Education and Human Rights

Yıl 2023, Cilt: 40-2 Sayı: 2, 337 - 385, 15.10.2023

Güzver Yıldıran

Öz

The contention articulated in the paper is that there is no society in this day of globalization, where the institution of education is systematized within a moral and ethical frame aligned with the requirements stated in universal documents of human rights, signed by member states. Four points are emphasized and demonstrated by quantitative world data, where violations of human rights permeate educational systems across and within countries. The first violation of human rights is related to the question of who is allowed to be educated. The second human right violation is related to the differences in the in the duration of compulsory education and educational opportunities that exist in our world. The third human right violation is related to whether educational systems are based on social class differences, perpetuating inequalities at the societal level, for example as instantiated by Continental Europe. Finally, the fourth human right violation is presented in relation to inequalities in the quality of compulsory education provided, where differences follow ethnic and racial demarcations, as instantiated by the United States of America. Furthermore, PISA and TIMSS evaluations, standardized university entrance exams in the case of Turkey, the percentage allocated to education from the GDP’s of countries as well as their Gini indices are used to examine the proposed frame.

Anahtar Kelimeler

global evaluation, education, human rights

Eğitim ve İnsan Hakları

Öz

Makale, eğitim kurum ve süreçlerinin, üye devletler tarafından imzalanan insan hakları ile ilgili belgelerde belirtilen amaç, gereksinim ve istendik sonuçlarla uyumlu ahlaki ve etik bir çerçeve içinde hiçbir toplum veya devlet tarafından sistemleştirilemediğine vurgu yapmaktadır. Eğitim alanında ülkeler arası ve içi dört tür insan hakkı ihlali ele alınmaktadır. Bu ihlaller, eğitime erişim, eğitimde nicelik ve eğitimde nitelik olarak üç boyutta yer almaktadır. Eğitimde ilk insan hakkı ihlali, eğitime erişimdeki eşitsizliklere, başka bir deyişle kimlerin eğitim almasına izin verildiği sorusuna yöneliktir. İkinci insan hakkı ihlali, eğitimde nicelik boyutunda ülkeler arası var olan zorunlu eğitim süreleri ve eğitim olanaklarındaki farklılıklarla ilgilidir. Üçüncü insan hakkı ihlali, eğitimde nicelik ve nitelik boyutlarının ikisini de kapsayan, eğitim sistemlerinin sosyal sınıf farklılıklarını ne düzeyde yansıttığını, Kıta Avrupası'nda görüldüğü gibi toplumsal düzeyde eşitsizlikleri farklı eğitim türleriyle ne derece sürdüğünü konu edinmektedir. Son olarak dördüncü insan hakkı ihlali ise verilen eğitimin niteliği ile ilgilidir. Amerika Birleşik Devletleri tarafından örneklendiği gibi, eğitim süreci sonucu oluşan farklılıkların, etnik ve ırksal sınırlar başta olmak üzere sosyo-ekonomik düzey farklarına da ne kadar bağımlı olduğuna, başka bir deyişle sağlanan zorunlu eğitimin niteliğindeki eşitsizliklerin bu değişkenleri ne kadar yansıttığına işaret etmektedir. Bu dört tür hak ihlali ayrıca eğitimde sonuç ölçütleri olarak, ulusal grupların uluslararası sınavlardaki durumları, ülkelerin GSYİH’da eğitime ayırdıkları pay ile ülkelerdeki gelir dağılımı eşitsizlikleri temelinde de değerlendirilmektedir. Ülkeler arası ve ülkemizdeki veriler, sunulan çerçeve içinde tablolarla gösterilmektedir.

Anahtar Kelimeler

küresel değerlendirme, eğitim, insan hakları

Kaynakça

• Bloom, B. S. (1964). Stability and change in human characteristics. New York
• Bloom, B. S. (1976). Human characteristics and school learning. New York
• Bloom, B. S. (Ed.). (1985). Developing talent in young people. New York
• Estimates based on UNESCO Institute for Statistics data on education attainment (2011). HDRO updates of Barro and Lee (2010).
• Feuerstein, R. (1979). The dynamic assessment of retarded performers: The learning potential assessment device, theory, instruments, and techniques. University Park Press.
• Feuerstein, R. (1985). Instrumental enrichment: An intervention program for cognitive modifiability. University Park Press.
• Feuerstein, R., Klein, P. S., & Tannenbaum, A. J. (Haz., 1991). Mediated learning experience (MLE): Theoretical, psychosocial and learning implications. Freund Publishing House Ltd.
• Girod, R. (1980). Goals and results. UNESCO International Bureau of Education (Haz.) Educational Goals içinde. (s.123-144). UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000047226
• Halls, W. D. (1985). Contemporary issues in comparative education. Watson, K. ve Wilson, R. (Haz.). A contemporary political and sociological analysis of educational opportunity in Western Europe, 1960-80 içinde. (s. 117-133). Croom Helm.
• Hanushek, E. A. & Wößmann, L. (2005). Does educational tracking affect performance and inequality? Differences-in-differences evidence across countries. The Economic Journal, 116, 63-76.
• Husén, T. (1990). Education and the global concern. Pergamon Press.
• ISE World. (t.y.). PISA 2018 Sonuçları Açıklandı. https://www.iseworld.org/tr/blog/pisa-2018-sonuclari-aciklandi/
• Kazamias, A. M. (1966). Education and quest for modernity in turkey. University of Chicago Press.
• European Commission Education, Audiovisual & Culture Executive Agency. (2009). Key data on education in Europe- 2009 edition. https://bit.ly/46NqfPu
• Markland, S. (1985). The Western European idea in education. Watson, K. ve Wilson, R. (Haz.). Contemporary issues in comparative education içinde. (s. 106-116). Croom Helm.
• MEB (2011). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2010-2011. http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2010_2011.pdf
• Koçak, M. ve Çobanoğulları, F. (2016). Alman eğitim sisteminde “Realschule” olarak adlandırılan okullar. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 5(14), 163-176.
• Multatuli (1900). Verzamelde werken: II, minnebrieven, over vryen-arbeid in Nederlands indie, indrukken van den dag. Elsevier.
• Multatuli (1900). Verzamelde werken: IV, nog-eens: Vrye-arbeid in Nederlandsch indie, multatuli en zijne werken geschetst. Arnhem-Nijmegen: Gebrs. E. and M. Cohen.
• OECD (2011). Education at a glance 2011: OECD Indicators. OECD Publishing. http://www.oecd.org/dataoecd/61/2/48631582.pdf
• OECD Centre for Educational Research and Innovation. (1998). Human capital investment: An international comparison. https://doi.org/10.1787/9789264162891-en
• ÖSYM (2012). 2012-Lisans Yerleştirme Sınavları (2012-LYS) Sonuçları. http://www.osym.gov.tr/dosya/1-60607/h/2012-lyssayisalbilgiler23072012.pdf
• Papadopoulos, G.S. (1994). Education 1960-1990: The OECD Perspective. OECD.
• Programme for International Student Assessment. (2023, Aralık 8). WikipediA içinde. https://en.wikipedia.org/wiki/Programme_for_International_Student_Assessment
• Roemer, J.E. (2000). Equality of opportunity. Arrow, K., Bowles, S., ve Durlauf, S. (Haz.) Meritocracy and economic inequality içinde (s. 17-32). Princeton University Press.
• Said, E. W. (1993). Culture and imperialism. Vintage Books: A Division of Tamdom House Inc.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2020). TIMSS Türkiye Ön Raporu https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_12/10175514_TIMSS_2019_Turkiye_On_Raporu_.pdf
• The Task Force on Higher Education and Society (2000). Higher education in developing countries: Peril and promise. The World Bank. http://documents.worldbank.org/curated/en/345111467989458740/Higher-education-in-developing-countries-peril-and-promise
• UNESCO Institute for Statistics (2005). Children out of school: Measuring exclusion from primary education. http://www.uis.unesco.org/Library/Documents/oosc05-en.pdf
• United Nations Development Programme [UNDP]. (1997). Human development report 1997. https://hdr.undp.org/system/files/documents/hdr1997encompletenostatspdf.pdf
• Yıldıran, G. (1996). Değişen dünyada eğitimimiz: Olgular, seçenekler. Başak, O. ve Doltaş, D., (Haz.) Eğitimimiz ve Türkiye’de zorunlu temel eğitim içinde. (s.73-89). Ilıcak Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş.
• Yıldıran, G. (1999). Değişen dünyada eğitimimiz: Olgular, seçenekler. Eğitim ve Bilim, 14(114), 39-52.