BAKIR-ÇİNKO-KURŞUN KARIŞIK KONSANTRELERİNİN SÜLFATLAŞTIRICI KAVURMA VE ÇÖZELTME YÖNTEMİYLE ÜRETİM OLANAKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 1979, Cilt: 92 Sayı: 92, 24 - 24, 01.09.1979

Yavuz Aytekin

Öz

Doğu   Karadeniz 
 Bölgesindeki   kurşun-çinko-bakır   ve 
diğer   faydalı metallerden  en az  birkaçını içeren
kompleks  cevherler üzerinde yapılan  cevher hazırlama laboratuvar çalışmaları, 
bu  cevherlerden  yüksek bîr verim ve yeterli bir konsantre tenörü
ile ancak karışık konsantre  üretimlerinin mümkün olduğunu ortaya 
koymuştur. Bu nedenle de doğ- rudan karışık konsantrelerden metal üretimi için
çalışmalar önem kazanmıştır. Yapılan sülfatlayıcı kavurma ve bunun peşinden çözeltme deneyleriyle
konsantrenin mekanik ön  hazırlanması ve
uygun  şartlarda  kavrulması sonunda içerisinde  bakır ve
çinkoyu  yüksek bir verimle  ve  selektif  olarak 
çözeltiye  almanın mümkün olduğu görülmüştür. 400°C  civarındaki bir sülfatlayıcı
kavurmadan sonra bakırın % 97  si,  650°C  civarındaki bir
kavurmadan sonra ise çinkonun %  95  i  selektif olarak
çözeltiye alınabilmektedir. Elde edilen çözeltiler ayrı ayrı bakır ve
çinko elektroliz işlemlerine  uygundur.  Sistemin bu  büyük
üstünlüğünün yanı sıra,  kavurma  dolayısiyle çıkan kükürt
gazlarını  zararsız  hale  getirme  zorunluğu, 
sakıncalı  tarafıdır. Elde  edilen  deneysel 
sonuçlara  göre  bir  prensip  akım  şeması 
verilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Addemir, O., 1977, Kompleks sülfürlü cevherlerin Sülfatlayıcı kavurma yoluyle doğrudan metalurjik değerlendirilmesi ve Lahanos cevheri üzerine incelenmesi: Doktora tezi, İ.T.Ü. Metalürji Fak., İstanbul.
• Akdağ, M., 1979, Karışık bakır-kurşun-çinko konsantrelerinin oksijenli ortamda sülfürik asit-ferrik sülfat çözücülerinde çözeltme olanaklarının araştırılması: Doktora tezi, Ege Üniv. Mak. Fak. Maden Müh. Bölümü, izmir.
• Akın, H. ve Erden, M.T., 1977, Harşit-Köprübaşı polimetalik maden yatağındaki cevher dağılımı: Mâden Tetkik ve Arama Ens. Derg., 89, 1-9.
• Aytekin, Y., 1973a, Karadeniz Bölgesi bakır yataklarını değerlendirme imkânları: TBTAK IV. Bilim Kongresi, Ankara.
• , 1973b, Karadeniz Bölgesi bakır ve bakıra bağlı kurşun-çinko potansiyeli ve bu potansiyelin verdiği imkânlar: Madencilik, MMO Derg. 12, sayı 2, Ankara.
• , 1976, Doğu Karadeniz Bölgesindeki bakır-kurşun-çinko kompleks yataklarının cevher hazırlama yönünden incelenmesi: TBTAK -MAG- 284, 303, ser. 32, Ankara.
• ve Akal, F., 1978, Kompleks bakır-kurşun-çinko konsantrelerinin sülfatlayıcı kavurma ve liçyoluyle değerlen- dirilmesi üzerine araştırma: Diploma projesi, E.Ü. Maden Mühendisliği Bölümü, izmir.
• ve Akdağ, M., 1977, Çok ince öğütülmüş bulk konsantrelerinden sülfürik asit liçi ve bunun Doğu Karadeniz kompleks cevherlerine uygulama olanakları: Türkiye 2. Metalürji Bilimsel ve Teknik Kongresine tebliğ, şubat.
• Berg, A. ve Pape, F., 1978, Neuere Erfahrungen bei der Wirbelschichtröstung von Zinkkonzentraten: Erzmetall Bd. 31, H,5.
• Çakır, A.F., 1976, Harşit-Köprübaşı kompleks Cu-Pb-Zn-Sb-Ag-Cd cevher konsantresinin ferrik klorür çözeltisinde liçi: Doçentlik tezi,İ.T.Ü., istanbul.
• Gock, E., 1978, Beeinflussung des Löseverhaltens von Kupferkies durch Festkörperreaktionen bei der Schwingmah- lung: Erzmetall Bd. 31, 282-287.
• Lindner, K.H., 1966, Über den Einfluss der Feinstmahlung auf die Eigenschaften des Mahlgutes, Diss. 83, TU Berlin. Pawlek, F.E., 1977, Einfluss von Korngrösse mineralogischer Beschaffenheit auf die Laugbarkeit von Kupferkonzentra-tion, TU Berlin.
• Rolf, L., ve Gock, E., 1976, Untersuchungen zur Optimierung der Schwingmahlung chemie-anlagen + verfahren, 27-31.
• Tkacova, K.; Hochmanova, I. ve Mihalik, V., 1975, Veranderung der Oberflâcheneigenschaften feinkörniger Minerale wâhrend des Zerkleinerungprocesses (ÇSSR, Kosice) Freiberger Forschungshefte A 531, 167-174.
• Unan, C., 1971, Espiye-Kızılkayalar bakirli pirit yataklarının mineralojik etüdü: TBTAK Proje MAG-201.