GEOLOGY OF THE AKDAĞ MASSIF AND SURROUNDINGS

Yıl 1995, Cilt: 117 Sayı: 117, 67 - 68, 01.10.1995

Ali Yılmaz Şükrü Uysal Yavuz Bedi Halil Yusufoğlu Talat Havzoğlu Ahmet Ağan Deniz Göç Nihal Aydın

Öz

The study area is located in the
eastern part of Akdağ massive and its surrounding area. The purpose of this paper
is to contribute in understanding of the regional geology. In the study area,
Akdağmadeni Lithodem represents basement rocks consisting mainly of gneiss,
amphibolite, schist, marble and quartzite The metamorphic assemblage underwent
metamorphism in the higher temperature part of amphibolite fades and was
intruded by granitoids and gabbro. The contact between metamorphics and
Paleocene volcanics is tectonic. The units showing different fodimentary
environments were deposited during Eocene. For example, in the northern part of
the area, Eocene units were represented by hemi-petegic elastics which overlie
Paleocene volcanics conformably and olistostromal rocks composed of Upper
Cretaceous mega olistolithes. Within some of the olistolithes there is a sharp
fades change between Campanian pelagic limestone and Maastrichtian turbidites.
Maastrihtian turbidites pass to the Maastrichtian-Paleocene (?) volcanics
conformably. Ophiolitic: melange overlies the olistostrome by a north
ward-dipping overthrust and, passing to the Campanian hemipelagic limestone in
the upper levels, in trio southern part of the area, the Eocene units are
represented by shallow marine deposits and overlie the metamorphic rocks
unconformably. This sequence is followed by Oligocene and Lower-Middle Miocene
continental deposits respectively. The Upper Miocene-Pliocene fluviatile and
lacustrine deposits overlie the rest of the older units unconformably. In the
neotectonic period, in the study area, the faults showing left lateral-reverse
oblique slip in NE-SW trending, right lateral oblique slip in NNW-SSE trending
and dip-slip faults in N-S trending, were developed under the control of N-S
compression.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Agalede, H., 1955, Akdağ dağlarına au ön ülkenin jeolojik tetkiki: MTA Rap., 2370 (yayımlanmamış), Ankara.
• Alpaslan, M., 1993, Yıldızeli yöresi (Sivas batısı) meta- morfitlerinin petrolojik incelemesi: Cumhuriyet Üniv., Fen Bilimleri Enst., Doktora tezi 359, s., Si- vas.
• Atalay, Z., 1993, Sivas'ın batısı ve güneybatısındaki kara- sal Neojen çökellerinin stratigrafisi ve çökel ortam- ları: Cumhuriyet Üniv., Fen Bilimleri Enst., Doktora tezi, 188 s., Sivas.
• Baykal, F., 1947, Zile-Tokat-Yıldızeli bölgesinin jeolojisi: ist. Üniv. Fen Fakültesi Mecm., B, 12, 3,191-209.
• , 1966. 1:500 000 ölçekli Türkiye jeolojik haritası (Sivas): MTA. Yayl., 116 s., Ankara.
• Erkan. Y., 1980, Orta Anadolu masifinin kuzeydoğusunda (Akdağmadeni, Yozgat) etkili olan bölgesel meta- morfizmanın incelemesi: TJK Bült., 23/2, 213-218.
• Gökçen, S.L., 1974, Erzincan-Refahiye bölgesi sediman- ter jeolojisi 1: Olistolit, türbidit ve olistostrom fasi- yesleri: Hacettepe Fen ve Mühendislik Birimleri Derg.. 4, 179-205.
• Gökten, E., 1983, Şarkışla (Sivas) güney- güneydoğusunun stratigrafisi ve jeolojik evrimi: TJK Bült., 26, 167-176.
• , 1993, Yıldızeli (Sivas) güneyindeki Akdağ meta- morfitleri ve örfü kayalarının stratigrafisi ve tektoni- ği: Türkiye Jeol. Bült., 36/1, 83-94.
• Gürsoy, H.: Temiz, H. ve Poisson, A.M., 1992, Recent Faulting in the Sivas area (Sivas Basin, Central Anatolia-Tûrkiye): C.Ü. Mühendislik Fakültesi Derg., seri, A-Yerbilimleri, C. 9, s. 1, 11 -17.
• inan, S., 1993, Kızılırmak Fay Zonu'nun yapısal ve jeo- morfolojik özellikleri: 46. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri Özleri, s. 28.. Ankara.
• Kavak, K.Ş., 1992, Ağacakışla (Sivas GB'sı) yöresinin je- olojik özellikleri: C.Ü. Fen Bilimleri Enst., Yüksek lisans tezi, 81 s., Sivas.
• Kurtman, F., 1973, Sivas-Hafik-Zara ve imranlı bölgesinin jeolojik ve tektonik yapısı: MTA Derg., 80, 1-33.
• Lahn, E., 1940, Kızılırmak ve Yeşilırmak arasındaki mıntı- kaya dair rapor: MTA Rap.. 1026 (yayımlanma- mış), Ankara.
• Okay, A.C., 1953. Sivas ile Tokat arasındaki bölgenin(Re- şadiye 44/3 paftasının) jeolojisi hakkında not: MTA Rap., 2242 (yayımlanmamış), Ankara.
• Okay, A.C., 1955, Sivas ile Tokat arasındaki bölgenin je- olojik etüdü: ist. Üniv. Fen Fakültesi Mecm., seri B, 20,1-2, 95-108.
• Özcan, A.; Erkan, A.; Keskin, A.; Keskin, E.; Or al. A.; Özer, S.; Sümengen, M. ve Tekeli, 9., 1980, Ku- zey Anadolu Fayı-Kırşehir Masifi arasının temel je- olojisi: MTA, Rap., 6722 (yay4mlanmamış), Anka- ra.
• özer, S. ve Göncüoğlu, C., 1981, Orta Anadolu Masifi doğusunda (Akdağmadeni-Yıldızell) ilginç meta- morfik parajenezler: MTA Derg., 95/96,173-174.
• Seymen, l., 1981, Kaman (Kırşehir) dolayında Kırşehir masifi'nin stratigrafisi ve matamorfizması: TJK Bült., 24, 2, 7-14.
• Sümengen, M.; Terlemez, l.; Bilgiç, T.; Gürbüz, M.; Ünay, E.; Ozaner, S. ve Tüfekçi, K., 1987, Şarkışla- Gemerek dolayı Tersiyer havzasının stratigrafisi sedimentoloji ve jeomorfolojisi: MTA Rap., 8118 (yayımlanmamış), Ankara.
• Şahin,M.B.,1991,Başçatakköyü(Akdağmadeni-Yozgat) doğusunun jeolojik ve petrografik özelliklerinin in- celenmesi: H.Ü. Fen Bilimleri Enst., Yüksek Li- sans tezi, 68 s., Ankara.
• Şenalp, M., 1980, Çankırı-Çorum havzasının Sungurlu bölgesindeki Eosen yaşlı türbidit, olistostrom ve olistolit fasiyesleri: MTA Derg., 93-94, 27-54.
• Tatar, Y., 1977, Ofiyolitli Çarfilıbel (Yıldızeti) bölgesinin stratigrafisi ve petrografisi: MTA Derg., 88, 56-72.
• , 1981, Çam|ıbel geçiti (Yıldızeli) yöresindeki ofiyoli- tik.ser.ide metamorfizma: KTÜ Yer Bilimleri Dergisi (Jeoloji) 1,1,45-65.
• , 1982, Yıldızeli (Sivas) Kuzeyindeki Çamlıbel Dağ -larının Tektonik Yapısı: K.Ü. Yer Bilimleri Dergisi (Jeeloji)2, 1-2, 1-20.
• Tolluoğlu, A.Ü., 1987, Orta Anadolu Masifi Kırşehir Meta- morfitlerin (Kırşehir kuzeybatısı) petrografik Özel- likleri Doğa Müh.. ve Çev. Derg .11/3. 344-361.
• , 1989, Regional progressive metamorphism in the Central Anatolian Crystalline basement, NW Ktr- şehfr Massif, Turkey, METU Journal of Pure and Applied-sciences, 22/3, 19-41. Tülümen, E., 1980, Akdağmadeni (Yozgat) yöresinde pet- rografik ve metamorfik incelemeler: KTÜ Yer Bi- limleri Fakültesi, Doktora tezi, 157 s. (yayımlan- mamış}, Trabzon.
• Türkiye Stratigrafi Komitesi Bülteni, 1987, Sayı: 1, 15 s. Ankara.
• Vache, R., 1963, Akdağmadeni kontaktı yatakları ve bun- ların Orta Anadolu kristalinine karşı dan jeolojik çerçevesi: MTA Derg., 60, 22-36.
• Woodcock, N.H. ve Robertson, A.H.F., 1988, Origin of some ophiolite related metamorphic rocks of the Tethyan belt: Geology, 5, 373-376.
• Yalçınlar, l., 1955, Sivas 61-1, 61-4. paftalarına ait jeolojik rapor: MTA Rap. 2577 (yayımlanmamış), Ankara.
• Yılmaz, A., 1980, Tokat ile Sivas arasındaki bölgede ofi- yolitlerin kökeni, iç yapısı ve diğer birimlerle ilişki- si: A.Ü. Fen Fakültesi Jeoloji Kürsüsü, Doktora tezi, 136 s. (yayımlanmamış).
• 1981 a, Tokat ile Sivas arasındaki bölgede ofiyolitli karışığın iç yapısı ve yerleşme yaşı: TJK 24/1, 31 38
• 1981b, Tokat ile Sivas arasındaki bölgede bazı volkanitlerin petro-kimyasal Özellikleri: TJK But. 24/2, 51-58. (131-138),
• , 1982, Dumanlıdağı (Tokat) ile Çeltekdağı (Sivas dolaylarının temel jeoloji özellikleri ve ofiyolitli karı sığın konumu: MTA Rap. 7230 (yayımlanmamış) Ankara.
• Yılmaz, A., 1983. Tokat (Dumanlıdağı) ile Sivas (Çeltek- dağO-dolaylarının temel jeolojik özellikleri ve ofiyo- IHli karışığın Konumu: MTA Derg., 99-100,1-18
• ve Özer, S., 1984, Kuzey Anadolu Bindirme Kuşa-ğı'nın Akdağmadeni (Yozgat) ile Karaçayır (Sivas) arasındaki bölümünün temel jeoloji incelemesi ve Tersiyer havzasının yapısal evrimi: Ketin Simpoz- yum, TJK Yayını, 163-174, Ankara.
• Sümengen, M.; Terlemez, l. ve"Bilgiç, T., 1989, 1:100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye Jeo- loji Haritaları Serisi Sivas-G 23 paftası: MTA Yayl,, 23 S., Ankara.-