The Relationship between Principals’ Crisis Management Skills and School Health

Yıl 2024, Cilt: 41 Sayı: 3, 1 - 15, 31.12.2024

Elanur Ersan Albayrak , Murat Özdemir

https://doi.org/10.52597/buje.1412179

Öz

The relationship between school principals’ crisis management skills and school health was investigated in this study based on the opinions of teachers. The sample of the study consisted of 341 teachers working in public high schools in Çankaya district of Ankara province in 2021-2022. The research was conducted using the predictive relational survey model, which is one of the quantitative research methods. The data were obtained with the “Crisis Management Skills of Primary School Principals” and “Organizational Health” scales. The results of the analysis revealed that there is a low level and positive relationship between school health and the “pre-crisis, crisis and post-crisis” sub-dimensions of school principals’ crisis management abilities. The investigation also revealed that a predictor of school health was the crisis management abilities of school leaders.

Anahtar Kelimeler

Crisis management skills, school administrators, school health

Okul Müdürlerinin Kriz Yönetim Becerileri ile Okul Sağlığı Arasındaki İlişki

Öz

Bu çalışmada, öğretmenlerin görüşleri alınarak, okul müdürlerinin kriz yönetimi becerileri ile okul sağlığı arasındaki ilişkinin nasıl olduğu incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2021-2022 yılı Ankara ilinin Çankaya ilçesinde resmi liselerde görev yapan 341 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden biri olan yordayıcı ilişkisel tarama modeli kullanılarak yürütülmüştür. Veriler “İlkokul Müdürlerinin Kriz Yönetimi Becerileri” ve “Örgüt Sağlığı” ölçekleri ile elde edilmiştir. Analiz sonuçları, okul sağlığı ile okul yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerinin “kriz öncesi, kriz ve kriz sonrası” alt boyutları arasında ‘düşük düzeyde ve pozitif yönlü bir ilişki’ olduğunu ortaya koymuştur. Analizler sonucunda okul yöneticilerinin kriz yönetim becerilerinin okul sağlığının anlamlı bir yordayıcısı olduğu da saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

kriz yönetim becerileri, okul yöneticisi, okul sağlığı

Kaynakça

• Akbaba, S. (1997). Ortaöğretim okullarının örgüt sağlığı (Bolu ili örneği). [Unpublished dissertation]. Ankara University.
• Akbaba Altun, S. (2001). Örgüt sağlığı. Nobel.
• Aksu, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 4(15), 2435-2450.
• Aksu, A., & Deveci, S. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin kriz yönetimi becerileri. Education Sciences, 4(2), 448-464.
• Akyürek, M. İ., & Çelik, S. (2020). Okullarda sosyal sermaye ve örgüt sağlığı ilişkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 621-663.
• Arokiasamy, A. A., Abdullah, A. K., Ahmad, M. Z., & Ismail, S. A. (2016). Transformational leadership of school principals and organizational health of primary school teachers in Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 229, 151-157. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.07.124
• Atış, D. & Dilbaz, E. (2022). Okul yöneticilerinin yönetim becerilerinin etkili okul bağlamında değerlendirilmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International (AJESI), 12(2), 442–467. https://doi.org/10.18039/ajesi.910568
• Aslan, H., & Sarı, T. (2019). İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmen görüşlerine göre yöneticilerin kriz çözme becerileri. Y. Kondakçı, S. Emil, & K. Beycioğlu (Dü) içinde, 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı (pp. 32-38). Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Ayduğ, D. (2014). İlkokulların örgüt sağlığı ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Unpublished master’s thesis]. Anadolu University.
• Ayduğ, D., & Ağaoğlu, E. (2017). İlkokullarda örgüt sağlığı ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-17.
• Bedir Erişti, S. D., Kuzu, A., Kabakçı Yurdakul, I., Akbulut, Y., & Kurt, A. A. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
• Bursalıoğlu, Z. (2019). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış [New Structure and Behavior]. Pegem Akademi.
• Bursalıoğlu, Z. (2021). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (21. Baskı b.). Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (8. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, H. (2005). Organizasyon ve yönetim. Siyasal Kitabevi.
• Cemaloğlu, N. (2011). Primary principals' leadership styles, school organizational health and workplace bullying. Journal of Educational Administration, 49(5), 495-512. https://doi.org/10.1108/09578231111159511
• Chatzipanagiotou, P., & Katsarou, E. (2023). Crisis management, school leadership in disruptive times and the recovery of schools in the post COVID-19 era: A systematic literature review. Education Sciences, 13(2), 118. https://doi.org/10.3390/educsci13020118
• Coombs, W. T. (2014). Ongoing crisis communication: Planning, managing, and responding. Sage Publications. SAGE Publications.
• Cox, T., & Howarth, I. (1990). Organizational health, culture and helping. Work & Stress, 4, 107-110. https://doi.org/10.1080/02678379008256972
• Çelik, K., & Tosun, A. (2019). Okul yöneticilerinin çatışma yönetim stilleri ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 99-121. https://doi.org/10.17984/adyuebd.456709
• Çiçek Sağlam, A., & Özsezer, S. (2015). Liselerde okul yöneticilerinin kriz yönetme becerileri. Journal of Academic Social Science Studies (34), 1-14. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2843
• Çoban, N. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerin örgüt sağlığına ilişkin algıları (Antalya İli Örneği). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (Vol. 2). Pegem Akademi.
• Demirtaş, H. (2000). Kriz yönetimi. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 23(23), 353-373.
• Deniz, N. (2016). Meslek lisesi öğretmenlerinin örgüt sağlığı ile ilgili algıları üzerine bir araştırma [Unpublished master's thesis]. Zirve University.
• Dhawan, S. (2020). Online learning: A panacea in the time of COVID-19 crisis. Journal of educational technology systems, 49(1), 5-22. https://doi.org/10.1177/0047239520934018
• Döş, İ., & Cömert, M. (2012). İlköğretim okullarında kriz yönetimi hakkında okul müdürlerinin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 329-346.
• Ekşi, H., Özgenel, M., & Bora, N. (2020). Öğretmenlerin yaşam doyumlarını yordayan örgütsel faktörler: Örgüt sağlığı ve örgütsel güven. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 384-399. https://doi.org/10.15285/maruaebd.653107
• Ertürk, R. (2018). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel kimlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 89-98.
• Farahani, M. F., Mirzamohamadi, M. H., Afsouran, N. R., & saied Mohammadi, S. (2014). The study of the relationship of organizational health of the schools and that of the student's′ academic achievement (A case study of high schools of Kohkilouie and Boierahmad province, Iran 2011). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 109, 628-633. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.12.518
• Genç, F. N. (2009). Kriz yönetimi ve kamu yönetiminde uygulanabilirliği. Verimlilik Dergisi (4), 7-22.
• Genç, O., & Hamedoğlu, M. A. (2012). The effect of conflict resolution strategies of the primary school principals on the motivation of the teachers (District of Gebze Sample. International Online Journal of Educational Sciences, 4(3), 612-616.
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gündem, S., Ceylan, R., & Kartal, M. S. (2022). Okul yöneticilerinin Covid-19 pandemi sürecinde okul yönetimi hakkında görüşlerinin kriz yönetimi bağlamında incelenmesi. Social Sciences Studies Journal, 8(98), 1823-1829. http://dx.doi.org/10.29228/sssj.62389
• Güngör, T. A., & Yılmaz, M. (2021). Okul yöneticilerinin uzaktan eğitim döneminde kullandıkları çatışma stratejileri ve yöntemleri. OPUS International Journal of Society Researches, 18(41), 3583-3608. https://doi.org/10.26466/opus.941874
• Haban, M. M., & Bozkurt, B. (2017). Ortaöğretim okul yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerinin kurumun sosyal sermaye birikimine etkisi. Milli Eğitim Dergisi (213), 139-153.
• Hameiri, L., & Nir, A. (2016). Perceived uncertainty and organizational health in public schools: The mediating effect of school principals’ transformational leadership style. International Journal of Educational Management, 30(6), 771-790.
• He, D., & Li, W. (2020). China’s higher education reform under the epidemic crisis. In 2020 3rd International Conference on Humanities Education and Social Sciences (ICHESS 2020), 493-497. https://doi.org/10.2991/assehr.k.201214.550
• Hong, S. (2016). Representative bureaucracy, organizational integrity, and citizen coproduction: Does an increase in police ethnic representativeness reduce crime? Journal of Policy Analysis and Management, 35(1), 11-33. https://doi.org/10.1002/pam.21876
• Hoy, W. K., & Fedman, J. A. (1987). Organizational health: The concept and its measure. Journal of Research and Development in Education, 20(4), 30-38.
• Hoy, W. K., & Hannum, J. W. (1997). Middle school climate: An empirical assessment of organizational health and student achievement. Educational Administration Quarterly, 33(3), 290-311. https://doi.org/10.1177/0013161X97033003003
• Hoy, W. K., Sabo, D., & Barnes, K. (1996). Organizational health and faculty trust: A view from the middle level. Research in Middle Level Education Quarterly, 19(3), 21-39. https://doi.org/10.1080/10848959.1996.11670073
• Hoy, K. W., Tarter, C. J., & Bliss, J. R. (1990). Organizational climate, school health, and effectiveness: a comparative analysis. Educational Administration Quarterly, 26(3), 260-279. https://doi.org/10.1177/0013161X90026003004
• Hoy, W. K., & Woolfolk, A. E. (1993). Teachers' sense of efficacy and the organizational health of schools. The Elementary School Journal, 93(4), 355-372.
• Karaağaç, T. (2013). Kriz yönetimi ve iletişim. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (49), 117-132.
• Karaağaç, Y., Tugay, R., Kanat, H. G., Kaya, B., Nergiz, Ö., & Karabulut, S. (2022). Okul yöneticilerinin gösterdikleri liderlik davranışları ile kriz yönetimlerinin değerlendirilmesi. Sciences (JOSHAS JOURNAL), 8(51), 628-640.
• Karagüzel, E.S. (2012). Örgüt sağlığının örgütsel bağlılığa etkisinin incelenmesi: Bir devlet üniversitesi örneği. [Unpublished master’s thesis]. Sakarya University.
• Karakose, T., Yirci, R., & Papadakis, S. (2021). Exploring the interrelationship between covid-19 phobia, work–family conflict, family–work conflict, and life satisfaction among school administrators for advancing sustainable management. Sustainability, 13(8654), 2-19. https://doi.org/10.3390/su13158654
• Karakuş, A., & İnandı, Y. (2018). Ortaokul yöneticilerinin okullarında yaşanan kriz durumlarını yönetme becerilerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 500-518. https://doi.org/10.17860/mersinefd.442864
• Kavrayıcı, C., & Kesim, E. (2021). School management during the Covid-19 pandemic: A qualitative study. Educational Administration: Theory and Practice, 27(1), 1005-1060. https://doi.org/10.17762/kuey.v27i1.4
• Keleş, H. N., Atay, D., & Karanfil, F. (2020). Covid 19 pandemi sürecinde okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 155-174. https://doi.org/10.37669/milliegitim.787255
• Kılıçoğlu, G. (2017). Organizational hypocrisy and integrity in Turkish context: A theoretical analysis. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(3), 465-504. https://doi.org/10.17762/kuey.v23i3.102
• Kocabaş, C. (2016). Okul müdürlerinin güç tipi tercihleri ile kriz yönetimi becerileri arasındaki ilişki. [Unpublished master’s thesis]. Pamukkale University.
• Korkmaz, M. (2005). İlköğretim okullarında örgütsel sağlık ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44(44), 529-548.
• Korkmaz, M. (2006). The relationship between organizational health and robust school vision in elementary schools. Educational Research Quarterly, 30(1), 14-36.
• Korkmaz, M. (2007). The effects of leadership styles on organizational health. Educational Research Quarterly, 30(3), 23-55.
• Köse, A. A., & Güçlü, N. (2018). Özel okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışları ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(3), 241-252.
• La Pointe, R. T., De Mary, J., Irby, G. H., & Cundiff, A. D. (1996). Resource guide for crisis. Richmond: VA: Virginia Department of Education.
• Lauge, A., Sarriegi, J. M., & Torres, J. M. (2009). The dynamics of crisis lifecycle for emergency management. In Proceedings of the 27th International System Dynamics Conferences, Albuquerque, NM, USA.
• Lee, J. C., Chen, C. L., & Xie, S. H. (2014). The influence of school organizational health and occupational burnout on self-perceived health status of primary school teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 985-989. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.332
• Leung, T. W. (2001). A study of the impacts of external environment on school organizational health. Hong Kong: Chinese University of Hong Kong.
• Licata, J. W., & Harper, G. W. (2001). Organizational health and robust school vision. Educational Administration Quarterly, 37(1), 5-26. https://doi.org/10.1177/00131610121969226
• Liou, Y.-H. (2015). School crisis management: A model of dynamic responsiveness to crisis life cycle. Educational Administration Quarterly, 51(2), 247-289. https://doi.org/10.1177/0013161X14532467
• MacNeil, W., & Topping, K. (2007). Crisis management in schools: evidence based prevention. Journal of Educational Enquiry, 7(1), 64-94.
• Maya, İ. (2014). Kamu ilkokullarında yöneticilerin sergiledikleri kriz yönetimi beceri düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23), 209-235.
• MEB. (2020). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. Retrieved from https://ankara.meb.gov.tr/www/egitim-istatistikleri/icerik/24
• Miles, M. B. (1965). Planned change and organizational health figure and ground. In R. O. Carlson, A. G. Jr., M. B. Miles, R. J. Pellegrin, & E. M. Rogers (Eds.), Change Processes in the Public Schools. University of Oregon.
• Miles, M. B. (1969). Planned change and organizational health: Figure and ground. In F. D. Carver & T. J. Sergiovanni (Eds.), Organizations and human behavior (pp. 375-391). New York: McGraw-Hill.
• Ocak, Y. (2006). Ortaöğretim okullarında kriz yönetimi (Edirne İli örneği). [Unpublished master’s thesis]. Trakya University.
• Omoyemiju, M. A., & Adediwura, A. A. (2011). A study of teachers' perception of schools' organizational health in Osun State. World Journal of Education, 1(1), 165-170.
• Ordu, A., & Tanrıöğen, A. (2013). İlköğretim okullarında örgütsel yapı ile örgüt sağlığı arasındaki ilişkiler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (33), 93-106. https://doi.org/10.9779/PUJE470
• Otto, L. M., & Lumapenet, H. T. (2022). Technological leadership and crisis management skills of the school administrators towards school development in the special geographical area of MBHTE-BARMM. International Journal of Advance Research and Innovative Ideas in Education, 8(3), 3934-3937.
• Ozkayran, S. E., Yetiş Abali, A., & Abali, A. (2020). The opinions of teachers on crisis management in guidance services. Educational Process: International Journal, 9(4), 205-220.
• Özalp, U., & Levent, A. F. (2021). Okul müdürlerinin kriz yönetme becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 461-482. https://doi.org/10.37669/milliegitim.686204
• Özdemir, A. (2006). Öğretmenlerin okullarını örgüt sağlığı açısından değerlendirmeleri (İzmir İli Bornova İlçesi örneği) [Unpublished master’s thesis]. Pamukkale University.
• Özdemir, S. (2012). İlköğretim okullarında okul kültürü ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 599-620.
• Özmen, B., Gerdan, S., & Ergünay, O. (2015). Okullar için afet ve acil durum yönetimi planları. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 3(1), 37-52.
• Parsons, T., Bales, R. F., & Shils , E. (1953). Working papers in the theory of action. Free Press, Glencoe. Parsons, T. (1967). Some ingredients of a general theory of formal organization. In A. W. Halpin (Ed.), Administrative theory in education (pp. 40-72). New York: Macmillan.
• Recepoğlu, E., & Özdemir, S. (2013). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile okulun örgütsel sağlığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 629-664.
• Sabancı, A. (2009). The effect of primary school teachers’ burnout on organizational. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 195-205. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.036
• Sayın, N. (2008). Ortaöğretim kurumlarında kriz yönetimi stratejisinin incelenmesi (İstanbul ili örneği). İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Smith, L., & Riley, D. (2012). School leadership in times of crisis. School Leadership & Management, 32(1), 57-71. https://doi.org/10.1080/13632434.2011.614941
• Smith, P. A., Hoy, W. K., & Sweetland, S. R. (2001). Organizational health of high schools and dimensions of faculty trust. Journal of School leadership, 11(2), 135-151. https://doi.org/10.1177/105268460101100204
• Toklucu, E., Silman, F., Turan, S., Atasoy, R., & Kalkan, Ü. (2022). The effects of the crisis management skills and distance education practices of universities on student satisfaction and organizational image. Sustainability, 14(10), 1-23. https://doi.org/10.3390/su14105813
• Topcu, M. (2017). Kriz liderliği ve krizleri fırsata çevirmede dönüştürücü-vizyoner liderlik. Akademik Hassasiyetler Dergisi, 4(8), 71-100.
• Tsui, K. T., & Cheng, Y. C. (1999). School organizational health and teacher commitment: A contingency study with multi-level analysis. Educational Research and Evaluation, 5(3), 249-268. https://doi.org/10.1076/edre.5.3.249.3883
• Türker, Y. (2010). İlköğretim okullarının etkililik düzeyleri ile örgüt sağlığı arasındaki ilişki. [Unpublished master’s thesis]. Akdeniz University.
• Ulusoy, Z. K., & Yavuz, Y. (2022). Investigation of school administrators’ crisis management skills in terms of leadership styles (In case of Izmir). International Journal of Trends and Developments in Education, 2(1), 28-47.
• Ulutaş, S. (2010). Kriz yönetimi ve dönüşümcü liderlik. [Unpublished master’s thesis]. Dokuz Eylül University.
• Var, S., & Zafer Güneş, D. (2022). Covid-19 salgını sürecinde okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin kriz yönetimine ilişkin deneyimlerinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences/Uluslararasi Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 1271-1308.
• Yavuz Tabak, B., Şahin, F., & Tabak, H. (2018). İlköğretim kurumu öğretmenlerinin işkoliklik düzeyleri ile örgüt sağlığına ilişkin algıları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 610-621. https://doi.org/10.17679/inuefd.469687
• Yıldız, Ç. (2014). Okul yöneticilerinin kriz yönetim tutumları ile algılanan örgüt sağlığı arasındaki ilişki (Üsküdar ilçesi örneği). [Unpublished master’s thesis]. Yeditepe University.
• Yılmaz, İ., & Yıldırım, B. (2020). Okul yöneticilerinin kriz yönetimi tutumları ile duygusal zekâları arasındaki ilişki. İzü Eğitim Dergisi, 2(3), 42-62. https://doi.org/10.46423/izujed.733955