Yaşlı Bireylerin Eğitiminde Geragojik Yaklaşım

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 139 - 149, 31.12.2024

Birtan Kicirdar , Hüseyin Kaygın

Öz

Genellikle toplumlarda, insanların yaşlandıkça düşünce ve ifade etkinliklerinin kaybolduğu ve yaşlıların zekâ, hafıza ve öğrenme yeteneklerinin gençlere göre önemli düzeyde düşük olduğu gibi yanlış ve önyargılı inançlar hâkimdir. Yaşlılıkta eğitim, yaşlıların; sosyal, ekonomik, psikolojik ve fiziksel ihtiyaçlarını karşılanması hakkında bilgi edinmek için en önemli araçlardan biridir. Yaşlıların eğitimi sayesinde, yaşlıların; faydalı olma, anlamlı bir role sahip olma, yeni beceriler geliştirme, eğlenme, fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı bir yaşam sürme gibi ihtiyaçlarını karşılama fırsatına sahip olurlar. Geragoji; yaşlı insanların ayrı bir eğitim teorisini gerektirecek kadar farklı olduğunu savunmaktadır ve yaşlı bireylerle ilgilendiği için yaşlanma konusu ile araştırma ve eğitim açısından ortak bir zemin oluşturmaktadır. Geragoji, disiplinlerarası bir alan olarak tanımlayabileceğimiz gerontoloji ile ilişkilendirilmektedir. Gerontolojinin günümüzdeki gelişimi, bu alanda uzman olarak yetiştirilenlerle artan yaşlı eğitimi taleplerinin yerine getirilmesi ile birlikte geragoji bir bilim olarak şekillenmiştir. Bu çalışmada yaşlıların eğitimine yönelik yeni sayılabilecek bir yaklaşım olan “geragoji” ile ilgili literatür araştırması ışığında tüm yöntemleriyle ele alınmaya çalışılmış ve konunun önemine dikkat çekmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

yaşlı, eğitim, öğrenme, gergoji

Kaynakça

• Baringer, D., Kundra, A., & Nussbaum, J. (2004). Handbook of communication and aging research. J. Nussbaum, & J. Coupland içinde, Instructional communication and older adults (s. 543-562). Mahwah: Lawrence Erlbaum.
• Cavan, R. (2013). Self and role in adjustment during old age. Human Behavior and Social Processes, 526-536.
• Ceylan, H. (2015). Yaşlanan Türkiye'de yaşlı bakım personeline duyulan ihtyia. ve yaşlı bakım programlarının önemi. Electronic Journal of Vocational Colleges, 5(5), 61-68.
• Çilingiroğlu , N., & Demirel, S. (2004). Yaşlılık ve Yaşlı Ayrımcılığı. Geriatri Dergisi, 7(4), 225-230.
• Dağlı, Y. (2018). Yaşlılık dönemindeki bireylerin yaşlılığa ilişkin algılarının ve yaşam boyu öğrenme ihtiyaçlarının değerlendirilmesi. TurkishStudies–Educational Sciences, 13(27), 449-530.
• Denney, A., & Tewksbury, R. (2013). How to write a literature review. Journal of Criminal Justice Education, 24(2), 218-234.
• DPT. (2007a). Sekizinci Beş Yıllık Hayat Boyu Eğitim veya Örgün Olmayan Eğitim Özel İhtisas Konisyonu Raporu. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Emiroğlu, M. (1995). Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu . Ankara: Şafak Matbaacılık.
• Er, D. (2009). Psikososyal açıdan yaşlılık. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(11), 131-143.
• Findsen, B., & Formosa, M. (2011). Lifelong learning in later life: A handbook on older adult learning. Amsterdam: Sense.
• Formosa, M. (2002). Critical geragogy: Developing practical possibilities for critical educational gerontology. Education an Ageing, 73-86.
• Formosa, M. (2005). Feminism and critical educational gerontology: An agenda for good practice. Ageing International, 396-411.
• Formosa, M. (2019). The University of the Third Age and Active Aging. Switzerland: Springer Nature.
• Gündoğan, N. (2001). İşgücünün Yaşlanması ve İşgücü Piyasalarına Etkileri. Ankara Ünivesitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 6(4), 95-108.
• Housden, S. (2007). Reminiscence and lifelong learning. Leicester: National Institute of Adult Continuing Education.
• John, M. (1983). Teaching and loving the elderly. Springfield: Charles C. Thomas.
• John, M. (1988). Geragogy: A theory for teaching the elderly. Binghampton: The Haworth Press.
• Kalınkara, V. (2011). Temel Gerontoloji: Yaşlılık Bilimi. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kaygın, H. (2020). Geragoji. H. Kaygın, İ. Ulus, & B. Çukurbaşı içinde, Hayat Boyu Öğrenme: Teoriler, Araştırmlar ve Eğilimler (s. 12-14). Ankara: Pegem.
• Kılavuz, M. (2002, Haziran 1). Yetişkinlik ve Yaşlılık Döneminde Eğitim ve Din Eğiiminin Önemi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(2), 59-72.
• Kilian, M. (2007). Niepełnosprawni w społeczeństwie. Polityka Społeczna, 14-18.
• Kilian, M. (2009). Geragogika specjalna w dobie starzenia się społeczeństw. Dylematy (niepełno)sprawności – rozważania na marginesie studiów kulturowo-społecznych, 316-341.
• Kılıç, Ç. (2018). Ameri̇ka’da yeti̇şki̇nleri̇ eği̇ti̇m ortamına geri̇ döndüren sebepler nelerdi̇r? Akademik Sosyal Çalışmalar Dergisi, 6(64), 65-80.
• Knowles, M. (1984). Andragogy in action.
• Kurt, İ. (2008). Yetişkin Eğitimi (2 b.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Lebel, J. (1978). Betond Androgogy to Geragogy. Lifelong learning: The adult years, 1(9), 16-8.
• Martha T., J. (1988). Geragogy: A theory for teaching the elderly. The Haworth Press.
• Marus, L. (1978). Ageing and Education. The Social Challange of Ageing, 128.
• McNamara, T., & Williamson, J. (2012). Is age discrimination ever acceptable? Public Policy & Aging Report, 2012 Summer, 22(3), 1-14.
• Moody, H. (2013). Education and the life cycle: A philosophy of aging. T. &. Francis içinde, Introduction to educational gerontology (s. 23-39).
• Müftüler , H. (2018). İstanbul'da yaşlılık ve yaşlılığın yapısal değişimi. Yıldız Sosyal Blimler Enstitiüsü Dergisi, 2(1), 58-80.
• Onur, B. (2000). Gelişim Psikolojisi: Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm (5. b.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Peterson, D. (1983). Facilitating education for elders learners. San Francisco: Jossey-Bass.
• Schuetz, J. (1982). Geragogy: Instructional programs for elders. Comminication Education, 31(4), 339-347.
• Simson, S., Estina, T., & Laura B, W. (2002). Who is teazhing lifelong learners? A study of peer educators in lnstitutes. Gerontology&Geriatrics Education, 22(1), 31-43.
• Tufan, İ. (2007). Birinci Ulusal Yaşlılık Çalıştayı Sonuç Bildirgesi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Gerontoloji Bölümü.
• Tufan, İ. (2014). Türkiye'de Yaşlılığın Yapısal Değişimi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• TÜİK. (2023, 07 06). Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dunya-Nufus-Gunu-2023-49688 adresinden alındı
• Van Wynen, E. (2001). A key to succesful aging. Learning-style patterns of older adults. Journal of Gerontological Nursing, 27(5), 6-15.
• Wlodkowski, R. (2008). Enchancing adult motivation to learn. San Francisco: Jossey-Bass.
• Wright, P. (2016). Helping older adults conquer digital tablets. Gerontechnology, 14(2), 78-88.
• Yeo, G. (1982). ldergogy: A specialised approach to education for elders. Lifelong learning: he adult years, 4-7. Yumurtacı, A. (2007). Nüfusun Yaşlanması ve Avrupa Enerji Piyasalarına Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi.