GEOLOGICAL FACTORS CONTROLLING POTENTIAL OF LIGNITE BEDS WITHIN THE DANIŞMEN FORMATION IN THE THRACE BASIN

Yıl 2015, Cilt: 150 Sayı: 150, 77 - 108, 30.06.2015

Doğan Perinçek Nurdan Ataş Şeyma Karatut Esra Erensoy

https://doi.org/10.19111/bmre.65462

Cited By: 9

Öz

This project has been conducted for the General Directorate of Turkish Coal Enterprise. The aim of this study is to understand lignite potential of the basin. Subsurface data (including numerous wells and several seismic lines) provided by TPAO, MTA and TKİ were used. Structure and thickness maps of Oligocene-Miocene-Pliocene units prepared for the basin. Purpose of this work is to understand economical values of lignite seam beds interbedding in the Danişmen Formation (Oligocene-Early Miocene). For this purpose, from bottom to top following maps were prepared: Structural map of the top Osmancık (Oligocene) Formation, thickness map of the Danişmen Formation, paleo-topographic map of unconformity surface which is at the top of the Danişmen Formation, total thickness map of Ergene-Kırcasalih formations (Late Miocene-Pliocene). Finally total thickness map of the lignite layers was prepared. It was the main purpose of the work. Lignite seam layers are located in middle of the Danişmen Formation. Also several stratigraphic correlations were conducted to unders- tand lateral continuation of lignite layers. The first obstacle to reach lignite is thickness of the Ergene and Kırcasalih formations which overlie lignite bearing Danişmen Formation. Main structural event controlling the thickness variation of the Danişmen Formation is Thrace Fault System (Perinçek, 1991); it was active during Middle Miocene. Danişmen Forma- tion extensively or partially was eroded along the fault zone and on the en-echelon folds of the fault system. Amount of erosion is variable and in some areas Danişmen Formation completely was eroded. As a result Ergene Formation lies directly on Osmancık Formation. Lignite layers are also eroded at these localities. Elevated areas related the Thrace Fault System partially was eroded; however these areas were still paleo-elevated areas during the accumulation of Ergene Formation. Onlapping sequence of Ergene Formation is thinner on these areas. At the end of this project, thicker lignite areas were delineated. Addition to this, thin overburden areas on lignite are located. Considering these results, new permit areas were selected. In order to refine this work, a suggested facies map of Danişmen Formation is advise to be prepared.

Anahtar Kelimeler

Thrace Basin, Lignite, Thrace Fault System

Kaynakça

• Akartuna, M. 1968. Armutlu yarımadasının jeolojisi. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografiler 20, 105 s.
• Alişan, C. 1985. Trakya “I” Bölgesi’nde Umurca-1, Kaynarca-1, Delen-1 kuyularında kesilen formasyonların palinostratigrafisi ve çökelme ortamlarının değerlendirilmesi. TPAO. Araştırma Grubu Rapor No: 386, 60 s. Ankara (unpublished)
• Atalık, E. 1992. Depositional systems of the Osmancık formation in the Thrace Basin. Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 343 s. Ankara (unpublished).
• Barka, A. 1981. Seismo-tectonic aspect of the North Anatolian Fault Zone: Ph.D thesis, University of Bristol, Bristol England, 333 p
• Barka, A., Hancock, P. 1984. Neotectonic deformation patterns in the convex-northwards arc of the North Anatolian Fault Zone. In: Dixon, J.E., Robertson, A.H.F. (Eds), The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean Region. Geol. Soc. London, pp. 763-773.
• Batı, Z., Erk, S., Akça, N. 1993. Trakya Havzası Tersiyer Birimleri’nin Palinomorf, Foraminifer ve Nannoplankton Biyostratigrafisi. TPAO Araştırma Grubu Rapor No: 1947, 92 s. Ankara (unpublished).
• Batı, Z., Alişan, C., Ediger, V.Ş., Teymur, S., Akça, N., Sancay, H., Ertuğ, K., Kirici, S., Erenler, M., Aköz, Ö. 2002. Kuzey Trakya Havzası’nın Palinomorf, Foraminifer ve Nannoplankton Biyostratigrafisi, Türkiye Stratigrafi Komitesi Çalıştayı (Trakya Bölgesi’nin Litostratigrafi Adlamaları) Özleri, s. 14.
• Burke, W. F., Uğurtaş, G. 1974. Seismic interpretation of Thrace Basin, in H. Okay and E. Dileköz, eds., Proceeding of second petroleum congress of Turkey: Association of Turkish Petroleum Geologists, 227-248
• Bürkan, K. 1992 1:50 000 ölçekli Trakya F29 c ve d paftaları jeoloji haritası, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Arama Grubu Arşivi.
• Çağlayan, M.A., Yurtsever, A. 1998. Burgaz-A3, Edirne-B2 ve B3; Burgaz-A4 ve Kırklareli-B4; Kırklareli-B5 ve B6; Kırklareli-C6 paftaları Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 1:100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları, No: 20, 21, 22, 23.
• Doust, H., Arıkan, Y. 1974. The geology of the Thrace Basin, Türkiye İkinci Petrol Kongresi Tebliğleri Kitabı, s. 119-136.
• Duman, T.M., Keçer, M., Ateş, Ş., Emre, Ö., Gedik, İ., Karakaya, F., Durmaz, S., Olgun, Ş., Şahin, H., Gökmenoğlu, O. 2004. İstanbul metropolü batısındaki (Küçükçekmece Silivri-Çatalca yöresi) kentsel gelişme alanlarının yer bilim verileri, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Özel Yayın Serisi- 3.
• Ediger, V. Ş. 1982. Kuleli Babaeski sırtının (KB Trakya) Paleo-ortamsal incelemesi ve Kuzey Trakya havzasının hidrokarbon potansiyelinin değerlendirilmesinde yeni yaklaşım: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Rapor No: 1995, 194 s. Ankara (unpublished).
• Ediger, V. Ş. 1988. Biga Yarımadası’ndaki kömürlü birimlerden alınan örneklerin palinolojik analizi, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Araştırma Merkezi Grubu Rapor No: 809, Ankara (unpublished)
• Ediger, V.Ş., Alişan, C. 1989. Tertiary fungal and algal palynomorph biostratigraphy of the northern Thrace basin, Turkey. Review of Palaeobotany and Palynology 58, 139-161.
• Fourquin, C. 1979. L’Anatolie du nord-ouest, marge méridionale du continent Européen, historie paléogéographique, tectonique et magmatique durant le Secondaire et le Tertiaire: Bulletin de la Société Géologique de France, 17, 1059-1070.
• Gerhard, J.E., Alişan, C. 1987. Palynostratigraphy, paleoecology, and visual organic geochemistry Turgutbey-2, Değirmencik-3 and Pancarköy-1, Thrace Basin, Turkey. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Araştırma Merkezi Grubu Rapor No: 983, 33 s. Ankara (unpublished).
• Gökçen, N. 1971. Güneydoğu Trakya’nın Paleojen stratigrafisinde ostracod’lar açısından yeni görüşler. Türkiye 1. Petrol Kongresi Bildirileri Kitabı, 81-85.
• Görür, N., Okay, A.I. 1996. Fore-arc origin of the Thrace basin, northwest Turkey. Geologische Rundschau,
• , 662-668.
• İmik, M. 1988. Kırklareli-C2-3 Paftası ve İzahnamesi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 1:100 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, , 10 s.
• Kara, H., Tuncalı, E., Narin, R., Gürsoy, B., Dümenci, S. 1996. Trakya Tersiyer kömür havzası raporu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 9974, Ankara, (unpublished).
• Kasar, S., Bürkan, K., Siyako M., Demir, O. 1983. Tekirdağ- Şarköy-Keşan-Enez bölgesinin jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Arama Grubu Rapor No: 1771, 71 s. Ankara (unpublished).
• Kasar, S., Eren, A. 1986. Kırklareli-Saray-Kıyıköy bölgesinin jeolojisi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Arama Grubu Rapor No: 2208, 45 s. Ankara (unpublished).
• Kasar, S. 1987. Edirne-Kırklareli-Saray (Kuzey Trakya) bölgesinin jeolojisi. Türkiye 7. Petrol Kongresi Tebliğleri Kitabı, 281-291.
• Keskin, C. 1974. Kuzey Trakya Havzası’nın Stratigrafisi. Türkiye İkinci Petrol Kongresi Tebliğleri Kitabı,137 – 163.
• Ketin, İ. 1957. Kuzey Anadolu Deprem Fayı. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, İstanbul Türkiye, no. 15, 49-52
• Ketin, İ. 1976. San Andreas ve Kuzey Anadolu fayları arasında bir karşılaştırma: Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19, 149-154.
• Kopp, K.O., Pavoni, N., Schindler, C. 1969. Geologie Thrakiens IV: Das Ergene-Becken. Beih zum Geol. Jahrb., Heft 76, 136 s., Hannover.
• Lebküchner, R.F., 1974. Orta Trakya Oligosen’nin jeolojisi hakkında. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi 83, 1-29, Ankara.
• N.V. Turkse Shell. 1969. AR/NTS/837, 838 ve 839 hak sıra no’lu arama ruhsatlarına ait terk raporu. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Arama
• Grubu Rapor No: 1468. Ankara (unpublished).
• Öztunalı, Ö., Üşümezsoy, Ş. 1979. Istranca Masifi’nin “Çekirdek” kayaçları ve petrojenetik evrimleri. Türkiye Jeoloji Kurumu-İstanbul Üniversitesi Yerbilimleri Fakültesi, Altınlı Sempozyumu, 37-44.
• Perinçek, D. 1987. Trakya Havzası Renç Fay Zonunun Sismik Özellikleri. Türkiye 7. Petrol Kongresi Bildirileri, 11-20
• Perinçek, D. 1991, Possible strand of the North Anatolian Fault in the Thrace Basin, Turkey – An Interpretation. AAPG Bulletin 75, 241 – 257.
• Perinçek, D. 2006. Marmara - Trakya havzalarının Yapısal Evrimi ve Fayların Zamansal Gelişimi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Genç Jeo (Jeoloji Öğrenci Topluluğu) Çanakkale, 27-38
• Perinçek, D., Karslıoğlu, Ö. 2007. Çanakkale Boğazı’nın oluşumu ve Kuvaterner yaşlı birimlerin dağılımında fayların rolü. 60. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özetleri, 16-22 Nisan, Ankara,
• -479.
• Perinçek, D. 2010a. Trakya Havzası’nın Linyit İmkanları TKİ Rapor, Ocak 2010, 55 s. Ankara (unpublished).
• Perinçek, D. 2010b. Trakya Havzası’nın Linyit İmkanları TKİ Rapor, Mart 2010, 37 s. Ankara (unpublished).
• Perinçek, D. 2010c. Trakya Havzası’nın Linyit İmkanları TKİ Final Rapor, Aralık 2010, 51 s. Ankara (unpublished).
• Perinçek, D., Ataş, N., Erensoy, E., Karatut, Ş. Kösebalaban, A., Ergüder İ., Ünal., Y. 2011. Trakya Havzası’nın linyit potansiyeli ve bunu kontrol eden jeolojik faktörler. 64. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özetleri, 16-25-29 Nisan 2011, Ankara, 93-94.
• Saner, S. 1985. Saros Körfezi dolayının çökelme istifleri ve tektonik yerleşimi, Kuzeydoğu Ege Denizi, Türkiye. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 28, 1-10.
• Saraç, G. 1987. Kuzey Trakya bölgesinde Edirne-Kırklareli- Saray-Çorlu-Uzunköprü Derekebir yörelerinin memeli paleo-faunası, Ankara Univ., Fen Bil. Enst., Jeo. Müh. Anabilim Dalı, Yük. Lisans Tezi. Ankara (unpublished).
• Siyako, M. 2005. Trakya ve yakın çevresinin Tersiyer stratigrafisi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Arama Grubu Rapor No: 4608, 104 s. Ankara (unpublished).
• Siyako, M. 2006a. Trakya Havzası’nın linyitli kumtaşları, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Dergisi, 132, 63 – 73.
• Siyako, M. 2006b. Trakya Bölgesi Litostratigrafi Birimleri (Tersiyer Bölümü). Stratigrafi Komitesi, Litostratigrafi Birimleri Serisi-2. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü yayını. 70 s
• Siyako, M., Kasar, S. 1985. Edirne-Lalapaşa-Kırklareli bölgesinin jeolojisi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Arama Grubu Rapor No: 2062, 78 s. Ankara (unpublished)
• Siyako, M., Bürkan, K., Okay, A.I. 1989. Biga ve Gelibolu yarımadalarının Tersiyer jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, 1, 183-199.
• Sümengen, M., Terlemez, İ. 1991. Güneybatı Trakya yöresi Eosen çökellerinin stratigrafisi. Maden Tetkik Arama Dergisi, 113, 17-30.
• Sütçü, E., Paker, S., Nurlu, Y., Kumtepe, P., Cengiz, T. 2009. Tekirdağ-Malkara havzasında CBS yöntemleriyle potansiyel kömür sahalarının belirlenmesine yönelik iki değişkenli istatistiksel yaklaşım. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 02-06 Kasım 2009, İzmir, 8 s.
• Şengüler, İ. 2008. Trakya Havzası Kömür Aramaları Projesi Raporu (2005-2006-2007 Yılı Sondajları), Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 11069, Ankara, (unpublished).
• Şengüler, İ. 2013. Ergene (Trakya) Havzası’nın jeolojisi ve kömür potansiyeli. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni Sayı 16, 109-114
• Şengüler, İ., Toprak, S., Kara, H., Öner, A., Tuncalı, E., Kır, N. 2000. Güney Trakya Bölgesindeki Kömürlerin Petrografik İncelemesi ve Ortamsal Yorumu. Türkiye 12. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı, Karadeniz Ereğlisi, Zonguldak. 173-180.
• Şengüler, İ., Akman, Ü., Taka, M., Dümenci, S., Kalkan, İ., Kır, N., Sulu, K. 2003. Güney Marmara Neojen Havzalarının Kömür Potansiyeli. 56. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, Ankara, 212-213.
• Şentürk, K. Sümengen, M., Terlemez, İ., Karaköse, C. 1998a. Çanakkale- D3 Paftası Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 1:100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları, 63.
• Şentürk, K. Sümengen, M., Terlemez, İ., Karaköse, C. 1998b. Çanakkale D4 Paftası Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 1:100 000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları, 64.
• Taner, F., Çağatay, A. 1983. Istranca masifindeki maden yataklarının jeolojisi ve minerolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Ankara, Türkiye, v.26,
• -40.
• Temel, R.Ö. ve Çiftçi, N.B. 2002. Gelibolu Yarımadası, Gökçeada ve Bozcaada Tersiyer çökellerinin stratigrafisi ve ortamsal özellikleri. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni 14, 17-40.
• Turgut, S., Siyako, M., Dilki, A. 1983. Trakya Havzası’nın jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. Türkiye Jeoloji Kongresi Bülteni, 4, 35-46.
• Turgut, S., Türkaslan, M., Perinçek, D. 1991. Evolution of the Thrace sedimentary basinand its hydrocarbon prospectivity. Spencer AM (ed) Generation, accumulation, and production of Europe’s hydrocarbons. Special Publication of Eurapean Association of Petroleum Geoscientists, 1, 415-437.
• Turgut, S., Eseller, G. 2000. Sequence stratigraphy, tectonics and depositional history in Eastern Thrace Basin, NW Turkey. Marine and Petroleum Geology, 17, 61-100.
• Türkecan, A., Yurtsever A. 2002. İstanbul Paftası, 1: 500 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Serisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Umut, M, İmik, M., Kurt, Z., Özcan, İ., Sarıkaya H., Saraç, G. 1983. Tekirdağ, Silivri (İstanbul), Pınarhisar alanının jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 7349. Ankara (unpublished).
• Umut, M. 1988a. Kırklareli-C5 Paftası ve İzahnamesi, 1:100 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara 10 s.
• Umut, M. 1988b. Kırklareli-C4 Paftası ve İzahnamesi, 1:100 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara 6 s.
• Umut, M, İmik, M., Kurt, Z., Özcan, İ., Ateş, M., Karabıyıkoğlu M., Saraç, G. 1984. Edirne İli-Kırklareli İli-Lüleburgaz (Kırklareli İli)- Uzunköprü (Edirne İli) civarının jeolojisi.. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 7604, 42 s. Ankara (unpublished).
• Üşümezsoy, Ş. 1982. Igneous and metamorphic geology and mineralization of Istranca region (Geotectonic setting and mineralization of the Istranca masif). İstanbul University Earth Sciences Review, v.3, no. 1-2, 227-294
• Ünal, O. T. 1967. Trakya jeolojisi ve petrol imkanları. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Arama Grubu Rapor No: 391, 80 s. Ankara (unpublished)