GEOLOGY OF THE İDİŞ DAĞI - AVANOS AREA (NEVŞEHİR - CENTRAL ANATOLIA)

Yıl 1997, Cilt: 119 Sayı: 119, 41 - 58, 01.12.1997

Serhat Köksal M. Cemal Göncüoğlu

Öz

-İdiş Dağı-Avanos area is located
on the northeast of Nevşehir, and is a part of the Central Anatolian
Crystalline Complex. The basement rocks of the study area constitue? Mesozoic
aged Aşıgediği Metamorphics, that represent the uppermost unit of the Central
Anatolian Metamorphics and consist of platform type meta-carbonates. İdiş Dağı
Syenitoid, composed of quartz syenite, alkali feldspar quartz syenite and
quartz monzonite intruded the Aşıgediği Metamorphics, and generated contact
metamorphic zones. Karahıdır Volcanics are found as dykes cutting the İdiş Dağı
Syenitoids and as blocks in the Göynük Volcaniclastic Olistostrome. Göynük
Volcaniclastic Olistostrome unconformably covers the basement rocks. It is
formed within a fault-controlled extansional basin in Uppermost
Cretaceous-Lower Paleocene period, and includes the olistoliths of the
Karahıdır Volcanics and İdiş Dağı Syenitoids. The late Lower Paleocene-Upper
Paleocene Yeşilöz Formation consists of the Saytepe Conglomerate Member and the
Asaftepe Member and represents the terrestrial and lacustrine depositional
environment. Middle Eocene Mucur Formation characterising shallow marine
(reefal) deposition transgressively overlies the basement rocks. It is
suggested that in the Early Miocene, a compressional system effected the İdiş
Dağı Area, and the basement rocks were thrusted over the Tertiary cover units.
The neotectonic period started in Late Miocene in the study area. In this
period a new tensional system became effective, Ürgüp and Asarcık Formations
are deposited within the basins which are controlled by the Central Kızılırmak
Fault Zone. The Quaternary aged travertine occurrences and talus deposits are
also related to this fault zone. The Karataş Volcanics and Kızılırmak River
terraces of Quaternary of age are mainly controlled by the Central Kızılırmak
Fault Zone.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akgün, F., Olgun, E., Kuşçu, I., Toprak, V. and Göncüoğlu, M.C., 1995, Orta Anadolu Kompleksinin "Oligo-Miyosen" örtüsünün stratigrafisi, çökelme ortamı ve gerçek yaşı- na ilişkin yeni bulgular: Turkiye Petrol Jeologlan Der. Bülteni, 6/1, 51-68.
• Akıman, O. and Boztuğ, D, 1993. Alkaline igneous rocks occuring in the Central Anatolian Complex, In: Symposium for the 25. Anniversary of Earth Sciences at Hacettepe University, November, 15 -17, 1995, Beytepe-Ankara.
• Atabey, E., Tarhan, N., Yusufoğlu, H. and Canpolat, M., 1988. Hacıbektaş, Gülşehir, Kalaba (Nevşehir)-Himmetdede (Kayseri) arasının jeolojisi. M.T.A. Rapor No: 8523, (unpublished).
• Atabey, E., 1989. "1:100 000 ölçekli Turkiye Jeoloji Haritaları Serisi: Kayseri H-19 paftası". M.T.A. Yayını, Ankara, 18.
• Aydın, N., 1985. Geological Evolut of Gümüşkent Town and It s Surrounding in the Middle Anatolian Massif. Communications, De La Faculte Des Sciences de 1'Universite d' Ankara, Serie C1 Geologie,31,43-86.
• Bayhan, H., 1986. İç Anadolu granitoyid kuşağın- daki Çelebi sokulumunun jeokimyası ve kökensel yorumu. Jeoloji Mühendisliği, no.29,27-36.
• 1987. Cefalıkdağ ve Baranadağ pluton- nın (Kaman) petrografik ve kimyasal- mineralojik özellikleri. Jeoloji Mühendisliği, 30/31, 11-16.
• , 1988. Bayındır-Akpınar (Kaman) yöresin- deki alkali kayaçların jeokimyası ve kökensel yorumu. Türkiye Jeoloji Bülteni, 31, 59-69.
• , 1989. Keskin sokulumunun (Ankara) petro- grafik ve kimyasal-mineralojik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi,14,29-36.
• , and Tolluoğlu, A. U., 1987. Çayağazı siyenitoidinin (Kırşehir kuzeybatısı miner- alojik- petrografik ve jeokimyasal özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi,14,109- 120. Bingöl, E., 1989. 1:2 000 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası. M.T.A. Yayını, Ankara.
• Çevikbaş, A., Boztuğ, D., Demirkol, C., Yılmaz, S., Akyıldız, M., Açlan, M., Demir, O. and Taş, R., 1995. Horoz Plütonunun (Ulukışla- Niğde) Oluşumunda Dengelenmiş Hibrid Sistemin Mineralojik ve Jeokimyasal Kanıtları. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, no. 10,62-77.
• Dirik, K. and Göncüoğlu, M.C.,1995, Neotectonic Characteristics of Central Anatolia: 2.Int. Turkish Geology Workshop, Sivas, 6-8 September 1995, Abstracts,29.
• Erler, A, Akıman, O., Unan, C., Dalkılıç, F,, Dalkılıç, B., Geven, A. and Önen, P., 1991. Kaman (Kırşehir) ve Yozgat yörelerinde Kırşehir Masifi magmatik kayaçlarının petrolojisi ve jeokimyası. TUBİTAK, Doğa- Turkish Journal of Earth Sciences,15,76- 100.
• , and Göncüoğlu, M.C.,1995, Geologic and tectonic setting of Yozgat Batholith: 2.Int. Turkish Geology Workshop, Sivas, 6-8 September 1995, Abstracts,34.
• Göncüoğlu, M. C., 1977. Geologie des westlichen Niğde Massives. Ph. D. Thesis, in Geology, Bonn University, Bonn (unpublished).
• , Erler, A,, Toprak, G. M. V., Olgun, E., and Kuşçu, I., 1991, Orta Anadolu Masifinin batı bölümünün jeolojisi, Bolum 1: Güney Kesim. T.P.A.O. Report No: 2909, (unpublished).
• -, -- , -, , and Rojay, B., 1992. Orta Anadolu Masifinin batı bölümünün jeolojisi, Bölüm 2: Orta Kesim. T.P.A.O. Report No: 3155, (unpublished).
• —- , --, —- , -, Yalınız, K., Kuşçu, I., Köksal, S. and Dirik, K., 1993. Orta Anadolu Masifinin orta bölümünün jeolojisi, Bolum 3: Orta Kızılırmak Tersiyer Baseninin jeolojik evrimi. T.P.A.O. Report No: 3313, (unpublished).
• , Dirik, K., Erler, A, and Yalınız, K., 1994, Orta Anadolu Masifinin doğu bölümünün jeolojisi, Bolum 4: Orta Anadolu Masifinin Sivas Baseni ile ilişkisi. T.P.A.O. Report No: 3535, (unpublished).
• , Olgun, E., Kuşçu, I., Toprak, V., Kozlu, H., Dirik, K., Erler, A. and Yalınız, K., 1994b, Orta Kızılırmak Tersiyer Baseninin Jeolojisi ve Orta Anadolu'nun Tersiyer Tektonik Olaylarındaki Rolü: Türkiye 10. Petrol Kongresi, Ankara, Bildiriler, 77.
• —, Köksal, S. and Floyd, P.A., 1995a, Post collisional magmatism in the Central Anatoli- an Crystalline Complex: Geochemical featu- res of İdiş Dağı alkaline intrusives (Avanos, Central Anatolia) as a case study: Internati- onal Earthsci. Colloq. on the Aegean Regi- on; Güllük, 9-14 October 1995, Program and Abstracts, 21.
• , Dirik, K., Olgun, E., Kuşçu, I. and Kozlu, H.,1995b, Evolution of the Kızılırmak Basin: a prototype of Tertiary Basins in Central Anatolia: EUG S.Biennal Meeting; Strasbourg, 9-14 April 1995, Terra Abstracts, 179.
• Innocent!, F., Mazzuoli, R., Pasquare, G., Radicati Di Brozolo, F., Villari, L., 1975. The Neogene calcalkaline volcanism of Central Anatolia: geochronological data on Kayseri-Niğde Geological Magazine,112 (4),349-360.
• Kara, H. and Dönmez, M., 1990. 1:100 000 Ölçekli Açınsama Nitelikli Turkiye Jeoloji Haritaları Serisi no. 34, Kırşehir- G 17 Paftası. M.T.A. Yayını, 17p.
• Ketin, I., 1966. Tectonic units of Anatolia. Mineral Res. Explor. Bull, . 66,23-34.
• Köksal, S., 1996, The geological and petrological characteristics of the İdiş Dağı-Avanos area (Nevşehir-Central Anatolia). Unpublished master of science thesis. M.E.T.U., 140p.
• Lulu, T. T., 1993. Geology and petrography of Gülşehir Area, Nevşehir, Turkey. Unpublished master of science thesis. M.E, T.U., 95p.
• Lünel, A. T."1985. An approach to the naming, ori- gin and age of Baranedağ monzonite of Kırşehir intrusive suite. METU Journal of Pure and Applied Sciences,13, no. 3.
• Özkan, H. M. and Erkan, Y., I994. A petrological study on a foid syenite intrusion in Central Anatolia (Kayseri, Turkey). Turkish Journal of Earth Sciences,3,45-55.
• Pasquare, G., 1968. Geology of the Cenozoic vol- canic area of Central Anatolia. Atti. Accad. Naz. Lincei, 9, 53-204. Piseni, 1961. Ortaköy (Aksaray), Nevşehir, Avanos ve incesu bölgeleri jeolojisi ve petrol imkan- ları. M.T.A. Report No: 2839, (unpublished).
• Seymen, I., 1981. Kaman dolaylarında Kırşehir Masifi' nin stratigrafisi ve metamorfizmasi. Turkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni,24(2,101- 108, (unpublished).
• Temel, A.,1992 . Kapadokya Eksplozif Volkanizmasmm Petrolojik ve Jeokimyasal Özellikleri. H. U. PhD Thesis, (unpublished).
• Toprak, V., 1994. Central Kızılırmak Fault Zone: Northern margin of Central Anatolian Volcanics, Turkish Journal of Earth Sciences,3,29-38.
• Tolluoğlu, A. U., 1993. Kırşehir Masifini kesen fel- sik intruziflerin (Kötüdağ ve Buzlukdağ) pet- rografik ve Jeokimyasal karakterleri. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi,16,19-41.
• Winkler, H. G. F., 1979, Petrogenesis of Metamorphic Rocks. 5 edition. Springer- erlag, New York, 348.