BAZI KALSİYUM MİNERAL YE PREPARATLARININ EDTA (ETİLEN DİAMİN TETRA ASET ASİDİ) ÇÖZELTİSİNDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜKLERİ

Yıl 1976, Cilt: 86 Sayı: 86, 75 - 92, 01.03.1976

Hüseyin Gülensoy Hikmet Savcı

Öz

 Bu çalışmalarda, üleksit, kolemanit, pandermit, jips, kalsit, aragonit ve mermer gibi kalsiyum mineralleri
ile fosfat ve oksalat gibi kalsiyum preparatlarının disodyum EDTA tuzunun 0.1 ve 0.2 N sulu çözeltilerindeki çözünürlükleri
incelenmiştir.
Çözünürlük çalışmaları, sabit bir karıştırma ile oda sıcaklığında yapılmıştır.
Yürütülen çalışmalarda, adı geçen kalsiyum bileşiklerinin orijinal şekilleri ile, 50-900°C arasındaki muhtelif kalsinasyon
ürünleri kullanılmıştır. Çalışmalar neticesinde, borat ve karbonat minerallerinin tamamen, jips minerali ile oksalat
ve fosfat tuzlarının ise şartlara bağlı olarak kısmen çözünürlük gösterdikleri tespit edilmiş bulunmaktadır. Çözünürlüğün
kompleks teşkili esasına göre meydana geldiği de ortaya konmuştur.
Bunlardan başka, Ca-karbonat mineralleri ile presipite CaCO3
ın, kalsinasyon esnasında 650°C den itibaren termik
bozunmaya uğradığı, çözünürlük çalışmaları ile de bir kere daha ispatlanmıştır.
Sulp CaC2O4
tuzu üzerinde yürütülen kalsinasyon ve çözünürlük çalışmaları bu tuzun,
şeklindeki bozunmasının detayım ortaya koymuştur.
Neticede, çalışmalara konu olan ve suda çözünmeyen kalsiyum mineral ve prepararlarına ait şebeke enerjilerinin
EDTA tarafından yenildiği, EDTA nın chelate teşkil etme kuvvetinin suyun dipol kuvvetinin çok üstünde bulunduğu
gerçeği ortaya konmuştur. 

Anahtar Kelimeler

KALSİYUM MİNERAL, PREPARATLARININ EDTA, DİAMİN TETRA ASET ASİDİ

SOLUBILITIES OF SOME CALCIUM MINERALS AND PREPARED CALCIUM COMPOUNDS IN EDTA (ETHYLENE DIAMINE TETRAACETIC ACID) SOLUTIONS

Öz

 In these studies, the solubilities of calcium minerals such as ulexite, colemanite, pandermite,
gypsum, calcite, aragonite and marble and also, phosphate and oxalate compounds of calcium, in 0.1 and 0.2 N aqueous
solutions of disodyum EDTA salt, were examined.
The solubility studies were made at room temperature under constant mixing.
During the studies, the calcination products, between 50-900°C, and original forms of the afore-mentioned
calcium compounds were used. As a result of the studies it was seen that carbonate and borate minerals were completely
dissociated and gypsum, phosphate and oxalate salts were partially dissociated, depending on the conditions. It
was also put forward that the solubility occurred according to the principle of complex formation.
Further, by means of these solubility studies it was once more proved that Ca-carbonate minerals and precipitated
CaCO₃ were thermally decomposed during calcination over 650°C.
Calcination and solubility studies on solid CaC₂O₄
salt showed that this salt was decomposed as
CaC₂O₄
CaCO₃
CaO
in detail.
As a result, the reality that the lattice energies of the compounds and the minerals which were examined in this
study were overcome by the EDTA, and the EDTA's chelate-forming force was much more than dipole force of water,
was put forward.

Anahtar Kelimeler

SOLUBILITIES, CALCIUM MINERALS, PREPARED CALCIUM

Kaynakça

• AKIN, G.W. & LAGERWERFF, J.V. (1965): Acta. 29, (4), 343-52.
• ALPAR, S.R. & GÜLENSOY, H. (1961): Rev. Fac. Sci. İst. 26, 3-4, 153-65.
• CONSTABLE, F.H. & TUĞTEPE, M. (1949): Rev. Fac. Sci. İst. 14-A, 121-7.
• & (1950): Rev. Fac. Sci. İst. 15, 82-90.
• FRINK, C.R. & PEECH, M. (1962): Proc. 26, (4), 346-7.
• GLOVER, E.D. (1961): Petrol. 31, 622-6.
• GÜLENSOY, H. (1968): Kompleksometrinin esasları ve kompleksometrik titrasyonlar. Kimya Cemiyeti Yayını, 4, İstanbul.
• HILL, E.W. & EVANS, R.D. (1965): Kansas Bull. no. 175, (3), 1-22.
• Kimya Mühendisleri Mecm. (1973): cilt 6, sayı 66.
• Madencilik Mecm. (1970): cilt 9, sayı 2-3.
• MALININ, S.D. (1963): Geokhimiya, 1. 1631-46.
• SPIRYAĞINA, I.A. (1953): Inst. Galurjii. 27, 77-83.
• WELCHER, FJ. (1957): The analytical uses of ethylenediamine tetraacetic acid.
• WEYL, K.P. (1958): J. Geol. 66. 163-76.
• ZDANOVSKI, B.A. & IMAMILDINOVA, M.V. (1960): Z/z. Fiz. Khim. 40, (1), 12-15