GEOCHEMiCAL PROPERTIES THOSE IDENTIFYING THE ENVIRONENT OF MANGANESE OXIDE MINERALIZATION OF KASIMAĞA (KESKİN - KIRIKKALE)

Yıl 2000, Cilt: 122 Sayı: 122, 45 - 46, 01.03.2000

Şükrü Koç , Öner Özmen Nursel Öksüz

Öz

Kasımağa Mn- oxide ore deposit is
found in basalt, radiolarite and marl of pelagic deposits of ophiolitic series
of Kırşehir massif in the form of scattered, banded or bedded structures of
varying thinckness. Paragenesis of ore mineralization is formed by braunite,
pyrolusite, ramsdellite, geothite, hematite, and magnetite. Based upon the
findings from the analysis of samples such as low-and variable Fe/Mn ratios;
low trace ele ment contents and negative anomaly of Ce (a rare earth element)
suggest that ore mineralization took place under submarine hydrothermal
condition. Two major different clusters determined from the major and trace
elements were attributed to the rigorous fractionation developed mainly from
the same solution.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Arnı, R; Schröder, A., 1938, Kortun dağ-Barani dağ civarında (Kırşehir) lösit porfir etüdü: MTA Rap., No. 825 (yayımlanmamış), Ankara.
• Ayan, M., 1963, Contribution e'l'etule petrographigue et geologique de la region situee an Nord-Est de Kaman: MTA Yayl. No. 115, 332 s, Ankara.
• Bailey, E. B. ve McCallien, W. C., 1950, Ankara melanjı ve Anadolu şaryajı: MTA Derg., 83, 178-184,Ankara.
• Bayhan, H., 1986, İç Anadolu granitoyid kuşağındaki Çelebi sokulumunun jeokimyası ve kökensel yoru- mu: Jeoloji Mühendisliği, 29, 11-16.
• ,1987, Cefalikdağ ve Baranadağ plütonlarının (Kaman) petrografik ve kimyasal mineralojik özel- likleri: Jeol. Müh. 30/31, 11-16.
• , 1989, Keskin sokulumunun (Ankara) petrografik ve kimyasal-mineralojik özellikleri: Yer bilimleri., 15, 20-36.
• Bender, M.; Broecker, W.; Garnitz, V.; Middel, U.; Kay, R.; Sun, S. S., ve Biscaye, P.,
• 1971, Geochemistry of three cores from the East Pacific Rise: Earth Planet. Sci. Letters, v. 12, p. 425-433.
• Bilgin, Z.R.; Akarsu, B.; Arbaş, A.; Elibol, E.; Yaşar, T.; Esentürk, K.; Engin, G.ve Kara, H.; 1986, Kırıkkale-Kesikköprü-Çiçekdağ alanının jeolojisi: MTA Rap., No. 7876 (yayımlanmamış), Ankara.
• Birgili, Ş.; Yoldaş, R ve Ünalan, G.; 1975, Çankırı-Çorum havzasının jeolojisi ve petrol olanakları: MTARap., No. 5621 (yayımlanmamış), Ankara.
• Bonatti, E; Kraemer, T. ve Rydell, H., 1972, Classification and genesis of submarine iron-manganese deposits, in Horn, D., ed., Ferromanganese deposits on the ocean floor: Washington, D. C., Natl. Sci. Found., p. 149-166.
• Boroviczeny, F., 1964 a., 200/150 no.lı mangan ruhsat sahalarında yapılan jeolojik etüdler hakkında rapor (Ankara ili): MTA Rap., No. 1226 (yayım- lanmamış), 2 s, Ankara.
• ,1964 b., 200/150 no.lı mangan cevheri ruhsat sahasında yapılan jeolojik etüdler hakkında rapor: MTA Rap., No. 1224 (yayımlanmamış), 2 s, Ankara.
• Bostrom, K. ve Valdes, S., 1969, Arşenle in the ocean floor: Lithos, v. 2, p. 351-360.
• Chaput, E., 1936, Türkiye'de jeolojik ve jeomorfolojik tetkik ve seyahatlar. (Çeviri A. Tanoğlu, 1947): ist. Ünv. Yayl. No., 324.
• Choi, J. H., ve Hariya, Y., 1990, Trace element concentra- tions of manganese deposits in the Tokoro belt, Hokkaido, Japan: Hokkaida Univ., Fac. Sci. Jour., ser. 4, p. 553-564.
• ve , 1992, Geochemistry and Depositional Environment of Mn Oxide Deposits in the Tokoro Belt, Northeastern Hokkaido, Japan: Economic Geology, vol. 87, p. 1265-1274.
• Corliss, J. B.; Lyle, M. ve Dymond, J., 1978, The chemistry of hydrothermal mounds near the Galapagos rift: Earth Planet Sci. Letters, v. 40, p. 12-24.
• Crerar, D. A.; Cormick, R. K. ve Barnes, H. L., 1980, Geochemistry of manganese: An overview, in Varentsov, l. M., and Grasselly, G., eds., Geology and geochemistry of manganese: Budapest, Hungarian Acad. Sci., v.1, p. 293-334.
• Namson, J.; Chyi, M. S.; Wİlliams, L., ve Feigenson, M. D., 1982, Manganiferous cherts of the Franciscan assemblage: l. General geology, ancient and modern analogues and implicatiosn for hydrothermal convection at oceanic sprerad- ing centers: Econ. Geol., v. 77, p. 519-540.
• Cronan, D. S., 1972, The Mid-Atlantic Ridge near 45 N, XVII: AI, As, Hg and Mn in ferruginous Sediments from the median valley: Canadian Jour, Earth Sci., v. 9, p. 319-323.
• ,1980, Geochemistry of freshwater ferromanganese deposits in North America, in Varentsov, l.M., and Grasselly, G., eds., Geology and geochemistry of manganese: Stuttgard, Schvveizerbart'sche g, v.1, p. 255-277.
• Erkan, Y, 1976, Kırşehir çevresindeki rejyonal metamorfik bölgede saptanan izogradlar ve bunların petrolo- jik yorumları: HÛ. Yer bilimleri., 2/1, 213-218.
• 1978, Kırşehir masifinde granat minerallerinin kimyasal bileşimi ile rejyonal metamorfizma arasındaki ilişkiler: TJK Bült., 21, 43-50.
• 1980, Orta Anadolu masifinin kuzeydoğusunda (Akdağmadeni Yozgat) etkili olan bölgesel meta- morfizmanın incelenmesi: TJK Bült., 23, 213-218.
• 1981, Orta Anadolu masifinin metamaorfizması üzerinde yapılmış çalışmalar: TJK 35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı, iç Anadolunun Jeolojisi Simpozyumu;, TJK Yayl., s. 9-11.
• Frakes, L. A., ve Bolton, B. R., 1984, Origin of manganese giants: Sea-level Change and anoxic-oxic history: Geology, v. 12, p. 83-86.
• Görür, N., 1981, Tuz Gölü-Haymana havzasının strati- grafik analizi: TJK 35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı, iç Anadolunun Jeolojisi Simpozyumu: TJK Yayl., s. 60-65.
• Hariya, Y, 1980, On the geochemistry and formation of manganese oxide deposits, in Varentsov, l.M., and Grasselly, G., eds., Geology and geochem- istry of manganese: Stuttgart, Schvveizerbart'sche Verlag, v.1, p. 353-365.
• Haskin, L. A.; VVildeman, T. R.; Frery, F. A.; Collins, F. A.; Keedy, L. R. ve Haskin, M. A., 1966,
• Rare earths in Sediments: Jour, Geophys, Research, v. 71, p. 6091-6105.
• Hem, J. D., 1972, Chemical factors that influence the avail- ability of iron and manganese in agueous sys- tems: Geol. Soc. America Bull., v. 83, p. 443-450.
• Ketin, i., 1955, Yozgat bölgesinin jeolojisi ve Orta Anadolu masifinin tektonik durumu: TJK Bül., 6, 1-28, Ankara.
• Krauskopf, K. B., 1985, Jeokimyaya giriş (Çeviri Aykol, A., inan, K., Suner, F.,): iTÜ Matbaası, istanbul.
• Nicholson, K., 1992, Contrasting Mineralogical- Geochemical Signatures of Manganese Oxides: Guides to Metallogenesis, Economic Geology, vol. 87, p. 1253-1264.
• Norman, T, 1972, Ankara Yahşıhan bölgesinde Üst Kretase-Alt Tersiyer istifinin stratigrafisi: TJKi, 15, 2, 180-277.
• Oktay, F. Y., 1981, Savcılı Büyükbaba (Kaman) çevresinde Orta Anadolu masifi tortul örtüsünün jeolojisi ve sedimantolojisi: Doçentlik Tezi, iTÜ Maden Fak. ist., 175 s. (yayımlanmamış).
• Özkoçak, O., 1980, Sedimanter demir, manganez ve alüminyum yataklarının özellikleri ve oluşum koşulları: MTA Eğitim serisi no: 22, 95 s, Ankara.
• Öztürk, K., 1984, Ankara ili Keskin-Göztepe (Yenimerdan, Yoncalı) Manganez cevherleşmesinin jeolojik raporu: MTA Rap., No. 7520 (yayımlanmamış), 25 s, Ankara.
• Ramdohr, P., 1975, Die Erzmineralien und Ihre Verwachsungen: Akademi Verlag, Berlin, 1277 s. Rona, P. A., 1978, Criteria for recognition of hydrothermal mineral deposits in oceanic crust: Econ. Geol., v. 73, p. 135-160.
• Sakakibara, M.; Niida, K.; Toda, H.; Kito, N.; Kimura, G.; Tajika, J.; Katoh, T. ve Yoshida, A., 1986, Nature and tectonic history of the Tokoro belt: Assoc. Geol Collaboration Japan Mon. 31, p. 173-187 (in Japanese with English abst.).
• Seymen, l., 1981, Kaman (Kırşehir) dolayında Kırşehir masifinin stratigrafisi ve metamorfizması: TJK Bült., 24, 101-108 s, Ankara.
• 1984, Kırşehir masifi metamorfitlerinin jeolojik evri- mi: TJK, Ketin simpozyumu, 133-148 s, Ankara. Sözen, A., 1968, Keskin (Göztepe) manganez yatağı: MTA Rap No., 4018 (yayımlanmamış), Ankara.
• Sugisaki, R., 1984, Relation between Chemical composi- tion and sedimentation rate of Pacific ocean-floor Sediments deposited since the Middle Cretaceous: Basic evidence for Chemical con- straints on depsitional environments of ancient Sediments: Jour. Geology, v. 92, p. 235-259. Toth, J. R., 1980, Deposition of submarine crusts rich in manganese and iron: Geol. Soc. Amerika Bul., Pt. l. v. 91 p. 44-54.
• Turekian, K. K. ve VVedepohl, K. H., 1961, Distribution of the elements in some majör units of the earths crust: Geol. Soc. Amerika Bull., v. 72, p 175-192.