Yedinci Sınıf İnsan ve Çevre Ünitesine Eleştirel Bir Yaklaşım: Dinamik ve Karmaşık Çevre Problemlerinin Öğretilmesi

Yıl 2013, Cilt: 30 Sayı: 2, 87 - 105, 15.02.2016

Zerrin Doğança Ali Kerem Saysel

Öz

Bu çalışma, mevcut 7. Sınıf Bilim ve Teknoloji müfredatının olgu odaklı ve indirgemeci çevre içeriğine bir alternatif oluşturmaktadır. Öğrencilere, daha üst düzey bilişsel beceriler kazandırmayı ve günümüzdeki dinamik ve karmaşık çevre problemlerini daha iyi kavramalarına yardımcı olmayı amaçlanmaktadır. Fen ve Teknoloji müfredatındaki tek çevre odaklı ünite olan “İnsan ve Çevre Ünitesi”ne alternatif bir bakış geliştirilmiş, sistem yaklaşımı ile hazırlanan uygulamanın etkinliği orijinal olarak geliştirilen çeşitli testlerle sınanmıştır. Yarı-deneysel olarak tasarlanan araştırmada, karşılaştırma grubunda 20, deney grubunda 22 yedinci sınıf öğrencisiyle çalışılmıştır. Deney grubu nedensel döngü şemaları, stok-akış şemaları ve dinamik sistem modelleriyle öğrenim görürken, karşılaştırma grubuna aynı çevre içeriği müfredatın önerileri doğrultusunda uygulanmıştır. Uygulanan testler sonucunda, deney grubunun sistem düşüncesi becerilerinin daha fazla geliştiği ve dinamik çevre sorunlarını anlamlandırmada daha başarılı oldukları saptanmıştır. Fen başarı ve önkoşul beceri testlerinin hiçbirinde gruplar arası farka rastlanmamıştır. Altı ay sonra uygulanan gecikmeli testlerde ise, öğrencilerin sistem düşüncesi becerileri arasındaki fark azalırken, deney grubundaki öğrencilerin dinamik çevre problemlerini anlamlandırmada hala daha başarılı oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sistem düşüncesi becerileri, çevre eğitimi, sistem yaklaşımı

Kaynakça

• Assaraf, B. O. ve Orion, N. (2005). Development of systems thinking skills in the context of Earth system education. Journal of Research in Science Teaching, 42(5), 518-560.
• Barlas, Y. (2002). System dynamics: Systemic feedback modeling for policy analysis in knowledge for sustainable development - An insight into the encyclopedia of lfe support systems, Paris: UNESCO-Eolss Publishers, ss.1131-1175.
• Barlas, Y. (2005). Dinamik sistem yaklaşımı: Modeller, kurumsal öğrenme ve sorun çözme - I. Endüstri ve Otomasyon Dergisi, 94, 18-21.
• Capra, F. (1998). Ecology, Systems Thinking and Project-Based Learning. “6. Annual Project-Based Learning” Konferansı’nda sunulan bildiri, San Francisco. http://www.coopecology.com/Coop_Ecology/Download_Documents_files/Eco logy,%20Systems%20Thinking,%20%26%20Project-Based%20Learning.pdf (Erişim tarihi: Haziran 2012).
• Evagorou, M., Korfiatis, K. ve Nicolaou, C. (2009). An investigation of the potential of interactive simulations for developing system thinking skills in elemantary school: A case study with fifth-graders and sixth-graders. International Journal of Science Education, 31(5), 655-674.
• Grotzer, T. A. ve Basca, B. B. (2003). How does grasping the underlying causal structures of ecosystems impact students’ understanding? Journal of Biological Education, 38(1), 16-29.
• Güvender Yayıncılık. (2009). 7. Sınıf %100 SBS Fen ve Teknoloji Soru Bankası. İstanbul.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2005). 6.,7, ve 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Müfredatı Rehberi. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Nuhoğlu, H. ve Nuhoğlu M. (2007). System dynamics approach in science and technology education. Journal of Turkish Science Education (TUSED), 4(2), 91-108.
• Oran Yayıncılık. (2008). 7. Sınıf SBS Fen ve Teknoloji Soru Bankası. İzmir. Riess, W. ve Mischo, C. (2010). Promoting systems thinking through biology lessons. International Journal of Science Education, 32(6), 705-725.
• Sterman, J. D. ve Sweeney, L. B. (2002). Cloudy skies: assessing public understanding of global warming. System Dynamics Review, 18(2), 207- 240.
• Sweeney, L. B. ve Sterman, J. D.,(2000). Bathtub dynamics: initial results of a systems thinking inventory. System Dynamics Review, 16(4), 249-286.
• Saysel, A. K. ve Barlas, Y. (2002). GAP ve Tarımsal Sürdürülebilir Kalkınma: Dinamik Sistem Modellemesi Yaklaşımı. GAP 4. Mühendislik Kongresi’nde sunulan bildiri, Şanlıurfa.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB) Öğretmen Portalıhttp:// ttkb.meb.gov.tr/www/guncellenen-ogretim-programlari-ve-kurulkararlari/ icerik/150 (Erişim tarihi: Mart, 2013)
• Tunç, T., Bağcı, N., Yörük, N., Gürsoy Köroğlu, N., Çeltikli Altunoğlu, Ü., Başdağ, G., Keleş, Ö., İpek, İ. ve Bakar, E. (2011). Fen ve Teknoloji 7.Sınıf Ders Kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Yıldıran, G. (2006). Multicultural aplications of mastery learning : our thoughts our deeds and our hopes for education. İstanbul: Bogazici Üniversitesi Basımevi.