ترجمة الشعر بين القبول والرفض

Yıl 2021, Sayı: 18, 72 - 81, 25.12.2021

Eyass Alrashed

https://doi.org/10.34085/buifd.991433

Öz

شغلت قضية ترجمة الشعر الشعراء والنقاد والمترجمين، وتعد إحدى المعارك الأدبية التي استمرت زمناً طويلاً ولم تحسم حتى الآن، ويعود تاريخ هذه المناقشات إلى الشاعر هوراس الذي عاش قبل الميلاد، وبسط الجاحظ القول فيها، وكانت محط اهتمام مدرسة اللسانيات والبنيويين.
يتناول هذا البحث قضية إمكانية ترجمة الشعر من عدمها، ويبسط رأي كل من تصدى لهذه القضية وأدلتهم، فقد انقسم القوم إلى رافض لترجمة الشعر لأنه يفقد روحه عند نقله، وتتهشم بناه العميقة التي تشكل إيقاعه وبلاغته، وبين من رأى ترجمة الشعر جائزة، ولكن لابد لها من شروط، وفريق ثالث لم يلتفت إلى هذه السجال، ومضى في ترجمة الشعر بإسراف؛ الترجمة التي كان لها تأثير على شكل القصيدة ومفهوم الشعرية بشكل عام.

Anahtar Kelimeler

ترجمة الشعر، النقد الأدبي، الإيقاع، الغموض، الحداثة.

Kabul İle Ret Arasında Şiir Çevirisi

Öz

Şiir çevirisi şair, eleştirmen ve mütercimlerin zihinlerini meşgul eden bir konudur. Bu konu uzun süre devam eden edebi tartışmalardan biri olup şu ana kadar üzerinde ittifak edilmemiştir. Bu konudaki tartışmalar, milattan önce yaşamış olan Romalı şair Horatius’a kadar uzanmaktadır. Câhiz de bu konuda görüşlerini belirtmiştir. Şiir çevirisi aynı zamanda modern dönemde dilbilim ekollerinin ve yapısalcıların ilgisini çekmiş bir konudur. Bu çalışma şiir çevirisi hakkındaki görüşleri değerlendirerek şiir çevirisi konusunu imkaniliği açısından incelemektedir. Bu konuda görüş belirtenler üç kısma ayrılmaktadır. Bir kısım alim, şiirin çeviride ruhunu kaybetmesi, vezin ve belagat özelliklerini yitirmesi sebebiyle şiir çevirisini mümkün görmemektedir. Şiir verisini uygun görenler ise bu hususta bazı şartlar ileri sürmektedir. Diğer bir grup ise şiir çevirisi konusunda bu tartışmaya girmeden şiir çevirisini hiçbir şart gözetmeden mümkün görmektedir. Bu yaklaşım kasidenin şeklinde ve şiirin genel anlamında köklü değişikliklere sebep olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şiir çevirisi, edebi eleştiri, ritim, Gizem, modernite

Translation of poetry between acceptance and rejection

Öz

Most of critics and translators have always been preoccupied by the dilemma of poetry translation. The issue has been paradoxical and perhaps called for some literary conflict since the time of Horace who had before Christ
Al Jahith, the renowned Arab savant and writer had deliberated about unlikelihood of poetry translation. The issue also has received much attention by linguists and constructurlists.
This research deals with the issue of whether poetry can be translated or not، And simplifies the opinion of all those who addressed this issue and their evidence, The people were divided into refusing to translate poetry because it loses its soul when it is transmitted, Its deep structures that make up its rhythm and rhetoric are shattered. And among those who saw the translation of poetry permissible, but it must have conditions, And a third group did not pay attention to this debate, and went on to translate poetry profusely. The translation that had an impact on the form of the poem and the concept of poetry in general.

Anahtar Kelimeler

poetry translation, literary criticism, rhythm, ambiguity, modernity.

Kaynakça

• ‘Abdussahib Mehdî Alî, Tercemetu Şi‘riyye Lieşheri’l-Kasâidi’l-İnciliziyye: Maa Dirâset Tahlîliyye li’ş-Şi‘r ve Tercemetih, İsdâu Câmiati’ş-Şârika.
• ‘İsâ en-Nâ‘ûrî, Nahvu Nakdi Edebî Muâsır, Libya-tunus, ed-Dâru’l-‘Arabiyye Li’l-Kitâb, 1981.
• Ahmet Emîn, Duhâ’l-İslâm, Kahire, Lecnetu’t-Te’lîf ve’t-Terceme ve’n-Neşr, 1961.
• Corcî Zeydân, Târîhu’t-Temedduni’l-İslâmî, Kahire, Dâru’l-Hilâl, 1958.
• el-Âmedî, el-Muvâzene beyne Şi‘ri Ebî Temmâm ve’l-Buhturî, Kahire, Dâru’l-Meârif, 1972.
• el-Câhız, el-Beyân ve’t-Tebyîn, Dârul-cîl, Beyrut.
• el-Câhız, el-Hayavân, Dârul-cîl, Beyrut, 1996.
• et-Terablusî Muhammed el-Hâdî, Buhûs fi’n-Nassi’l-Edebî, Tunus, ed-Dâru’l-‘Arabiyye li’l-Kitab, 1988.
• Hacı Halîfe, Keşfu’z-Zunûn an Esâmî’l-Kutub e’l-Funû, Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• Hûrâs, Fennu’ş-Şi‘r, trc: Luvîs ‘Avd, Kahire, el-Heyetu’l-Mısrıyyet’ul-Âmme li’l-Kitâb, 1988.
• İbn Manzûr, Lisânu’l-‘Arab, Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• İbnu’n-Nedîm, el-Fihrist, Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
• Meryem el-Mecma‘î, Nazariyyetu’ş-Şi‘r ‘ani’l-Câhız, Ürdün, Dâru Mecidlâvî Lİ’n-Neşr ve’d-Dab, 2009.
• Muhammed ‘Avd Muhammed, Fennu’t-Terceme, Câmietu’l-Kahire, Ma‘hadu’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-‘Arabiyye, 1969.
• Muhammed ‘İnânî, Medhal ilâ Mebhasi Dirâsâti’t-Terceme, Kâhire, eş-Şeriketu’l-Mısriyyetu’l-Âlemiyye li’n-Neşr, 2003.
• Muhammed ‘İnânî, Nazariyyetu’t-Tercemeti’l-Hedîse: Medhal ilâ Mebhasi Dirâsâti’t-Terceme, , Kâhire, eş-Şeriketu’l-Mısriyyetu’l-Âlemiyye li’n-Neşr, 2003.
• Muhammed Acîne, et-Tercemetu’l-‘Edebiyye, Rihâbu’l-Ma’rife, yıl:4, sayı:21, Mayıs-Temmuz, 2001.
• Nâzım Hasan, Mefâhîmu’ş-Şi‘riyye: Dirâse Mukârene fi’l-Usûl ve’l-Menhec ve’l-Mefahîm, Beyrut, el-Merkezu’s-Sekafî’l-‘Arabî, 1994.
• Pool Rikver, Ani’t-Terceme, trc: Hüseyin Hamrî, Menşûrâti’-İhtilâf, el-Cezâir ve’d-Dâru’l-‘Arabiyye li’l-‘Ulûm, Beyrut, 2008.
• Yûsuf Bekkâr, Fî Mihrâbi’t-Terceme: İdâât ve Tecârib ve Tatbîkât ve Nukûd, Amman: Dâru Nâşirun ve Muvazzi‘ûn, 2016.