KARA KITA’NIN “YENİDEN KEŞFİ”: ULUSAL ÇIKAR VE GIDA GÜVENLİĞİ PERSPEKTİFİNDEN KÜRESEL GÜÇLERİN AFRİKA’DAKİ GIDA POLİTİKALARI

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 0 - 0, 07.10.2016

Bülent Akkuş

https://doi.org/10.18221/bujss.36004

Cited By: 1

Öz

İnsan nüfusunun hayatta kalabilmesi için elzem bir kaynak olan gıda, devletler için de her zaman güç ve çıkar mücadelesinin konusu olmuştur. Ulusal gücün önemli bir parametresi olarak görülen gıda güvenliği, ülkenin demografik yapısın korunması noktasında önemli bir unsur olmasının yanında devletin siyasi ve ekonomik açıdan da kalkınmasının önünü açar. Günümüzde, dünya nüfusundaki hızlı nüfus artışı ve küresel ısınma temelli iklim değişikliklerinin ortaya çıkardığı yeni koşullar, hem ulusal hem de uluslararası güvenliği tehdit eden bir aşamaya gelmiştir. Bu noktada, stratejik bir önem kazanan tarımsal faaliyetler bir ekonomik rekabet ve siyasi mücadele alanı haline gelmeye başlamıştır. Küresel güçler ve bunlarla işbirliği içerisinde hareket eden çok uluslu şirketler, hem tarımsal gereksinimlerini karşılanmak hem de ileride meydana gelebilecek kıtlık veya gıda fiyatlarındaki artışlara karşı korunmak amacıyla dünyanın farklı yerlerinde ekilip dikilebilen verimli tarımsal arazileri satın almakta ya da uzun süreliğine kiralamaktadırlar. Küresel güçlerin ve önde gelen çok uluslu şirketlerin gelecekte oluşacak olumsuz durumlara karşı gıda güvenliklerini sağlamak amacıyla dikkatlerini yoğunlaştırdıkları en önemli bölgeyse açlıkla boğuşan Afrika’dır. Bu çalışma, söz konusu aktörlerin ulusal çıkar ve gıda güvenliği perspektifinde Kara Kıta’da izledikleri bu gıda politikalarını eleştirel bir gözle ele almayı amaçlamaktadır.

       

Kaynakça

• Abidin, Alper F., “Afrika’da Tarım Sektörüne Genel Bir Bakış”, Radikal Blog, 30 Ocak 2016, (Çevrimiçi) http://blog.radikal.com.tr/ekonomi-is-dunyasi/afrikada-tarim-sektorune-genel-bir-bakis-123691, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 20 Şubat 2016, 17:01).
• “Afrika’da Toprak Kiralama Yarışı”, Dünya Bülteni, 18 Kasım 2013, (Çevrimiçi) http://www.dunyabulteni.net/servisler/haberYazdir/280614/ haber, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 18 Şubat 2016, 18:02).
• Akgün, Birol, “Gıda Güvenliği ya da Malthus’un Geri Dönüşü”, Stratejik Düşünce Enstitüsü, 29 Kasım 2009, (Çevrimiçi) http://sde.org.tr/tr/authordetail/gida-guvenligi-yada-malthusun-geri-donusu/38, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 24 Şubat 2016, 16:46).
• Brown, Lester R., “Food Scarcity: An Enviromental Wakeup Call”, The Futurist, January-February 1998.
• Brown, Lester R., Plan B 3.0., Uygarlığı Kurtarmak İçin Harekete Geçmek, İstanbul, Tema Yayınları, 2008.
• Clinton, Hillary Rodham, “Küresel Gıda Güvenliğine ve Açlığa Yeni Bir Yaklaşım”, Clinton Global Initiative Kapanış Konuşması, 24 Eylül 2009, (Çevrimiçi) http://photos.state.gov/libraries/cyprus/120750/pdfs/ ClintonOpEd_GlobalFoodSecurityOct09_TR.pdf, (Son Erişim Tarihi ve Saati:15 Şubat 2016, 14:02).
• “Çin’in Gözü Afrika’nın Kaynaklarında”, Dünya, 16 Aralık 2015, (Çevrimiçi) http://www.dunya.com/dunya/global-ekonomi/cinin-gozu-afrikanin-kaynaklarinda-284787h.htm, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 19 Şubat 2016, 19:16).
• Engdahl, F. William, Ölüm Tohumları, Özgün Şulekoğlu (çev.), İstanbul, Bilim&Gönül Yayınları, Nisan 2009.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), The State of Food Insecurity in the World, Rome, 2009, (Çevrimiçi) ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/012/ i0876e/i0876e.pdf, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 20 Şubat 2016, 12:21).
• Friedmann, Harriet, “The Political Economy of Food”, The American Journal of Sociology, No. 88, 1982, ss. 248-286.
• Gao, Shutao, “Discussion on Issues of Food Security Based on Basic Domestic Self-Sufficiency”, Asian Social Science, Vol. 6, No. 11, 2010, ss. 42-48.
• Giang, Chi Viet, “Afrika’yı Aç Bırakan <Tarım Emperyalizmi>”, Jülide Danışman (çev.), Deutsche Welle Türkçe, 4 Ağustos 2011, (Çevrimiçi) http://www.dw.com/tr/ afrikay%C4%B1-a%C3%A7-b%C4%B1rakan-tar%C4%B1m-emperyalizmi/a-15296762, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 21 Şubat 2016, 16:21).
• İba, Sezin, Uluslararası Güvenlik Anlayışında Gıda Güvenliği Sorunsalı: Avrupa Birliği-Türkiye Karşılaştırmalı Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi, 2013.
• Kleinjung, Tilmann, “Yoksul Ülkelerden <Toprak Araklanıyor>”, Aydın Üstel (çev.), Deutsche Welle Türkçe, 19 Ekim 2011, (Çevrimiçi) http://www.dw.com/tr/yoksul-%C3% BClkelerden-toprak-araklan%C4%B1yor/a-15471740, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 22 Şubat 2016, 20:32).
• Menlik, İlknur, “Dünyanın Yeni Stratejik Oyun Alanı”, Sabah Gazetesi, 22 Temmuz 2013, (Çevrimiçi) http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2013/07/22/dunyanin-yeni-stratejik-oyun-alani-afrika, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 19 Şubat 2016, 17:42).
• McMichael, Philip, “Tarihsel Açıdan Dünya Gıda Krizi”, Monthly Review, İstanbul, Kalkedon Yayınları, Sayı 22, Ocak 2010, ss. 149-169.
• Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği, “Afrika Topraklarında Uluslararası Pazarlıklar: Verimli Arazilerin Satışı veya Kiralanması”, Afrika Araştırmaları Grubu, İstanbul, 11 Ağustos 2014, s. 2, (Çevrimiçi) http://www.ordaf.org/wp-content/uploads/2014/08/Afrika-Topraklar%C4%B1nda-Uluslararas%C4%B1-Pazarl%C4%B1klar.pdf, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 22 Şubat 2016, 18:39).
• Pinstrup-Andersen, Per, “Food Security: Definition and Measurement”, Food Security, Vol. 1, 2009, ss. 5-7.
• Shaw, D. John, World Food Security: A History since 1945, Palgrave Macmillan, 2007.
• Simon, George-Andre, Food Security: Definitions, Four Dimensions, History, Joint Training Programme, Rome, 2012, (Çevrimiçi) http://typo3.fao.org/fileadmin/ templates/ERP/uni/F4D.pdf, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 20 Şubat 2016, 13:20).
• Sodano, Valeria, Food Policy Beyond Neo-Liberalism, Sociological Landscape: Theories, Realities and Trends, Dennis Erasga (ed.), 2012, (Çevrimiçi) http://www.intechopen.com/books/sociological-landscape-theories-realities-and-trends/food-policy-beyondneo-liberalism-looking-for-a-new-paradigm-through-the-lens-of-economicsociology, (Son Erişim Tarihi ve Saati: 21 Şubat 2013, 12:21).
• Shepherd, Benjamin, “Thinking Critically about Food Security”, Security Dialogue, Vol: 43, No. 3, 2012, ss. 195-212.
• “Tehlikenin Farkında mıyız?”, Mimar ve Mühendis, Sayı 77, Mayıs-Haziran 2014, ss. 26-27.
• “Yeni Dünyanın Yönetim Aracı Gıda: Küresel Gıda Güvenliği Tehlikede”, Turquie Diplomatique, İstanbul, Temmuz 2011.