KIYIDAN (DOĞA) UZAKLAŞAN İNSANA KARŞI JEAN-JACQUES ROUSSEAU’DA YENİ İNSAN VE AHLAK

Yıl 2021, Sayı: 15, 94 - 109, 30.06.2021

Emrullah Kılıç

Öz

Bu çalışmamızda Aydınlanma döneminin akla dayalı ahlaki düşüncesi karşısında Rousseau’nun yeni insan ve doğası üzerine temellendirilen ahlaki görüşlerini ortaya koymaya çalışacağız. İnsanın ayırıcı özelliğini akıldan ziyade sahip olduğu duygular üzerinden temellendiren Rousseau söz konusu bu yaklaşımı ile kendinden sonraki ahlak anlayışlarını etkilemiştir. Antik dönemden itibaren seçkinci bir hiyerarşi ile kurulan yapıların aksine o, ahlaki görüşlerini, toplumcu bir duyarlılık üzerine inşa etmiştir. Onun söz konusu bu görüşlerinin temelini ise insanlığın araştırılması amacıyla dönmeyi amaçladığı farazi doğa durumu ve buna bağlı özgür bir varlık olarak yeni insan tanımı oluşturmuştur. Doğal insandan özgür insana giden bu süreçte ahlak da metafizik bir ilke ya da kozmos yerine kendi iradesiyle genel iradeye katılan özgür insan üzerine temellendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğa, İnsan, Özgürlük, Ahlak

Kaynakça

• Cevizci, Ahmet. Aydınlanma Felsefesi (Felsefe Tarihi-4). İstanbul: Say Yayınları, 2017.
• Coşkun, Seyit. “Jean-Jacques Rousseau”, Platon’dan Zizek’e Siyaset Felsefesi Tarihi, ed. Ahu Tuncel (c.1)-Kurtul Gülenç (c.2). Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2013.
• Çiğdem, Ahmet. Aydınlanma Felsefesi. İstanbul: Ağaç Yayıncılık, 1993.
• Damrosch, Leo. Jean-Jacques Rousseau. çev. Özge Özköprülü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2011.
• Dent, N. J. H. Rousseau Sözlüğü, çev. B. Gözkan, N. Ilgıcıoğlu, A. Çitil, A. Kovanlıkaya. İstanbul: Sarmal Yayınları, [t.y.].
• Ferry, Luc. Gençler için Batı Felsefesi Tarihi, çev. Devrim Çetinkasap. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 5. Basım, 2015.
• Griswold, Charles L. Jean-Jacques and Adam Smith: A Philosophical Encounter. New York: Routledge, 2018.
• Haakonssen, Knud. The Cambridge History of Eighteenth-Century Philosophy. New York: Cambridge University Press, 2006.
• MacIntyre, Alasdair. Homerik Çağdan Yirminci Yüzyıla Ethik’in Kısa Tarihi, çev. Hakkı Ünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2001.
• Rousseau, Jean-Jacques. Bilimler ve Sanatlar Üstüne Söylev, çev. Sabahattin Eyüboğlu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 7. Basım, 2017.
• Rousseau, Jean-Jacques. Emile Ya da Eğitim Üzerine. çev. Yaşar Avunç. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 14. Basım, 2015.
• Rousseau, Jean-Jacques. İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı ve Temelleri Üzerine Konuşma, çev. Rasih Nuri İleri. İstanbul: Say Yayınları, 4. Basım, 1990.
• Rousseau, Jean-Jacques. İtiraflar, çev. Kenan Somer. İzmir: Islık Yayınları, 2016.
• Rousseau, Jean-Jacques. Melodi ve Müziksel Taklit ile İlişki İçinde Dillerin Kökeni Üstüne Deneme, çev. Özlem Albayrak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2007.
• Rousseau, Jean-Jacques. Toplum Sözleşmesi, çev. Vedat Günyol. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 22. Basım, 2018.
• Ted, “Why humans run the world | Yuval Noah Harari” YouTube Yayın Tarihi 24 Temmuz 2015. https://www.youtube.com/watch?v=nzj7Wg4DAbs.