YEME BOZUKLUĞUNA İLİŞKİN KORKULAR ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 40 - 53, 31.12.2021

Süleyman Kahraman , Alara Kerimler

https://doi.org/10.18221/bujss.956702

Öz

Yeme bozuklukları, olumsuz veya düzensiz, duygular ve duygulanımın eşlik ettiği ciddi psikiyatrik hastalıklardır ve birçok psikiyatrik rahatsızlık ile komorbid seyretmektedir. Anksiyete bozuklukları da yeme bozukluklarında en yaygın görülen komorbidelerden biridir; ancak yeme bozukluğuna ilişkin spesifik korkulara ulaşma yöntemleri yetersizdir. Bu amaçla, yeme bozukluklarında görülen korkuları ölçmede kullanılabilecek Yeme Bozukluğuna İlişkin Korku Ölçeği (YBKÖ) geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı bu ölçeğin Türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik çalışmasını gerçekleştirmektedir. Araştırmanın verileri 406 yetişkin katılımcıdan toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Yeme Bozukluğu’na İlişkin Korku Ölçeği, REZZY Yeme Bozuklukları Ölçeği ve Sağlık Anksiyetesi Ölçeği kullanılmıştır. Uyarlama çalışmasında önce geçerlik ve güvenirlik incelenmiştir. Geçerlik incelemesi için SPSS üzerinden açıklayıcı faktör analizi (AFA) ve AMOS üzerinden doğrulayıcı faktör analizi (DFA) gerçekleştirilmiştir. Ana bileşenler analiziyle, ölçeğin faktörleri incelenmiştir. Örneklem büyüklüğü yeterliliği için Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri hesaplanmıştır. Ayrıca ölçek maddelerinin analize uygunluğunu belirlemek için Barlett’s küresellik testine bakılmıştır. Güvenirlik analizleri için eşdeğer test korelasyonuna ve Cronbach Alfa katsayısına bakılmıştır. Elde edilen bulgulara göre YBKÖ’nün yeterli geçerlik ve güvenirlik özelliklerine sahip olduğu bulunmuştur. Ölçeğin üç faktörlü olduğu ve toplam varyansın % 71.543’ünü açıkladığı sonucuna varılmış ve Cronbach’s Alfa iç tutarlılık katsayısı .943 olarak hesaplanmıştır. YBKÖ’nin Türkiye’de kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeme Bozukluklarına İlişkin Korku Ölçeği, kilo alma korkusu, yeme bozuklukları, bireysel sonuç korkusu, sosyal sonuç korkusu

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

TURKISH VALIDITY AND RELIABILITY STUDY OF THE EATING DISORDER FEAR QUESTIONNAIRE

Öz

Eating disorders are serious psychiatric diseases accompanied by negative or erratic emotions and affect, and they are comorbid with many psychiatric disorders. Anxiety disorders are also one of the most common comorbidities in eating disorders; however, methods to reach specific fears of eating disorder are insufficient. For this purpose, the Eating Disorder Fear Questionnaire (EFQ), which can be used to measure the fears seen in eating disorders, was developed. The aim of this study is to perform the validity and reliability study of the Turkish version of this scale. The data of the study were collected from 406 adult participants. Demographic Information Form, Eating Disorder Fear Scale, REZZY Eating Disorders Scale and Health Anxiety Scale were used as data collection tools. In the adaptation study, first of all, its validity and reliability were examined. Explanatory factor analysis (EFA) over SPSS and confirmatory factor analysis (DFA) over AMOS were performed for validity examination. The factors of the scale were examined by principal component analysis. Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) value was calculated for sample size adequacy. In addition, Barlett's sphericity test was used to determine the suitability of scale items for analysis. Equivalent test correlation and Cronbach's Alpha coefficient were used for reliability analyses. According to the findings, it was found that the EFQ has sufficient validity and reliability features.. It was concluded that the scale had three factors and explained 71.543% of the total variance, and the Cronbach's Alpha internal consistency coefficient was calculated as .943. It has been found that EFQ is a valid and reliable measurement tool that can be used in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Eating Disorders Fear Questionnaire, Eating Disorders, fear of weight gain, fear of social consequences, fear of individual consequences

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• KAYNAKÇA Aydemir, Ö., Kırpınar, İ., Satı, T., & Cengisiz, C. (2013). Sağlık Anksiyetesi Ölçeği’nin Türkçe için güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi, 50(4), 325-331. https://doi.org.10.4274/npa.y683
• Aydemir, Ö., Köksal, B., Yalın Sapmaz, S., & Yüceyar, H. (2015). Kadın üniversite öğrencilerinde REZZY Yeme Bozuklukları Ölçeği Türkçe formunun güvenilirlik ve geçerliliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(Özel Sayı.1), 31-35. https://doi.org.10.5455/apd.174219
• Brown, T. A., Berner, L. A., Jones, M. D., Reilly, E. E., Cusack, A., Anderson, L. K., ... & Wierenga, C. E. (2017). Psychometric evaluation and norms for the Multidimensional Assessment of Interoceptive Awareness (MAIA) in a clinical eating disorders sample. European Eating Disorders Review, 25(5), 411-416. https://doi.org.10.1002/erv.2532
• Borsboom, D., & Cramer, A. O. (2013). Network analysis: an integrative approach to the structure of psychopathology. Annual review of clinical psychology, 9, 91-121. https://doi.org.10.1146/annurev-clinpsy-050212-185608
• Büyüköztürk, Ş., 2008. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem A Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• DuBois, R. H., Rodgers, R. F., Franko, D. L., Eddy, K. T., & Thomas, J. J. (2017). A network analysis investigation of the cognitive-behavioral theory of eating disorders. Behaviour Research and Therapy, 97, 213-221. https://doi.org.10.1016/j.brat.2017.08.004
• Farrell, N. R., Brosof, L. C., Vanzhula, I. A., Christian, C., Bowie, O. R., & Levinson, C. A. (2019). Exploring mechanisms of action in Exposure-Based Cognitive Behavioral Therapy for eating disorders: The role of eating-related fears and body-related safety behaviors. Behavior Therapy, 50(6), 1125–1135. https://doi.org.10.1016/j.beth.2019.01.008
• Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi (9. Basım). Nobel Yayın Dağıtım.
• Levinson, C. A., Brosof, L. C., Ma, J., Fewell, L., & Lenze, E. J. (2017). Fear of food prospectively predicts drive for thinness in an eating disorder sample recently discharged from intensive treatment. Eating behaviors, 27, 45-51. https://doi.org.0.1016/j.eatbeh.2017.11.004
• Levinson, C. A., & Byrne, M. (2015). The fear of food measure: A novel measure for use in exposure therapy for eating disorders. International Journal of Eating Disorders, 48(3), 271-283. https://doi.org.10.1002/eat.22344
• Levinson, C. A., Vanzhula, I. A., & Christian, C. (2019). Development and validation of the eating disorder fear questionnaire and interview: Preliminary investigation of eating disorder fears. Eating behaviors, 35, 101320. https://doi.org.10.1016/j.eatbeh.2019.101320
• Levinson, C. A., & Williams, B. B. (2020). Eating disorder fear networks: Identification of central eating disorder fears. International Journal of Eating Disorders, 50(12), 1960–1973. https://doi.org.10.1002/eat.23382
• Levinson, C. A., Williams, B. M., & Christian, C. (2020). What are the emotions underlying feeling fat and fear of weight gain?. Journal of Affective Disorders, 277, 146-152. https://doi.org.10.1016/j.jad.2020.08.012
• Linardon, J., Phillipou, A., Castle, D., Newton, R., Harrison, P., Cistullo, L. L., ... & Brennan, L. (2018). Feeling fat in eating disorders: Testing the unique relationships between feeling fat and measures of disordered eating in anorexia nervosa and bulimia nervosa. Body Image, 25, 163-167. https://doi.org.10.1016/j.bodyim.2018.04.001
• Morgan, J. F., Reid, F., & Lacey, H. (tarih yok). The SCOFF Questionnaire: Assessment of a new screening tool for eating disorders. Bmj, 319(7223), 1467-1468. https://doi.org.10.1136/bmj.319.7223.1467
• Murray, S. B., Treanor, M., Liao, B., Loeb, K. L., Griffiths, S., & Le Grange, D. (2016). Extinction theory & anorexia nervosa: Deepening therapeutic mechanisms. Behaviour research and therapy, 87, 1-10. https://doi.org.10.1016/j.brat.2016.08.017
• Özgüven İ. E. (1994). Psikolojik Testler. Yeni Doğuş Matbaası.
• Pallister, E., & Waller, G. (2008). Anxiety in the eating disorders: Understanding the overlap. Clinical psychology review, 28(3), 366-386. https://doi.org.10.1016/j.cpr.2007.07.001
• Rouquette, A., & Falissard, B. (2011). Sample size requirements for the internal validation of psychiatric scales. International journal of methods in psychiatric research, 20(4), 235-249.
• Salkovskis, P. M., Rimes, K. A., Warwick, H. M. C., & Clark, D. M. (2002). The Health Anxiety Inventory: Development and validation of scales for the measurement of health anxiety and hypochondriasis. Psychological medicine, 32(5), 843–853. https://doi.org.10.1017/s0033291702005822
• Schaumberg, K., Reilly, E. E., Gorrell, S., Levinson, C. A., Farrell, N. R., Brown, T. A., . . . Anderson, L. M. (2020). Conceptualizing eating disorder psychopathology using an anxiety disorders framework: Evidence and implications for exposure-based clinical research. Clinical Psychology Review. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2020.101952
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., &Müller, H. (2003). Evaluating the fit of statistical significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
• Swinbourne, J., Hunt, C., Abbott, M., Russell, J., Clare, T. S., & Touyz, S. (2012). The comorbidity between eating disorders and anxiety disorders: Prevalence in an eating disorder sample and anxiety disorder sample. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 46(2), 118-131. https://doi.org/10.1177/0004867411432071
• Tavşancıl E., (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayınları.
• Tekin H. (1996). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (9. Baskı). Yargı Kitap ve Yayınevi.
• Terwee, C. B., Bot, S. D., de Boer, M. R., van der Windt, D. A., Knol, D. L., Dekker, J., ... & de Vet, H. C. (2007). Quality criteria were proposed for measurement properties of health status questionnaires. Journal of clinical epidemiology, 60(1), 34-42.
• Zam, W., Saijari, R., & Sijari, Z. (2018). Overview on eating disorders. Progress in Nutrition, 20(2-S), 29-35. https://doi.org.10.23751/pn.v20i2-S.6970