İSLAM HUKUKU AÇISINDAN BİR PRENSİP OLARAK ŞÛRÂ ve İSTİŞÂRE

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 11, 36 - 59, 29.06.2019

Ahmet Bozkurt

Öz

İslam dini genel itibariyle Müslümanlar için bir takım prensipler belirlemiştir. Kimi prensiplerin uygulanması açık, kesin ve bağlayıcı hükümlerle belirtilmişken, kiminin uygulanması ise açık, kesin ve bağlayıcı bir hükümle belirtilmemiştir. Şûrâ ve istişâre prensibi de İslam’ın Peygamber nezdinde tüm Müslümanlara bir emir ve tavsiyesidir. Bu emir bizzat Peygambere hitap gibi görünmüş olsa da aslen tüm Müminlere bir hitap ve tavsiyedir. Bizler de bu makalemizde şûrâ ve istişârenin genel olarak anlam ve önemini, İslam dinindeki yerini, İslam hukukunun kaynakları olan aslî ve ferî delillerdeki konumunu açıklamaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

İslam, Kur’ân, Sünnet, Şûrâ, İstişâre, Prensip, Aslî Delil, feri delil

Kaynakça

• AYDIN, Ali Arslan, İslâm’da Şûrâ’nın Manası Yeri ve Önemi, İslâm Dergisi, Eylül, 1990.BABİLLİ, Mahmud, İslâm’da Şûrâ (çev. Nihat Armağan, Kemal Çobanbeyli), Fikir Yayınları, İstanbul, 1973.CEVHERÎ, İsmail b. Hammâd, es-Sıhah Tâcu’l-Luğa ve Sıhâhu’l-Arabiyye, (Thk. Ahmed Abdulgafur Attâr), Dâru’l-İlm, Beyrut, 1990.FAHREDDİN ER-RÂZÎ, Mefâtihü’l-Gayb, Mısır, 1278/1862.GEZGİN, Ali Galip, Kur’ân’da ve Türk Devlet Geleneğinde Şûra, S.D.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 1997, Sayı: 4.HANBEL, Ahmed b. Hanbel, (ö.241 H./ 855, M.), el-Müsned.İBN FÂRİS, Ahmed b. Zekeriyya, Mu‘cemu Mekâyîsu’l-Luga, (Thk. Abdüsselâm Muhammed Harun), Dâru’l-Fikr, Kahire, 1972.İBN HİŞÂM (218/839), es-Sîretü’n-Nebeviyye, Mısır 1336/1936.İBN MANZUR, Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem, Lisanü’l-Arab, Daru'I-Fikr, Beyrut, 1990.İBN SA’D, Muhammed b. Sa’d b. Meni (ö.230/851), et-Tabakâtü’l-Kübra, Beyrut, Ts.KOÇAK, Muhsin, Dalgın Nihat ve Şahin Osman, Fıkıh Usûlü, Ensar Yayınları, İstanbul 2013.KOYUNCU, Nuran, İslam Hukukunda ve Osmanlı Uygulamasında Şûrâ (Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya 2006.SALLABİ, Ali Muhammed, İslam’da Şûra, Harun Ünal ve Bahaddin Sağlam (Çev.), Ravza Yayınları, İstanbul 2010.SÖNMEZ, Abidin, Şûra ve Rasulullah’ın Müşaveresi, İnkılab Yayınları, İstanbul 2015.SUYUTÎ, Celâlü’d-Dîn Abdurrahman İbn EbîBekr, ed-Dürrü’l Mensûr fî Tefsîrü’l-Me’sûr, Mısır, 1314/1897.ŞAHİNOĞLU, M. Nazif, “Şûra'ya Bir Bakış”, İslâmî Yönetimin Temeli Şûra, Vefa Yayıncılık, İstanbul 1992.TEKİN, Osman, Kur’ân’dâ Şûrâ Kavramı, Gündönümü Yayınları, İstanbul 2012.TİRMİZÎ, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa, el-Camiu’s-Sahîh, (Thk. Ahmed Muhammed Şakir), Kahire, ts.TÜRCAN, Talip, “Şûra”, DİA, İstanbul, 2010.TÜRCAN, Talip vd., İslam Hukuku El Kitabı, Editör: Talip Türcan, Grafiker Yayınları, Ankara 2012.YARGICI, Atilla, Kur’ân’a Göre Şûrâ ve Demokrasi, Dini Araştırmalar, Ocak-Nisan 2007, Cilt: 9, Sayı: 27.YAZIR, Muhammed Hamdi, Hak Dîni Kur’an Dili, İstanbul, 1960.ZEBİDÎ, Zeynü’d-Dîn Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Latîf, (trc. Kamil Miras), Sahîh-i Buhârî Muhtasarı, Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, D.İ.B Yayınları, Ankara,1972.