A NOTE ON THE GEOLOGY OF THE REGION BETWEEN TAVŞANLI AND DAĞARDI, AND ON THE AGE OF THE SERPENTINES AND LIMESTONES

Yıl 1962, Cilt: 58 Sayı: 58, 38 - 46, 01.11.1962

Adnan Kalafatçıoğlu

Öz

The oldest rocks in this region, which has suffered the Hercynian and the alpine orogenies, are the crystalline schists. Gneisses appear at the lowest part of the metamorphic series, and are overlain by less metamorphosed schists, which have a general strike of NE-SW. This complex has been formed by the regional metamorphism (epi-, mezo- and a little katazonal) of the sediments of probably Devonian age. In the immediate north of our region, Permian formations unconformably overlie these metamorphic rocks, which have suffered the first Variscan orogeny. The region was again uplifted above the sea-level during the younger Variscan orogeny, at the end of Permian. The acid intrusives belong to this period. In the region of study, the Mesozoic is represented by the Upper Cretaceous formations. During the deposition of the limestone-and-flysch sedimentary (mixed series) facies of the Upper Cretaceous (Maestrichtian), intrusions and extrusions of members of the ophiolitic series were also taking place. Diabase, volcanic breccia, radiolarites and serpentine, all of which belong to the ophiolitic series, are found in the flysch sediments. After the Maestrichtian, the sea has left the region, never to return again (the Laramian orogenic phase). The Neogene rests on the older formations unconformably; its thick basal conglomerate, consisting of large pebbles or even sometimes large blocks, passes upwards into sand, clay, marl, limestone, marly limestone, siliceous limestone and intercalated tuffs. In the lower parts of the Neogene there are lignite coal seams. We are not aware of the existence of the Helvetic and Savic phases, but between the Miocene and Pliocene, the Attic phase is present. The volcanic activity began at the end of the Miocene and gained impetus during the Pliocene. 

Anahtar Kelimeler

A NOTE ON THE GEOLOGY, THE REGION BETWEEN TAVŞANLI, THE SERPENTINES AND LIMESTONES

TAVŞANLI-DAĞARDI ARASINDAKİ BÖLGENİN JEOLOJİSİ VE SERPANTİN ÎLE KALKERLERİN YAŞI HAKKINDA NOT

Öz

Hersinien ve Alp orojeniğini geçirmiş bulunan bölgede tektonik ünitelerin en eskisi, kristalin şistlere ait kayaçların husule getirdiği teşekkülâttır. Metamorfik serinin en altında gnayslar görülür, gnaysların üstüne daha az metamorfik şistler gelir, bu serinin umumi istikameti NE-SW dır. Bu sahreler kompleksi muhtemelen Devonien yaşh jeosenklinal teressübatın epi-, mesove az olarak da katazon karakterinde rejyonal bir metamorfizmaya mâruz kalmasiyle husule gelmiştir. Hk Varistik orojeneze mâruz kalan bu sahrelerin üzerine bölgemizin hemen kuzeyinde Permien diskordan olarak gelir. Permien sonunda bölge genç Varistik orojenez ile tekrar su üstüne çıkmıştır; asit İntruzifler bu devreye aittir. Mesozoik, bölgede Üst Kretase ile temsil edilir; kalker ve fliş (karışık seri) fasiesindeki Üst Kretase (Maestrichtien) esnasında ofiolitik serinin intruzyon ve ekstruzyonları faaliyette bulunmuştur. Fliş içinde ve üstünde ofiolitik seriye ait' diabaz, volkanik breş, radiolarit ve serpantin görülür. Deniz Maestrichtien'den sonra bir daha gelmemek üzere bölgeyi terketmiştir (Laramien orojenik fazı). Neojen daha eski formasyonlar üzerinde kalın ve iri taneli ve bazan çok iri blok halinde, konglomeralarla başlar, kum, kil, marn, kalker, marnlı kalker, silisli kalker ve enterkale tüf ile temsil edilir. Neojenin alt kısımlarında zengin linyit damarları mevcuttur. Bölgede Helvetik ve Savik safhanın mevcudiyetini bilmiyoruz. Miosenle, Pliosen arasında Attik safha mevcuttur. Volkanik faaliyet Miosen sonunda başlamış, Pliosende hızlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

TAVŞANLI-DAĞARDI, SERPANTİN ÎLE KALKERLERİN, YAŞI HAKKINDA NOT

Kaynakça

• ARNI, P. (1942) : Anadolu ofiolitlerinin yaslarına mütedair malûmat. M.T.A. Mecm., No. 3, Ankara.
• ERENTÖZ, C. & TOPKAYA, M. (1950) : Eskişehir su baskını üzerinde tetkikler. M.T.A. Rap., No. 1841, Ankara (neşredilmemiş).
• EZGÜ, N. (1941) : Kütahya vilâyeti dahilinde Kunduren mevkiindeki refrakter kil, Karaholduruk opal ve Sulucudere magnezit zuhuratı hakkında rapor. M.T.A. Rap., No. 1296, Ankara (neşredilmemiş).
• HOLZER, H. (1954) : Beyce 54/4 ve Simav 71/2 paftalarının jeolojik löveleri raporu M.T.A. Rap., No. 2366, Ankara (neşredilmemiş).
• KAADEN, v.d. (1958) : Saadet-Mesruriye-Safa-Durabey-Domaniç-Tiraz köyleri arasındaki sahada W-Zn-Cu ve Uludağ silsilesi, Orhaneli ve Mustafakemalpaşa S de W prospeksiyonu ile bölgenin jeolojik durum ve evalüasyonu. M.T.A. Rap., No. 2645, Ankara (neşredilmemiş).
• KOVENKO, V. (1941) : Değirmisaz krom madeninin ziyareti hakkında not. M.T.A. Rap., No. 1301, Ankara (neşredilmemiş).
• KUPFAHL, H. G. (1954) : Eskişehir-Sivrihisar bölgesinin jeolojisi. M.T.A. Rap., No. 2247, Ankara (neşredilmemiş).
• NEBERT, K. (1960) : Tavşanlı'nın batı ve kuzeyindeki linyit ihtiva eden Neojen sahasının mukayeseli stratigrafisi ve tektoniği. M.T.A. Derg., No. 54, Ankara.
• ÖNEN, N. (1940) : Bilecik vilâyetinin İnönü mıntakasında yapılan arama ve jeolojik tetkikat. M.T.A. Rap. , No. 1143, Ankara (neşredilmemiş).
• OKAY, A. C. (19L8) : Orhaneli bölgesine ait rapor. M.T.A. Rap., No. 2215, Ankara (neşredilmemiş) . ROMBERG, H. (1937) : Kütahya civarındaki kaolen yatakları hakkında rapor. M.T.A. Rap., No. 572, Ankara (neşredilmemiş).
• STCHEPİNSKY, V. (1941) : Kocaeli-Bolu-Bilecik-Bursa-Eskişehir mıntakasının jeolojisi hakkında rapor. M.T.A. Rap., No. 1316, Ankara (neşredilmemiş).
• WTJKERSLOOTH, P. de (1940) : Bilecik-Geyve havalisinde bir istikşaf seyahati. M.T.A. Rap., No. 1143, Ankara (neşredilmemiş).
• (1946) : Tavşanlı ve Tunçbilek civarındaki kalker (mermer) zuhurları. M.T.A. Rap., No. 1665, Ankara (neşredilmemiş)