Türkiye’de Özel Öğrenme Güçlüğüne İlişkin Yapılan Araştırmaların Betimsel Analizi

Yıl 2013, Cilt: 30 Sayı: 2, 123 - 153, 15.02.2016

Oya Güngörmüş Özkardeş

Öz

Bu çalışmada ülkemizde özel öğrenme güçlükleri (ÖÖG) ile ilgili olarak 1972-2011 yılları arasında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Araştırmaya tarama ve deneysel modelli çalışmalar ile vaka örnekleri incelemeleri alınmıştır. Veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. 1995 yılından sonra ÖÖG ile ilgili olarak her yıl araştırma yapıldığı görülmüştür. Ancak araştırılan konuların belli alanlarda yoğunlaşmadığı dikkati çekmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme güçlükleri, özel öğrenme güçlükleri

Kaynakça

• Akçin, N. (2002). Tüm dil yaklaşımına göre öğretim programını düzenleyen bir öğretmenin betimsel yazı çalışmasında kullandığı stratejilerin öğrenme güçlüğü olan öğrencinin yazmasını etkilemesi açısından betimlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Akçin, N. ve Kırcaali İftar, G. (1995, Ekim). İlkokul öğretmenlerinin öğrencilerde sık görülen “okuma ve yazma sorunları”nın neler olduğuna ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim ve Sorunları Sempozyumu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Akçin, N. ve Güneysu, S. (1995). Okuma becerisinin kazanılmasında görsel algı gelişiminin rolü. II. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Alkan, N. (2008). 8-12 yaş çocuklarına uygulanan sözel olmayan öğrenme güçlüğü skalasının sonuçlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Alkaş, L. (1996). Öğrenme bozukluğu olgularında, aşırı hareketlilik-impulsivitenin eşlik ettiği dikkat eksikliği/aşırı hareketlilik bozukluğunun, sıklığı ve nöropsikolojik özellikleri. Yayınlanmamış uzmanlık tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Arı, M., Bayhan ve P. Akman, B. (1995, Ekim). İlkokul 1.sınıfa devam eden çocukların öğrenme güçlüğü ve okuma problemleri açısından taranması ve akademik başarılarının incelenmesi. II. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Arslan, D. ve Dirik, M. Z. (2008). İlköğretim ikinci sınıf öğrencilerinin okuma güçlüklerini gidermede okumayı geliştirici duyuşsal yaklaşımın etkisi. Eğitim Fakültesi Dergisi, XXI ,1, 1-18.
• Altun, T., Ekiz, D. ve Odabaşı, M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarında karşılaştıkları okuma güçlüklerine ilişkin nitel bir araştırma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 , 80-101.
• Aydınalp, K. (1972). Özel okuma geriliği. Nöropsikiyatri Arşivi. Cilt IX, 3-4, 175- 184.
• Batum, P. (2007). Öğrenme bozukluklarında ebeveyn kabulu/reddi ile içselleştirme ve dışsallaştırma sorunlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Baydık, B. (2002). Okuma güçlüğü olan ve olmayan çocukların sözcük okuma becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bilgiç, A., Kılıç, G. B., Gürkan, K. ve Aysev, A. (2006). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı konulan bir klinik örneklemde yıkıcı davranış bozuklukları ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozuklukları. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 2, 54-59.
• Bingöl, A. (2003). Ankara’daki ilkokul 2. ve 4. sınıf öğrencilerinde gelişimsel disleksi oranı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56, 2, 67- 82.
• Çaycı, B. ve Demir, M. K. (2006).Okuma ve anlama sorunu olan öğrenciler üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Güz, 4, 4, 437- 456.
• Çayır, A. ve Eid, B. N. K. (2010). Öğrenme güçlüğü çeken bir ilköğretim 1. Sınıf öğrencisinin kaynaştırma sınıfındaki sosyal uyum becerilerinin incelenmesi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Elazığ.
• Çorlu, M. (2007). Disleksili bireyler iletişim tasarımı eğitimi için uygun bir grup mudur? Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Çölkesen, F. (2010). Özel öğrenme bozukluğu olan çocukların ruhsal profillerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, B. (2005). Okul öncesi ve ilköğretim birinci sınıfa devam eden öğrencilerde özel öğrenme güçlüğünün belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Deniz, M. E., Yorgancı, Z. ve Özyeşil, Z. (2009). Öğrenme güçlüğü görülen çocukların sürekli kaygı ve depresyon düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. İlköğretim Online, 8, 3, 694-708.
• Dikmeer, İ. A. ve Gençöz, T. (2009). Özgül öğrenme güçlüğü belirtileri olan çocukların wisconsin kart eşleme testi ve WISC-R ölçeği puanlarının incelenmesi. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi,16, 1, 3- 12.
• Doğan, O., Erşan, E. E. ve Doğan, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinde olası öğrenme bozuklukları: Bir ön çalışma. Anatolian Journal of Pschiatry, 10, 62-70.
• Doğan, Ö., Turan, F. ve Yükselen, A. (2004). Okuma sorunu olan ve olmayan çocuklar açısından dile bağlı okuma güçlüklerinin erken tanımlanması. XIV. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Doğru, S. S. Y., Alabay, E. ve Kayılı, G. ( 2010). Determination of word konwledge and comprehension levels in normal developing and learning disorder children. Elemantary Education Online, 9, 3, 828-840.
• Elemek, M. A. (2008). Öğrenme bozukluğu olan çocuklarda benlik saygısının ve kaygı durumunun incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ercan, Z. ve Haktanır, G. (2001). Kaynaştırılmış ortamda normal gelişim gösteren 8 -11 yaşlarındaki çocukların öğrenme güçlüğü olan akranlarına karşı tutumlarının incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1, 4-5, 78-92.
• Erden, G. ve Yalın, A. (2001). Öğrenme güçlüğü olan çocukların işitsel sayı dizisi testi(gsid-a) örüntüleri. Türk Psikoloji Dergisi, 16, 48,71-84.
• Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13, 1, 5 -13.
• Erduran, E. (1999). Okul öncesi eğitimde okuma yazmaya hazırlık programları ve bilişsel yetenek özelliklerinin okuma sürecine etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Erman, Ö, Üçkardeşler, L. ve Gündoğdu, B. (1999). Dikkat eksikliği hipeaktivite bozukluğunda endojen uyarılmış potansiyeller (p300), Dikkat eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Özel Öğrenme Güçlüğü Sempozyumu, Bildiri Kitabı, 249-256.
• Erman, Ö. (1997). Öğrenme bozukluğu ve dikkat eksikliği aşırı hareketlilik bozukluğu olgularının nöropsikolojik ve nörofizyolojik yöntemlerle incelenmesi. Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi. Ankara Tıp Fakültesi, Ankara.
• Gücüyener, K., Talı, T. ve Karabacak, N. I. (1998). Öğrenme güçlükleri, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun multidisipliner ve multisentrik araştırması. TÜBİTAK Araştırma Projesi Proje No. SBAG-1469.
• Kal, D. (2011). Özel öğrenme bozukluğu olan ve olmayan 9-11 yaş çocuklarının kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme projesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Karaman, D., Türkbay, T., Cöngöloğlu, A. ve Gökçe, F. S. (2006). Özgül öğrenme bozukluğu ile binişik psikiyatrik bozukluklar. Türkiye’ de Psikiyatri, 8, 3, 145- 150.
• Karaman, D., Türkbay, T. ve Gökçe, F. S. (2006). Özgül öğrenme bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu binişikliğinin bilişsel özellikleri. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 13, 2, 60-68.
• Kesikçi, H. ve Amado, S. ( 2005). Okuma güçlüğü olan çocukların fonolojik bellek, kısa süreli bellek ve WİSC-R testi puanlarına ait bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 20, 55, 99-110.
• Kirez, E. (2011). Özel öğrenme güçlüğü tanısıkonan çocukların projektif testlerle değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme projesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Kocagil, S. ( 2011). Anaokulu öğretmenlerinin özel öğrenme güçlükleri konusunda bilgi ve yeterlilik düzeylerinin araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme projesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Koç, M., Tutkun, F. ve Uçan, M. ( 2002). Öğrenme güçlüğü nedeni zihinsel olmayan öğrencilerin algılama, bütünleştirme ve anlama süreçlerini etkileyen faktörler. XI. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri, Konya.
• Koçkar, A. İ. (2006). Parental acceptance- rejection, self-esteem and psyhological adjustment: children with learning disabilities as compared to children with ınsulin dependent diabetes mellitus. Yayınlanmamış doktora tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Kora, M., Temur, B., Akaygün, S., Akın, E., Çalışır, D., Soyak, G. ve ark. (2004). Dikkat eksikliği/hiper aktivite bozukluğu ve öğrenme güçlüğünde eğitsel tedavi izleme süreci. Çocuk Psikiyatrisi Kongresi, İzmir.
• Korkmazlar, Ü. (1992). 6-11 yaş ilkokul çocuklarında özel öğrenme bozukluğu ve tanı yöntemleri. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Korkmazlar, Ü. ve Güner, O. (2000). “Dyscalculia” matematik öğrenme bozukluğu üzerine bir araştırma. 10. Ulusal Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kongresi, İzmir.
• Küçükcaymaz, S. (2011). Okuma güçlüğü olan ilköğretim birinci ve ikinci kademe öğrencilerinin benlik saygı düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Lerner, J. W. (1994). Learning disabilities: Theories, diagnosis and teaching strategies. (6. Basım). Haughton: Mifflin Company .
• Ormanlıoğlu, M. (1985). Geniş Kapsamlı Başarı Testi “WRAT” ın tanıtımı ve disleksi tanısındaki yeri. Acar Matbaacılık Tesisleri: İstanbul.
• Öktem, Ö. ve Özcan, H. (1991). Okumanın nörofizyolojisi, agrafisiz aleksi ve korunan okuma becerisi. Nöropsikiyatri Arşivi, 28, 2-4,73-81.
• Öner, A. K. (2006). Müziğin öğrenme güçlüğü çeken çocukların duyarlılıklarının etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Öndegider, N., Baykara, B ve Akay, A. P. (2008). Bir çocuk psikiyatrisi polikliniğinde ayakta izlenen olgulardan DEHB ve /veya ÖÖB tanısı konan çocukların WISCR testi sonuçlarının karşılaştırılması. New/ Yeni Symposium Journal, 46, 1, 17- 22.
• Özat, N. E. (2010). Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda frostig görsel algı eğitim programının etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Özen, K. (2011). Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış 7-9 yaş çocuklarının geliştirdikleri zihin kuramı yetenekleri ile sosyal gelişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi ve sağlıklı gelişim gösteren grup ile karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Özdemir, Ç. Ö. ( 2006). Disgrafi problemi olan çocuklarda üst eksitrimite motor eğitiminin yazı üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Özkardeş, O. (2012). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan uygulamalar, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 21, 25-38.
• Özkardeş, O. G. ve Haynes, C. (2002). Türk, Amerikalı ve Japon öğrencilerin özel öğrenme güçlüklerini değerlendirmelerinin karşılaştırılması. XII. Ulusal Özel Eğitim Kongresi: Yöntemler, Yaklaşımlar, Stratejiler. Ankara, 193- 202.
• Özkardeş, O. ve Leana, M. (2009). Comparisons of intelligence profiles, executive functions and reading- writing skills of children, follow up study. 18th Biennial Conference of World Council for Gifted and Talented Children. Vancouver, Kanada.
• Özmen, R. G. (2005). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma hızlarının metinlerde karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 30,136, 25-30.
• Palut, B. (2009). Özgül öğrenme bozuklukları ve sosyal beceriler arasındaki ilişki. Uluslararası Katılımlı II. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Palut, B. (2010). Erken çocukluk döneminde özel öğrenme bozuklukları risk faktörleri ile hikaye anlama ve anlatma becerileri arasındaki ilişki. 20. Özel Eğitim Kongresi. Gazi Üniversitesi, Gaziantep.
• Palut, B. ( 2011). Okul öncesi dönemde özel öğrenme güçlükleri risk faktörleri, sosyal beceriler ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişki. Ulusal Okul Öncesi Eğitim Kongresi.Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Pekel, D. ( 2010). Özel öğrenme güçlüğü olan ve olmayan çocukların üst biliş özelliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Razon, N. (1976). Özel bir okuma bozukluğu (Disleksi). İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Sarıpınar, S. G. ( 2006). Özgül öğrenme güçlüğü okuma güçlüğünde akademik beceri ve duyusal motor işlevleri değerlendirme testlerinin kullanılabilirliği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Soysal, A. Ş., İlden- Koçkar, A., Erdoğan, E., Şenol, S. ve Gücüyener, K. (2001). Öğrenme güçlüğü olan bir grup hastanın WISC-R profillerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 4, 225 - 231.
• Şekeral, C. (2010). Üstün zekalı çocuklarda öğrenme bozukluğu belirtilerinin taranması. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme projesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Şenel, H. G. (1998). Okuma güçlüğü olan ve olmayan ilkokul öğrencilerinin okuma düzeylerinin ve dislektik özelliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tuğ, S. (2011). Özel öğrenme bozukluğu, özel öğrenme bozukluğu/ dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocuklarda depresyon ve kaygı düzeylerinin nörogelişimsel, eğitsel, kültürel ve sosyal özellikler temelinde araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Turgut, S. (2008). Özgül öğrenme güçlüğünde nöropsikolojik profil. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uçur, E. (2005). Öğrenme güçlüğü olan çocukların annenin çocuğunu kabullenme ve redetme davranışlarını algılamaları ve bu çocukların problem çözümünde kullandıkları stratejilerin incelenmesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. İstanbul.
• Uçur, E. (2007). Öğrenme güçlüğü olan çocukların ailelerinin öğrenme güçlüğü ile ilgili farkındalık düzeylerinin incelenmesi, 9. Rehberlik Sempozyumu. İstanbul.
• Ün, D. (2009). Özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilere yönelik bilişsel müdahale programı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Vanlı, L. (1984). Dislektik çocuklarda nöropsikolojik değerlendirme. III. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Psikologlar Derneği Yayını, 149- 160.
• Yangın, S. ve Sidekli, S. (2006). Okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin kelime tanıma becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (İlke), 16, 1-17.
• Yazıcı, E. (1996). Federal Almanya ‘nın münih kentinde, özel eğitim okulunun öğrenme güçlüğü bölümüne devam eden türk çocuklarının annelerinin bu kurum ve eğitim sistemi hakkındaki görüşleri. Yayınlanmamış bilim uzmanlığı tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yıldızeli, A. (2000). Öğrenme güçlüğü çeken çocuklara bireyselleştirilmiş öğretim yöntemiyle matematik öğretimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yiğiter, S. (2005). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğüne ilişkin bilgi düzeyleri ile özel öğrenme güçlüğü olan çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.