Antik Çağın Erdem Anlayışının ve Temel Erdemlerinin Kur’ân’i Karşılığı

Yıl 2023, Sayı: 22, 35 - 56, 25.12.2023

Özkan Kerimoğlu

https://doi.org/10.34085/buifd.1329897

Öz

Antik Çağın Erdem Anlayışının ve Temel Erdemlerinin Kur'an'i Karşılığı
The Qur'anic Equivalent of the Understanding of Virtue and the Basic Virtues of Antiquity
Özkan KERİMOĞLU
Dr. Öğretim Üyesi, Gümüşhane Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İslam Felsefesi Bilim Dalı.
Gümüşhane / Türkiye.
Asst. Prof., Gumushane University, Faculty of Theology, Department of Islamic Philosophy.
Gumushane/Turkey
[e-mail]
ORCID ID: 0000-0002-4354-7749
Öz
Sokrates tarafından “ilmi ile amil olmak” diye tanımlanan erdemin felsefe tarihinde önemli bir yeri vardır. Hemen her insanın temel amacı mutlu olmak, mutluluğu elde etmektir. Genel kabul gören anlayış gereği akıl, şehvet ve gazap yeteneğinin itidal ölçüsü üzere olması insanın mutluluğa ulaşmasında etkili olan hususlar arasındadır. Bu çalışmamızda, Sokrates, Platon, Aristoteles, Demokritos, Epiküros gibi Antikçağ’ın önde gelen düşünürlerinin felsefi sistemlerinde yer verdikleri erdem ve temel erdemler hakkındaki düşüncelerini incelemeye çalıştık. Antikçağ’da “çeşitli üstünlük veya faziletler” için kullanılan erdem kavramı sonraları ise “insanı mutluluğa götüren şey” olarak tanımlanmıştır. Antikçağ düşünürlerinin erdem olarak cesaret, mutluluk, adalet, ölçülü olmak ve hikmet gibi kavramlara yer vermesi dikkat çekmektedir. Çalışmamızın amaçları arasında bu erdemlerin Kur’ân-ı Kerim’de nasıl ele alındığını analiz etmek de vardır. Adalet, ölçülü olmak ve cesaret gibi hem bireyin hem de toplumun yaşamını, refah düzeyini ve niteliğini doğrudan etkileyen bu temel unsurların filozoflarda ve Kur’ân-ı Kerim’de önemli bir yer tuttuğu anlaşılmaktadır. Aslında bu anlaşılabilir bir durumdur. Çünkü insanlık tarihi bu bağlamda incelendiğinde gerek kutsal metinlerin gerekse filozofların, toplumun yüzleştiği problemlerle ilgilendiği ve çözüm odaklı bir rehberliği üstlendiği görülmektedir. Birlik beraberlik içerisinde mutlu bir yaşamın oluşabilmesi için, erdemlerin aktif bir şekilde davranışlara yansıması önem arz etmektedir. Çünkü Aristoteles’in tanımlamasıyla “Mutluluk, ruhun erdeme uygun herhangi bir davranışıdır”. Çalışmamız “Antikçağ’da Erdem Anlayışı” ve “Kur’an-ı Kerim’de Erdemlerin Ele Alınışı” şeklinde iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ilkçağ filozoflarının temel erdemlerle ilgili görüşlerine, ikinci bölümde ise Kur’an ayetlerinde erdemlerin nasıl ifade edildiğine yer verilmiştir. Adalet, cesaret, iffet bu erdemlerden bazılarıdır.
Anahtar Kelimeler: Kur’ân, Erdem, Antikçağ, Mutluluk, Eudamonia.

Abstract
The virtue defined by Socrates as “to be faithful with knowledge” has an important place in the history of philosophy. The main goal of almost every human being is to be happy, to achieve happiness. According to the generally accepted understanding, the fact that the ability of reason, lust and wrath is about the measure of sobriety is among the considerations that are effective for a person to achieve happiness. In this study, we tried to examine the thoughts of the leading thinkers of Antiquity, such as Socrates, Plato, Aristotle, Democritus, and Epicurus, about virtue and basic virtues in their philosophical systems. The concept of virtue, which was used for “various superiority or virtues” in Antiquity, was later defined as “what leads a person to happiness”. It is noteworthy that ancient thinkers included concepts such as courage, happiness, justice, moderation and wisdom as virtues. Among the purposes of our study is to analyze how these virtues are handled in the Qur'an. It is understood that these basic elements, such as justice, moderation and courage, which directly affect the life, well-being and quality of both the individual and society, occupy an important place in philosophers and the Holy Qur'an. Actually, this is understandable. Because when the history of humanity is examined in this context, it is seen that both the sacred texts and the philosophers are interested in the problems faced by the society and undertake a solution-oriented guidance. In order for a happy life to be formed in unity and togetherness, it is important that the virtues are actively reflected in the behaviors. Because, as Aristotle defines, “Happiness is any act of the soul in accordance with virtue”. Our study consists of two main parts as ”Understanding of Virtue in Antiquity“ and ”Treatment of Virtues in the Noble Qur'an".In the first part, the opinions of ancient philosophers about the basic virtues are given, and in the second part, how the virtues are expressed in the verses of the Qur'an. Justice, courage, chastity are some of these virtues.
Keywords: The Qur'an, Virtue, Antiquity, Happiness, Eudamonia.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Erdem, Antikçağ, Mutluluk, Eudamonia.

Teşekkür

Çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

Kaynakça

• Yıldırım, Emine Taşçi. Antik Yunan'dan İslam Düşüncesine: Ölçülülük/İffet Erdemi Merkezli Bir Karşılaştırma, Bilimname XXXVIII, 2019/2, 389-420.
• Zagzebski, Linda Trinkaus. Virtues of the Mind. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.