Sekizinci Sınıf Rehberlik ve Kariyer Planlama Dersinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 72 - 91, 23.06.2023

Gülhan Karalıoğlu , Nuriye Semerci

Öz

Bu araştırmanın temel amacı Sekizinci Sınıf Rehberlik ve Kariyer Planlama Dersine Yönelik Öğretmen görüşlerini belirlemektir. Araştırma tarama modeline dayanan nicel bir çalışmadır. Çalışma grubunun oluşturulmasında seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sekizinci Sınıf Rehberlik ve Kariyer Planlama Dersine Yönelik Öğretmen Görüşleri Anketi kullanılmıştır. Veriler, betimsel istatistikler ve Ki Kare Testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, Rehberlik ve kariyer planlama dersi programının kazanımlarına ilişkin öğretmenlerin olumlu düşündükleri, dersin uygulanmasına yönelik açıklamaların yeterli olduğu ve öğrencilerin aktif katılımının sağlandığı ancak etkinliklerde kullanılması gereken materyallerin temininde güçlük yaşandığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca ders kapsamında en çok “Sınav Kaygısı” ve “Verimli Ders Çalışma” üzerinde durulduğu belirlenmiştir. Araştırmada rehberlik ve kariyer planlama dersini yürütürken okullarda akademik başarının çok fazla önemsenmesi ve dersin pandemi sürecinde uzaktan yürütülmesi karşılaşılan güçlükler olarak belirtilmiştir. Kalitenin artırılması için öğretmenlere hizmet içi eğitimler verilmesi ve eğitimlerin yaygınlaştırılması, dersin önemine ilişkin öğrenci, öğretmen, veli ve idarecilerin bilgilendirilmesi ve dersin 8.sınıftan önceki kademelerden başlanması gibi öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Kariyer eğitimi, Meslek.

Kaynakça

• Akpınar, M. (2016). Okul tükenmişliği ile akademik stres ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Aktın, K. (2017). 6. sınıf kız çocuklarında kariyer bilinci üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1619-1634.
• Akyürek, M. İ. (2020). Uzaktan eğitim: bir alan yazın taraması. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-9.
• Ateş, F. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Bakan, T. ve Şahin, H. (2018). Değerler Eğitim Programının Anasınıfına Devam Eden Çocukların Değer Kazanımı Üzerine Etkisinin Çocuk Görüşlerine Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Güz (12), 121-140.
• Balay, R. (2004). Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
• Baltacı N.B. (2018) Ortaokul yöneticilerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Başaran, İ. E. (1982). Eğitim Psikolojisi, Modern Eğitimin Psikolojik Temelleri. Ankara: Emel Matbaası.
• Betz, N. ve Luzzo, D. (1996). Career assessment and the career decision-making self-efficacy scale. Journal Of Career Assessment, 4(4), 413-428.
• Bohn, S. ve McConville, S. (2019). Strengthening Career Education. Public Policy Institute of California, October.
• Broadbent, R., Cacciattolo, M. and Papadopoulos, T. (2012), "Good practice in secondary school careers programs : A case study of the approach of one inner city school", Education + Training, 54: 126-141. https://doi.org/10.1108/00400911211210242
• Burnard, P. (1992). Know Yourself! Self Awareness Activities for Nurses. Scutari, London.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Camadan, F., Baştopçu, S., Tosun, G., Yangın, N. & Kılıç, Z. (2018). Öğretmenlerin Mesleki Benlik Saygıları ile Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerine Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 115-136. DOI: http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.312295.
• Çağlayan, A. (2005). Ahlak pusulası: Ahlak ve değerler eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları.
• Çam, S., (2008). Okullarda Rehberlik Hizmet Alanları- Birimleri. İçinde G. Can (Ed.), Psikolojik Danışma ve Rehberlik (ss:47-72). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çivilidağ, A., Günbayı, İ. ve Yörük, T., (2015). Eğitim örgütlerinde mesleki rehberlik çalışmalarına ilişkin nitel bir analiz: Antalya örneği. Journal of International Social Research, 8(38), 573-594
• Çok, C. (2021). Öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin öz yeterlik algısı ve pandemi sürecinde uzaktan eğitimde karşılaştıkları engeller. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Demirel, M. (2010). İlköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 45-60.
• Deniz, M. E. ve Erözkan, A. (2017). Psikolojik danışma ve rehberlik. Pegem Akademi
• Diener, E. ve Diener, C. (1996). Most People Are Happy. Psychological Science, 7(3), 181-185.
• Doğan, Y. (2007). İlköğretim çağındaki 10-14 yaş grubu öğrencilerinin gelişim özellikleri. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 8(13), 155-187.
• Dusenbury, L., Brannigan, R., Falco, M., & Hansen, W. B. (2003). A review of research on fidelity of implementation: Implications for drug abuse prevention in school settings. Health Education Research, 18(2), 237-256.
• Erdem, S. ve Gürol, M. (2020). Rehberlik ve kariyer planlama dersi öğretim programının paydaş görüşlerine göre değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 13(79), 1-20.
• Gencer, N., (Çeviren) (2018). Öznel iyi oluş: genel bir bakış. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2621-2638. doi: 10.17218/hititsosbil.457382
• Gore, J., Holmes, K., Smith, M., Southgate, E., and Albright, J. (2015). Socioeconomic status and the career aspirations of Australian primary and high school students. The Australian Educational Researcher, 42, 155–177. DOI 10.1007/s13384-015-0172-5
• Hatunoğlu, A. ve Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda Verilen Rehberlik Hizmetlerinin Problem Alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1): 333-338.
• Johnson, D. W. (2003). Social interdependence: interrelationships among theory, research, and practice. American psychologist, 58(11), 934.
• Karaman, P. ve Bakaç, E. (2018). Öğretmenlerin eğitim programı yaklaşımı tercihlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 304-320.
• Karip, E. ve Köksal, K. (1996). Etkili Eğitim Sistemlerinin Geliştirilmesi. Eğitim Yönetimi, 2(2), 245-247.
• Karataş, Z., & Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim Kurumlarında Yürütülen Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerine Yönelik Okul Müdürü, Sınıf Rehber Öğretmeni, Öğrenci ve Okul Rehber Öğretmeninin (Psikolojik Danışman) Görüşlerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 427-460.
• Keele, S. M., Swann, R., & Davie-Smythe, A. (2020). Identifying best practice in career education and development in Australian secondary schools. Australian Journal of Career Development, 29(1), 54-66. https://doi.org/10.1177/1038416219886116
• Köroğlu, Ö. (2014). Meslek seçimi ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Turizm rehberliği öğrencileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(2),137-157.
• Kuzgun, Y. (2006). İlköğretimde meslek gelişimi. İçinde Kuzgun Y. (Ed.). İlköğretimde Rehberlik (ss: 125-155). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kuzgun, Y. (2016). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Nobel Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1997). Tebliğler Dergisi, 60(2482), 10.09.1997.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2014). Rehberlik ve Kariyer Planlama Dersi Programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2020). Sınıf rehberlik programı (okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 17, 09 Temmuz 2020.
• Nazlı, S. (2008). Öğretmenlerin değişen rehberlik hizmetlerini ve kendi rollerini algılamaları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (20), 11-25.
• Nazlı, S. (2004). Sınıf rehberliği etkinlikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(11), 135-151. Özbaşı, S. (2020). Türkçe dersi öğretim programındaki kök değerler çerçevesinde Aytül Akal masallarının incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 2020(8), 178-192.
• Özgüven, İ. E., (2003). Endüstri Psikolojisi, Ankara: Pdrem Yayınları.
• Öztürk, B., Esen, E. ve Siyez D. M. (2020). Sınıf rehber öğretmenlerinin ve 8. sınıf öğrencilerinin rehberlik ve kariyer planlama dersine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 492-512.
• Pershing, J.A., & Demetropoulos, E.G. (1981). Guidance and Guidance Systems in Secondary Schools: The Teacher's Views. The Personnel and Guidance Journal, 59, 455-459.
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68–78.
• Sarıkaya, T., & Khorshid L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Şendil T. ve Kızıldağ Ö (2003). Çocuk ve ergenlerde ebeveyn evlilik çatışması algısı. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 10(2), 58- 66.
• Şahin, M., Aydın. B., Sarı, S.V., Kaya, S., & Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
• Schwartz, S. H. (1994). “Are there üniversal aspects in the structure and content of human values?” Journal of Social Issues, 50(4), 19-45. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1994.tb01196.x
• Snyder, C. R. & Lopez, S. J. (2007). Positive psychology: The scientific and practical explorations of human strengths. California: Sage Publications.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2017). Müfredat yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. Ankara: MEB Yayınları.
• Taşkaya, S. M. ve Kurt Y. (2010). İlköğretim okullarında rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11(13), 909-915.
• Taymur, Z.A. (2015). İlkokul Öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma: Batman il örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Gaziantep.
• Tekke, M., & Coşkun M. (2019). Kendini tanıma, kendini gerçekleştirme, kendini aşmışlık ve potansiyelini tam kullanan kişi: kişilerarası iletişim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 790-797.
• Yavuzer, H. (2019). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yaylacı Özdemir, G. (2007). İlköğretim Düzeyinde Kariyer Eğitimi ve Danışmanlığı. Bilig, Kış (40), 119- 140.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.
• Yazgünoğlu, S., & Demirel, M. (2012). Okul ve sınıf rehber öğretmenlerinin ilköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel sayı (2), 244-255.
• Yeşilyaprak, B. (2016). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığına giriş. Yeşilyaprak, B. (Ed.) Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: Kuramdan uygulamaya (3. Baskı) içinde (ss. 2-43). Ankara, Pegem Akademi Yeşilyaprak, B. (2017). Eğitimde rehberlik hizmetleri. 27. basım, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.