METİNLERDE DİLSEL BİÇEMLER: MAKALE ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 5, 79 - 112, 01.06.2016

Muhammed Rızk Shoeır

Öz

“Edebi
Metinlerde Dilsel Biçemler: Makale Örneği” ifadesi dil,
edebiyat ve belagat alanındaki çalışmalar açısından önemli bir konuyu dile
getirmektedir. Bu yüzden çalışmanın başlığı bir araştırma adından ziyade bir
ansiklopedi ya da süreli yayın adı gibi seçilmiştir.  Bunun nedeni makalede bilimsel bir disiplin
olan edebi metin dilbilimin çerçevesinin işlenecek olmasıdır. Şiir ve düzyazı
olarak iki kolu olan edebiyatın terim anlamı insanın duygularından çıkan
duygusal ve ruhları etkileyen güzel söz demektir. Bu yüzden edebiyat biçemleri
bilinmeden edebi bir ürün ortaya konması olanaksızdır. Edebiyat diliyle bilim
dili ve günlük konuşma dili arasında net bir ayrım vardır. Bu yüzden Arap
eleştirmenler edebiyat dili içerisine bilimsel, felsefi ve mesleki terimlerin
girmesine çoğunlukla karşı çıkmışlar, bu terimlerin edebiyat dilinin
fasihliğini ve belagatini bütünüyle zedeleyeceğini düşünmüşlerdir.
Eleştirmenlerin bu kaygısı birbirinden bağımsız durumdaki müstakil sözcüklere
ilişkin değildir, onların kaygısı bir biçem çerçevesinde ya da bağlam içerisinde
sözcüklerin dizimsel uyumu ile ilgilidir. Çünkü sözcüklerin dizilişi harflerin
sıralanışından farklı bir şeydir. Harflerin sıralanışı sözlü bir birim
içerisinde peş peşe gelmekten başka bir şey değildir. Oysa söylem
oluşturulurken zihinde tertip edilmelerinin ardından bir bağlama yerleştirilen
sözcüklerde söz ve anlam örtüşmesi olgusu gözetilir.  Edebiyatın dört dinamiği vardır. Bunlar
duygu, düşünce, imaj, söz ve terkiplerdir. Bu dört dinamiğin bulunduğu dilsel
biçemlerin açılanması ve bilimsel yazı üslupları arasındaki doktiriner farkın
ortaya konması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Eleştiri, Metin, Anafikir, Şiir

Kaynakça

• أحمد هيكل ، في الأدب واللُّغة ، الهيئة المصريَّة العامَّة للكتاب ، 1998م