SEYYİD MUSTAFA’NIN HAKÂ’IKU’L-BEYÂN FÎ-TERCEMETİ ŞAKÂ’İKU’N-NU’MÂN TERCÜMESİ VE ZAMÎME-İ ŞAKÂ’İKU’N-NU’MÂN ADLI ŞAKÂ’İK ZEYLİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 144 - 164, 30.12.2019

Mehmet Yunus Yazıcı

Öz

Klasik
Türk edebiyatı tarihinin temel kaynaklarından olan tezkireler temel bir başvuru
kaynağı olmasından dolayı cumhuriyet dönemi edebiyat araştırmacısının ilgisini
cezbetmiş ve üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Bunun yanında Şakâ’iku’n-Nu’mâniyye’nin
oldukça geniş hacme sahip olan zeyilleri tezkireler kadar ilgi çekmemiş
ancak  son dönemde doktora tezlerine konu
olup tenkitli neşirleri yapılmıştır. Şakâ’ik geleneği içerisinde zeyller kadar
dikkat çekmeyen ama ehemmiyeti haiz olan tercümeler de mevcuttur. Bunlardan
birisi Seyyid Mustafa’nın Hakâ’iku’l-beyân fî-Tercemeti Şakâ’iku’n-Nu’mân
adlı tercümesi ve kendi dönemine kadar yaşayan alimleri ele aldığı Zamîme-i Şakâ’iku’n-Nu’mân
zeylidir. Bu çalışma şu ana kadar kimi çalışmalarda varlığından şüphe ile
bahsedilen eseri bilinen tek nüshası üzerinden tanıtmayı amaçlamaktadır. Bu
minvalde öncelikle Şakâ’ik tercüme geleneğinden bahsedilmiş ve daha
sonra Seyyid Mustafa’nın bir “zeyl” niteliği de taşıyan eseri biyografilerin
indeksi verilerek tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Seyyid Mustafa, Şakâ'iku'n-Nu'mâniyye, Tercüme, Zeyl, Biyografi

Kaynakça

• Atâyî, Nev’izâde (2017), Hadâ’ıku’l-Hakâ’ık fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik, (haz. Suat Donuk), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• Dervîş b. Ahmed, Devhatü’l-İrfâniyye fî-Ravzati’l-Ulemâi’l-Osmâniyye, Mısır Milli Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar 148.
• Gönül, Behçet (1945), “İstanbul Kütüphanelerinde Al-Şakâ’ik Al-Nu’mâniya Tercüme ve Zeyilleri”, Türkiyat Mecmuası, İstanbul. Cilt: 8.
• Hâkî, Muhtesib-zâde Mehmed, Terceme-i Şakâ’ik, Millet Yazma Eser Kütüphanesi, AETRH 728, 159b-160a.
• Hâkî, Muhtesib-zâde Mehmed, Mecma’ü’l-Eşrâf, Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi, Y 506.
• Hâkî, Muhtesib-zâde Mehmed, Hadâ’ıku’r-Reyhân, Süleymaniye Kütüphanesi, Ahmed Paşa 230.
• İbrâhîm b. Ahmed el-Amasî, Terceme-i Şakâ’ik-ı Nu’mâniyye, Millet Yazma Eser Kütüphânesi, AETRH 727.
• Levend, Agah Sırrı (2008), Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: TTK.
• Mektûbî İzzetzâde Abdu’lazîz, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphânesi, TY2456.
• Mektûbî İzzetzâde Abdu’lazîz, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphânesi, TY2413.
• Onay, Ahmet Talat (2004), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, (haz. Cemal Kurnaz), İstanbul: MEB.
• Özcan, Abdülkadir (1999), “Mehmed Mecdî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), C. XXVIII, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Özkul, Osman (2018), “Osmanlı Devleti’nin Kuruluş ve Gelişme Döneminde İlim ve Ulema’nın Önemi Hakkında Osmanlıca Bir Makale”, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1.
• Seyyid Mustafa, Hakâ’iku’l-beyân fî-Tercemeti Şakâ’iku’n-Nu’mân, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY6192.
• Süruri, Ahmet (2011), Taşköprîzâde’nin El-Meâlim’i ve Kelâmî Görüşleri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taşköprülüzâde (2007), Osmanlı Bilginleri, (haz. Muharrem Tan), İstanbul: İz Yayıncılık.
• Taşköprülü-zâde İsâmüd-dîn Ebu’l-Hayr Ahmed Efendi (1985), eş-Şekâiku’n-Nu’mâniyye fi Ulemâi’d-Devleti’l-Osmâniyye, (inceleme ve notlarla nşr. Ahmed Suphi Furat), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Araştırma Merkezi.
• Terceme-i Muhtasar-ı Şakâ’iku’n-Nu’mâniyye, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hafid Efendi 231.
• Uşşâkîzâde İbrâhîm Hasîb Efendi (2017), Zeyl-i Şakâ’ik, (haz. Ramazan Ekinci), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.