Nasıralı İsa’nın Erken Dönem Yahudi Literatürüne Yansımaları. Mukaddime Dergisi 2017, 8(1) el-Fâhûrî, Hannâ. el-Câmiʽ fî târihi’l-edebi’l-ʽArabî. el-Edebu’l-hadîs. Beyrut: Dâru’l-cîl, 2005. el-Ferâhîdî, el-Halîl b. Ahmed. Kitâbu'l-᷾ayn. Beyrut: Dâru’l-kutub'il-᷾ilmiyye, 2003. el-Feyruzâbâdî, Mecduddîn Muhammed b. Ya‛kûb, el-Kâmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 2003. el-Hâc, Unsî. Mâzâ sana‛te bi’z-zeheb mâzâ fa‛alte bi’l-verde. 2. Baskı. Beyrut: Dâru’l-cedîd, 1994. Hâfâcî, Abdu’l-Mun῾im. Dirâsâtun fî’l-edebi’l-῾Arabiyyi’l-hadîs ve medârisihî. Kahire: Mektebetu’l-Ezher, 1974. Halîl Cibrân, Cibrân. Dîvân. Beyrut: Mektebetu’l-hilâl, 1990. Harman, Ömer Faruk.”Meryem”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/236-242. Ankara: TDV Yayınları, 1989. Hâvî, Halîl. Dîvân. Beyrut: Dâru’l-‛avde, 2001. Hıfzullâh Vâsıl, ‛İsâm. et-Tenâsu’turâsî fi’ş-şi‛ri’l-‛Arabiyyi’l-mu‛âsır, Amman: Dâr Gaydâ’, 2011. Hicâzî, ‛Abdulmu‛ti. el-A‛malu’l-kâmile. Kuveyt: Dâr Su‛âd es-Sabâh, 1993. İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim. Lisânu’l-Arab. 3. Baskı. Beyrut: Dâr İhyâi’t-turâs, 1999. İbnu’r-Rûmî, Ali b. Abbâs. Dîvân. Beyrut: Mektebetu’l-hadîse, 1987. Jaffé, Dan. The Virgin Birth of Jesus in the Talmudic Context: a Philological and Historical Analysis, Laval Théologique et Philosophique. 68, 3 (Octobre 2012) el-Kayrevânî, İbn Reşîk, el-‛Umde fî mehâsini’ş-şi‛r ve âdâbihî. Beyrut: Dâru’l-cîl, 1983. el-Kettânî, Muhammed. es-Sırâ‛u beyne’l-kadîm ve’l-cedîd fi’l-edebi’l-‛Arabiyyi’l-hadîs. Beyrut: Dâru’s-sekâfe, 1982. Landau, Jacob M., Modern Arap Edebiyatı Tarihi. çev. Bedrettin Aytaç. Ankara: Gündoğdu yay. 1994, Lasker Daniel J.. Mary in Jewish Tradition. Veritas Porto Alegre, v. 63, n. 1, Jan-Mar. 2018. Levasîf, Osmân. A‛râsu’l-milh, Cezayir: Matba‛tu Hûme, 1988. Luis, Şeyho. Târihu’l-âdâbi’l-᷾Arabiyye. Beyrut: Dâru’l-meşrik, 1991. Matar, Ahmed. Lâfitât 5, Londra, b.y.y, 1994. Rifat, Mehmet. XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları. 4. Baskı. İstanbul: YKY Yayınları, 2008. Schäfer, Peter. Jesus in the Talmud. New Jersey: Prinseton University Press, 2007. es-Seyyâb, Bedr Şâkir. el-A‛malu’ş-şi‛riyyetu’l-kâmile. Beyrut: Dâru’l-‛avde, 2003. Yalar, Mehmet. Modern Arap Edebiyatına Giriş. Bursa: Emin Yay. , 2009. ez-Zeydân, Corcî. Târîhu âdâbi'l-lüğati'l-᷾Arabiyye. Beyrut: Dâru’l-fikr, 2011. ez-Zu‛bî, Ahmed. et-Tenâssu nazariyyen ve tatbîkiyyen. Amman: Müessetü ‛Ammûn li’n-neşr, 2000.