PROPOSALS FOR THE STANDARD PRESENTATION OF ELEMENTS OF NATURAL AND CULTURAL HERITAGE WITHIN THE SCOPE OF GEOPARK PROJECTS

Yıl 2016, Cilt: 153 Sayı: 153, 223 - 238, 26.10.2016

Yahya Çiftçi , Yıldırım Güngör

https://doi.org/10.19111/bmre.80846

Cited By: 6

Öz

The aim of this work is to develop suggestions for
designated standards for the display of natural and cultural assets in the
design of a Geopark. During a continuing dynamic period detailed work continues
to be carried out by experts on the natural and cultural assets found within
Geosites that are part of Geoparks according to National laws and guidelines
and international agreements. This article proposes standard identity cards, to
be used during the period of preparation of a Geopark Project within an area
that encompasses a known number of natural and cultural assets. This enables a
shared organisation and language to be used within the organisation process
relating to the consolidation of data, set-up of visitor centres and route
planning activity organisation. The identity cards in question should be
prepared in such a way that they give short, interesting summary information
about the characteristics of these natural and cultural assets that fits well
with, and can be used in conjunction with, other information, brochures and map
materials. There is also the potential to prepare graduated identity cards
according to the interests of different age groups and levels of understanding.
The cards, easy to carry and containing safety information, will therefore be useable
by every visitor of whatever age or level of interest (professional, amateur),
and will also therefore be useable as educational materials. This work will
also open up debate about the new classification and assessment system it
proposes in the light of legal definitions and terms and other measures
practiced across the world. To develop a classification system is the product
of long and hard work and the discussions necessary for the progress of the
system may last for years. Indeed some classification systems in use for years
come to the point of being inadequate in the light of scientific developments
and need to be re-designed. This is the path of scientific thought. There is no
doubt that conceptual discussion of these developments that are new both in
Turkey and in the wider world will continue in the future. Although
consciousness of safeguarding as well as legal policies for cultural assets
have progressed to a certain point, unfortunately the same is not true for
natural assets. This article presents a contribution to all works in this field
both through proposals for standard identity cards for natural and cultural
assets and for a classification system for geosites.

Anahtar Kelimeler

Geopark, Geosite, Natural-Cultural Heritage, Geotourism, Geopark Classification System, Standard Identity Card

Kaynakça

• Akbulut, G., 2014. Önerilen Levent Vadisi Jeoparkı’nda Jeositler. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2014, Volume: 38, No: 1, Sivas
• Akıllı, H. 2004. Ekoturizmin Sosyokültürel, Ekonomik, Yönetsel ve Çevresel Etkiler Bakımından İrdelenmesi, Antalya Köprülü Kanyon Milli Parkı Örneği. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, pp.120, Antalya.
• Altınlı, İ. E., 1978a. Niçin Açık Hava Müzesi? Yeryuvarı ve İnsan, V. 3, No. 3, 29-30.
• Altınlı, İ. E., 1978b. Bilecik Açık Hava Müzesi. Yeryuvarı ve İnsan, V. 3, No. 3, 30.
• Arpat, E., 1976. İnsan ayağı izi fosilleri: Yitirilen bir doğal anıt. Yeryuvarı ve İnsan, V. 1, No. 2, 3-4.
• Arpat, E., Yılmaz, G., 1976. Göktaşı çukuru mu? Çökme çukuru mu?. Yeryuvarı ve İnsan, V. 1, No. 1, 12-14.
• Atalay, E. Ö., 1982. Kırklareli – Dupnisa Mağara Sistemi. Yeryuvarı ve İnsan, 7/2, 22-25.
• Avcı, M., 2001. Ağrı Dağı’nda karmaşık bir yerakması: Nuh’un Gemisi. JMO-Mavi Gezegen, 4, 3 2-36, Ankara.
• Barettino D.,Vallejo M., Gallego E. (Eds), 1999a. Towards the Balanced Management and Conservation of the Geological Heritage in the New Millenium. ProGEO- European Association for Conversation of Geological Heritage and Sociedad Geologica de Espana, Madrid, p 459.
• Barettino D., Wimbledon W.A.P., Gallego E. (Eds), 1999b. Geological Heritage: Its Conservation and Management. ProGEO European Association for the Conservation of theGeological Heritage and Sociedad Geologica de Espana, Madrid, p 212.
• Brilha J.,Andrade C., Azerêdo A., Barriga F.J.A.S., Cachão M., Couto H., Cunha P.P., Crispim J.A., Dantas P., Duarte L.V., Freitas M.C., Granja M.H., Henriques M.H., Henriques P., Lopes L., Madeira J., Matos J.M.X., Noronha F., Pais J., Piçarra J., Ramalho M.M., Relvas J.M.R.S., Ribeiro A., Santos A., Santos V., Terrinha P. (2005) – Definition of the Portuguese frameworks with international relevance as an input for the European geological heritage characterisation. Episodes, 28(3), pp. 177-186.
• Burek, C.V.,Prosser, C.D., 2008. The History of Geoconservation. Geological Society, Spec. Pub. 300, London, p 312.
• Canik, B., 1972. Jeoloji mostralarına saygı. TJK Yıllık Bülteni, 1972.
• Çiftçi, Y., Güngör, Y., 2014. Jeosit Tanımlama Ve Jeopark Düzenleme Standartları Üzerine Bir Çalışma, 67. TJK. Bildiri özleri kitabı, p 422, Ankara.
• ÇŞB, 2013. Doğal Sit Alanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü.
• de Lima, F.F.,Brilha, J.B., Salamuni, E., 2010. Inventorying Geological Heritage in large territories: a methodological proposal applied to Brazil. Geoheritage 2, 91-99.
• Doughty, P., 2008. How things began: the origin of geological conservation. In: The History of Geoconservation (Ed. Burek ve Prosser), Geol. Soc. Spec. Pub. 300, London, 7-16.
• Dowling, R.,Newsome, D. (eds), 2005. Geotourism. Elsevier, Amsterdam.
• Durmaz, L., 1983. Yeryüzünü Algılayan Yeni Gözler. Yeryuvarı ve İnsan, 7/4, 18-20.
• Erikstad, L., 2008. History of geoconservation in Europe. In: The History of Geoconservation (Ed. Burek ve Prosser), Geol. Soc. Spec. Pub. 300, London, 249-256.
• Gedik, A., 1977. Korunması gerekli doğal anıtlarımızdan Akyatan Gölü (Lagün). Yeryuvarı ve İnsan, V. 2, No. 3, 38-44.
• Güldalı, N., 1972. Mağaralar: Yıkıma uğrayan doğal güzelliğimiz. Yeryuvarı ve İnsan, V. 2, No. 1, 70-72.
• Güldalı, N., Önal, Ö., Nazik, L., 1981. Türkiye’de Mağara Araştırmaları. Yeryuvarı ve İnsan, V. 6, No. 3-4, 5-7.
• Güldalı, N.,Şaroğlu, F., 1983. Konya Yöresi Obrukları. Yeryuvarı ve İnsan, 7/4, 14-18.
• Güldalı, N., Nazik, L., Derici, Ş., 1983. Narlıkuyu Dilek Mağarası: Turizme açılmakta olan bir mağaranın öyküsü. Yeryuvarı ve İnsan, 8/4, 18-21.
• Gümüş, E., Zouros, N., 2014. Kula jeoparkı Türkiye’nin ilk ve tek Avrupa ve UNESCO Global Jeoparkı. 67. TJK. Bildiri özleri kitabı, 412-413, Ankara.
• Gungor,Y., İskenderoğlu, L., Azaz, D., Güngör, B., 2012a. Levent Vadisi (Akçadağ - Malatya) Jeopark envanter çalışması. 65. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri özetleri Kitabı, 322-323.
• Gungor, Y., İskenderoğlu, L., Azaz, D., Güngör, B., 2012b. Geopark Inventory Study of Levent Valley, Akçadağ- Malatya (Eastern Turkey) 12. International Multidisplinary Scientific Geoconferance, Proceedings, 125 -137.
• Güngör, Y., Çiftçi, Y., Şerifoğlu, T. E., Yıldırım, M. A., Çelik, E., 2014a. Türkiye’de Jeopark Çalışmalarına Bir Örnek: Nemrut – Süphan Jeopark, Bitlis. 67. TJK. Bildiri özleri kitabı, p. 424, Ankara.
• Güngör, Y., Çiftçi, Y., Kasapçı, C., Azaz, D., 2014b. Gökçeada’nın Jeopark Potansiyeli. 67. TJK. Bildiri özleri kitabı, p. 436, Ankara.
• Güngör, 2014c. Narman Peri Bacaları’nın jeosit özellikleri ve jeopark düzenleme projesi. İ.Ü BAP ÖNAP Projesi (unpublished).
• Gürler, M., 2001. Anıt nitelikli jeolojik oluşumlar ve koruma çalışmaları. JMO Mavi Gezegen Popüler Bilim Dergisi, No. 4, 10-11, Ankara.
• Gürler, M., 1999. Ekolojik planlamada jeolojik oluşumlar için öneri bir sınıflama modeli. TMMOB Birlik Haberleri, May-June issue, 1999, Ankara.
• Gürler, M., 1997. Doğal koruma alanlarının belirlenmesi ve planlanmasında jeoloji. JMO Semineri; Aynı yazı ve yazar: Birlik Haberleri, 46-48.
• Gürler, G., Timur, E., 2007. Jeoparkların Koruma Kullanım Yöntemlerinin Belirlenmesi; Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı İçin Bir Değerlendirme, Türkiye. Proceedings of The Second International Symposium on Development Within Geoparks Environmental Protection and Education, Lushan, Jiangxi Province, China, 12-15 June, 2007.
• Gürsoy, F. D., 2001. Ürgüp’teki Jeolojik Miras Etkinliği Üzerine. JMO – Mavi Gezegen Popüler Bilim Dergisi, 4, No .25, Ankara.
• GGN, 2015a. http://www.globalgeopark.org/aboutGGN/list/index.htm
• GG, 2015b. http://www.globalgeopark.org: Evalution Mission/Revalidation Model Report.
• JEMİRKO, 2015. www.jemirko.org.tr
• Kazancı, N., 2001. Jeolojik Miras Üzerine. JMO Mavi Gezegen Popüler Bilim Dergisi, No. 4, 4-9, Ankara.
• Kazancı, N. 2007. Milli Parklarda Jeolojik Miras 1, Soğuksu Milli Parkı (Kızılcahamam-Ankara), Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri Araştırma Grubu, 61, Ankara.
• Kazancı, N. 2010a. Dünyada ve Türkiye’de Jeosit-Jeopark-Jeomiras Olgusuna Yaklaşımlar. Kızılcahamam-Çamlıdere Jeopark ve Jeoturizm Projesi Raporu, p 76, Ankara.
• Kazancı, N. 2010b, Jeolojik Koruma (Kavram ve Terimler), Jemirko ve TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, p 60, Ankara.
• Kazancı, N.,Şaroglu, F., Kırman, E., Uysal, F., 2005, Basic threats on geosites and geo-heritages in Turkey. Proceedings of Second Conference on Geoheritage of Serbia, June 2004 Belgrade, pp. 149-153, Belgrade, Sebia-Montenegro.
• Kazancı, N.,Şaroğlu, F., Doğan, A., Mülazımoğlu, N., 2012. Geoconservation and geo-heritage in Turkey. In: Geoheritage in Europe and its Conservation (Ed. W.A.P. Wimbledon ve S. Smith-Meyer), ProGeo Spec. Pub, Oslo, Norway, pp. 366-377.
• Kazancı, N. ve Şaroğlu, F., 2009. Türkiye Jeositleri Çatı Listesi. 62. Türkiye Jeoloji Kurultayı (13-17 Nisan 2009) Bildiri Özleri Kitabı-I, Jeoloji Mühendisleri Odası, Ankara, pp. 266-267.
• Kazancı, N., Şaroğlu, F. Ve Suludere, Y., 2015. Jeolojik Miras ve Türkiye Jeositleri Çatı Listesi. MTA Dergisi (2015) 151: 263-272, Ankara.
• Ketin, İ., 1970. Türkiye’de önemli jeolojik aflörmanların korunması. TJK Bülteni, 13/2, 90-93, Ankara
• ÷æ];. (Aynı yazı Mavi Gezegen 4. Sayı, s.18-19’da (2001) tekrar yayınlanmıştır).
• Koçan, N., 2012a. Ekoturizm ve Sürdürülebilir Kalkınma: Kızılcahamam-Çamlıdere (Ankara) Jeopark ve Jeoturizm Projesi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2/6, 69-82, Trabzon.
• Koçan, N., 2012b. Kızılcahamam-Çamlıdere jeoparkında kırsal peyzaj ve rekreasyon planlama. Erciyes Üniv. Fen Bil. Dergisi, 28 (1), 38-46, Kayseri.
• Kumsar, H., Aydan, Ö., Ulusay, R., Öztürk, P., Bozlak, F., Orhan, N., Ganız, İ., 2014. Gündoğdu (Babadağ-Denizli) Heyelan Alanının Jeopark Kapsamında Değerlendirilebilirliği, 67. TJK. Bildiri özleri kitabı, 408-409, Ankara.
• MTA, 2015. http://www.mta.gov.tr/v2.0/birimler/jeolojik_miras/
• Öngür, T., 1976. Doğal anıtların korunmasında yasal dayanaklar. Yeryuvarı ve İnsan, V. 1, No. 4, 35-38.
• Perinçek, D., 1979. Cilo Dağı, Sat Gölleri. Yeryuvarı ve İnsan, V. 4, No. 3, 25-35.
• Polat, A.T. 2006. Karapınar İlçesi ve Yakın Çevresi Peyzaj Özelliklerinin Ekoturizm Kullanımları Yönünden Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, p 305, Konya.
• ProGeo Group, 1998. A first attemt at a geosites frameworkfor Europe -an lUGS initiative to support recognition of World heritage and European geodiversity. Geologica Balcanica 28, 5-32.
• Resmi Gazete, 1954. 11.03.1954 tarih ve 8655 Sayılı RG. 6309 sayılı Maden Kanunu.
• Resmi Gazete, 1973. 25.04.1973 tarih ve 1710 Sayılı Eski Eserler Kanunu.
• Resmi Gazete, 1983. 11.08.1983 tarih ve 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu.
• Resmi Gazete, 1985a. 15.06.1985 tarih ve 18785 Sayılı RG. 3213 sayılı Maden Kanunu.
• Resmi Gazete, 1985b. 15.06.1985 tarih ve 18785 Sayılı RG. 5995 Sayılı Kanun İle Değişik 3213 Sayılı Maden Kanunu.
• Resmi Gazete, 1993. 07.02.1993 tarih ve 21489 Sayılı RG. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği.
• Resmi Gazete, 2007. 21.04.2007 tarih ve 26500 Sayılı RG. Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik.
• Resmi Gazete, 2004. 05.06.2004 tarih ve 25483 Sayılı RG. 5177 sayılı “Maden Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun”.
• Resmi Gazete, 2013. 04.07.2011 tarihli ve 27984 Mükerrer sayılı R.G. 29.06.2011 tarihli 644 sayılı KHK. Çevre Ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
• Resmi Gazete, 2012. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik. 19.07.2012 tarihli R.G., Sayı No: 28358.
• Resmi Gazete, 2013. 19.02.2013 tarihli ve 28564 sayılı R.G. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik.
• Resmi Gazete, 2013. Celal Bayar Üniversitesi Jeopark Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği. 06.10.2013 tarih ve 28787 sayılı RG.
• Resmi Gazete, 2013. 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı RG. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Saraç, G., 2001. Anadolu’nun bilinen en eski sakinleri. JMO - Mavi Gezegen Popüler Bilim Dergisi, 4, 12-17, Ankara.
• Şaroğlu, F., 1983. Bingöl Dağı ve Öyküleri. Yeryuvarı ve İnsan, 8/3, 3-4.
• Sol, A.,Ünder, H., 1999. A model for the conservation of geological remains as documents, Environmental Geology, 37, 26-28.
• Şenol, F., Şenol, M., 1978. KB Bulgaristan’da bulunan Panora Karst Sistemi’ne bağlı bazı mağaralar ve Türkiye’de mağaracılık. Yeryuvarı ve İnsan, V. 3, No. 1, 11-14.
• Tekkaya, İ., 1976. İnsanlara ait fosil ayak izleri. Yeryuvarı ve İnsan, 1/2, 8-12.
• Theodossiou-Drandaki,I, R. Nakov, W.A.P. Wimbledon, A.Serjani, A. Neziraj, H. Hallaci, G. Sijaric, P. Begovic, T. Todorov, Pl. Tchoumatchenco, A. Diakantoni, Ch. Fassoulas, N. Kazancı, F. Saroglu, A. Dogan, M. Dimitrijevic, D. Gavrilovic B. Krstic, D. Mijovic, 2004, IUGS Geosites Project progress - a first attempt at a common framework list for southeastern European countries. In: M. Parkes, Ed., Natural and Cultural Landscapes- the Geological foundation. Proceedings of a Conference 9-11 September 2002, Dublin Castle, Ireland, RoyalIrish Academy, Dublin, pp. 81-90.
• TVKGM, 2013. Doğal Sit Alanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Teknik Esaslar. T.C. Çevre ve Şehircilik bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü yayını, Ankara.
• Ulakoğlu, M. S., 1978. Yeni bir çağlayanlar dizisi. Yeryuvarı ve İnsan, V. 3, No. 1, 8-11.
• Wimbledon, W.A.P.,Benton, M.A., Berins, R.E. et al., 1995. The development of a methodology for the selection of British geological sites for conservation. Part I, ProGEO. Modern geology 20, 59-202.
• Wimbledon, W.A.P., 1996. National site election, a stop on the road to a European Geosite List. Geologica Balcanica 26, 15-27.
• Wimbledon, W.A.P., Smith-Meyers, S (eds), 2012. Geoheritage in Europe and Its Conservation. PeoGEO Spec. Pub., Oslo, Norway, p 405.
• www. progeo.se
• Yılmaz, A., 2002. Jeolojik Mirasımız. Bilim ve Teknik, 416, 92-93, Ankara.
• Yüksel, V., Korkmaz, S., 1982. Mitoloji, Jeoloji, Jeoturizm: Olimpos’un sönmeyen Alevi. Yeryuvarı ve İnsan, 7/2, 3-4.