New age findings with microfossils of the Van Formation (Van, Eastern Anatolia)

Yıl 2021, Cilt: 166 Sayı: 166, 33 - 52, 15.12.2021

Ayşegül Güney Elvan Demirci Kemal Korkmaz Sefer Örçen

https://doi.org/10.19111/bulletinofmre.897859

Öz

Van Formation, which is mainly represented by conglomerate, sandstone, marl and limestone, covers a large area around the Van province. The age of the unit was assigned in different localities of the region as late Oligocene - middle Miocene, early Miocene, Burdigalian - Langhian (early - middle Miocene) by previous studies. In order to determine the age of the upper levels of the formation in the east and southeast of Lake Van, a total of 98 samples collected from three measured stratigraphic sections. These samples have been examined in terms of calcareous nannoplankton and planktonic foraminiferal content. 33 species of 12 calcareous nannoplankton genera and 18 species of 9 planktonic foraminiferal genera representing the Serravalian - Tortonian interval have been identified. Calcareous nannoplankton and planktonic foraminiferal biozones of the unit could not be defined in the study area because of some samples do not contain calcareous nannoplankton and planktonic foraminifera, some samples are scarce in fossils and not all of the zonal markers have been identified. Considering the stratigraphic distribution of the calcareous nannoplankton and planktonic foraminiferal species that the formation contains, age of the Van Formation in the study area is re-evaluated as Serravallian -Tortonian (middle - late Miocene). This shows that marine features continued in the Tortonian (late Miocene) in the study area.

Anahtar Kelimeler

Calcareous Nanoplankton, Planktonic Foraminifera, Serravallian, Tortonian, Van Formation.

Destekleyen Kurum

Scientific Research Projects Department of Yüzüncü Yıl University

Proje Numarası

2015 - FBE - YL033

Teşekkür

This study was supported by the Scientific Research Projects Department of Yüzüncü Yıl University within the scope of the Master Thesis Project no 2015 - FBE- YL033.

Kaynakça

• Acarlar, M., Türkecan, A. 1986. Başkale (Van) batı ve kuzeybatısının jeolojisi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Rapor No: 7913, 87, Ankara (unpublished).
• Acarlar, M., Bilgin, A. Z., Elibol, E., Erkan, T., Gedik, İ., Güner, E., Hakyemez, Y., Şen, A. M., Uğuz, M. F., Umut, M. 1991. Van Gölü doğusu ve kuzeyinin jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Rapor No: 9469, 94, Ankara (unpublished).
• Adıyaman, Ö., Chorowicz, J., Köse, O. 1998. Relationships between volcanic patterns and neotectonics in Eastern Anatolia from analysis of satellite images and digital elevation models. Journal of Volcanolgy and Geothermal Research 85, 17- 32.
• Aksoy, E. 1988. Van ili doğu - kuzeydoğu yöresinin stratigrafisi ve tektoniği. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, 171.
• Arni, P. 1939. Van vilayetinin jeolojisi hakkında rapor. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Rapor No: 883, Ankara (unpublished).
• Balkaş, Ö. 1980. Başkale - Gürpınar - Çatak - Van alanının jeolojisi ve petrol olanakları. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Arşiv No: 1455, Ankara.
• Barka, A., Şaroğlu, F. 1995. Van Gölü su yükselmesinin tektonik ile ilişkisi. Van Gölü’nün Su Seviyesinin Yükselmesi Nedenleri, Etkileri ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 20 - 22 Haziran 1995, Van, 74-90.
• Bolli, H. M. 1957. Planktonik foraminifera from the Oligocene - Miocene Cipero and Lengua formations of Trinidad. B.W.I. Bulletin of U. S. National Museum 215, 97-123.
• Bolli, H. M., Bermudez, P. J. 1965. Zonation based on planktonik foraminifera of middle Miocene to Pliocene warm water sediments. Baletin Informativo, Asociation Venezolana de Geologia. Mineria Petroleo 8, 119-49.
• Bolli, H. M., Premoli Silva, I. 1973. Oligocene to recent planktonik foraminifera and stratigraphy of the Leg 15 sites in the Caribbean Sea. Initial Report of Deep Sea Drilling Project No: 15, 475-97.
• Bolli, H. M., Saunders, J. B. 1985. Oligocene to Holocene low latitude planktonic foraminifera. Bolli, H. M., Saunders, J. B., Perch-Nielsen, K. (Ed.). Plankton Stratigraphy 155-262.
• Bown, R. 1999. Calcereous Nannofosil Biyostratigraphy. Department of Geologial Science University, Collage London, 312.
• Degens, E. T., Kurtman, F. 1978. The geology of lake Van. The Mineral Research and Exploration Publications 169, 64-80, 6-11, Ankara.
• Demirci, E. 2016. Akın ve Taşkonak Köyleri dolayında yüzeyleyen Serravaliyen - Tortoniyen (alt - orta Miyosen) yaşlı Van Formasyonu çökellerinin mikrofasiyes ve mikropaleontoloji özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, 138.
• Demirtaşlı, E., Pisoni, C. 1965. Ahlat - Adilcevaz Bölgesi’nin jeolojisi (Van Gölü kuzeyi). Maden Tetkik ve Arama Dergisi 64, 22-23.
• Dewey, J. F., Hempton, M. R., Kidd, W. S. F., Şaroğlu, F., Şengör, A. M. C. 1986. Shortening of continental lithosphere: the neotectonics of Eastern Anatolia – a young collision zone. Geological Society of London. Special Publication, 19, 3-36.
• Elmas, A. 1994. Güneydoğu Anadolu’da geç Lütesiyen - geç Oligosen aktif kıta kenarı volkanizmasına bir örnek: Gövelek volkanitleri (Van - Erçek). Yerbilimleri Dergisi 3, 43-54.
• Galovic, I., Young, J. R. 2012. Revised taxonomy and stratigraphy of Middle Miocene calcareous nannofossils of the Paratethys. Micropaleontology 58 (4), 305-334.
• Gelati, R. 1975. Miocene marine sequence from the Lake Van Area, Eastern Turkey. Rivista Italiana di Paleontologia Stratigrafia 81 (4), 477-490.
• Grandstein, F. M., Ogg, J. G., Schmitz, M. D., Ogg, G. M. 2012. The Geologic Time Scale 2012, Elsevier, 1,144.
• Gürsoy, H., Tatar, O., Piper, J. D. A., Heimann, A., Koçbulut, F., Mesci, B. L. 2009. Palaeomagnetic study of Tertiary volcanic domains in Southern Turkey and Neogene anticlockwise rotation of the Arabian Plate. Tectonophysics 465, 114-127.
• Jenkins, D. G. 1985. Southern mid-latitude Paleocene to Holocene planktonik foraminifera. Bolli, H. M., Saunders, J. B., Perch-Nielsen, K. (Ed.). Plankton Stratigraphy 263-282.
• Kempe, St., Khoo, F., Gürleyik., Y. 1978. Hydrography of lake Van and its drainage area. The geology of lake Van. Mineral Research and Exploration Publications 30-44.
• Ketin, İ. 1977. Van Gölü ile İran sınırı arasındaki bölgede yapılan jeoloji gözlemlerinin sonuçları hakkında kısa bir açıklama. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 20, 79-85.
• Kıraner, F. 1959. Van Gölü doğu bölgesinin jeolojik etüdü, Nafta Vek. Demiryolları İnşaat Dairesi.
• Koçyiğit A., Beyhan A. 1998. A new intracontinental transcurrent structure: the central Anatolian Fault Zone, Turkey. Tectonophysics 284, 317-336.
• Koçyiğit, A., Yılmaz, A., Adamia, S., Kuloshvili, S. 2001. Neotectonics of east Anotolian Plateau (Turkey) and lesser caucasus: implication for transition from thrusting to strike-slip faulting. Geodinamica Acta 14, 177-195.
• Martini, E. 1971. Standard Tertiary and Quaternary calcareous nannoplankton zonation. Proceedings of the 2nd Planktonic Conference 1071, Roma, 739-785.
• Maxon, J. H. 1936. Geology and petroleum possibilities of the Hermis dome. Derleme No: 225, 25.
• Nannotax 1. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Coccolitales/ Calcidiscaceae/Calcidiscus/C.%20leptoporus %20group/ Calcidiscus%20leptoporus.11 September 2019.
• Nannotax 2. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Coccolithales/ Calcidiscaceae/Calcidiscua/C.%20leptoporus %20group/Calcidiscus%20macintyrei. 11 September 2019.
• Nannotax 3. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Catinaster%20coalitus& module=Coccolithophores. 11 September 2019. Nannotax 4. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3 /index.php?dir=Coccolithophores/ Coccolithales/Coccolithaceae/Coccolithus /C.%20pelagicus%20group/Coccolithus%20 miopelagicus. 11 September 2019.
• Nannotax 5. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Coccolithales/ Coccolithaceae/ Coronocyclus/Coronocyclus%20 nitescens. 11 September 2019.
• Nannotax 6. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Discoasterales/ Discoasteraceae /Discoas ter/D.%20variabilis%20 group/Discoaster%20bollii. 12 September 2019.
• Nannotax 7. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Discoaster%20deflandrei& module= Coccolithophores. 12 September 2019.
• Nannotax 8. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Discoaster%20kugleri& module=Coccolithophores. 12 September 2019.
• Nannotax 9. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Discoaster%20pentaradiatus& module= Coccolithophor es. 12 September 2019.
• Nannotax 10. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Discoasterales/ Discoasteraceae/ Discoas ter/D.%20variabilis%20 group/Discoaster%20variabilis. 12 September 2019.
• Nannotax 11. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Zygodiscales/ Helicosphaeraceae/ Helicos phaera/H.%20 carteri%20group/Helicosphaera%20granulata. 12 September 2019.
• Nannotax 12. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Helicosphaera%20intermedia& module= Coccolithopho res. 14 September 2019.
• Nannotax 13. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Helicosphaera%20 mediterranea&module= Coccolithoph ohores. 14 September 2019.
• Nannotax 14. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Helicosphaera%20 sellii&module= Coccolithophores. 14 September 2019.
• Nannotax 15. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Helicosphaera%20 walbersdorfensis&module= Coccolit hophores. 14 September 2019.
• Nannotax 16. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Reticulofenestra%20 perplexa&module= Coccolithop hores. 14 September 2019.
• Nannotax 17. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Isochrysidales/ Noelaerhabdaceae/Reticulofenestra/R.%20 pseudoumbilicus%20group/Reticulofenestra%20 pseudoumbilicus. 14 September 2019.
• Nannotax 18. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Sphenolithus%20 abies&module= Coccolithophores. 14 September 2019.
• Nannotax 19. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Sphenolithus%20 grandis&module=Coccolithophores. 14September 2019.
• Nannotax 20. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Discoasterales/ Sphenolithaceae /Spheno lithus/S.%20 moriformis% 20 group/ Sphenolithus% 20 moriformis. 17 September 2019.
• Nannotax 21. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Nannolith%20 families%20 inc%20sed/ Ceratolithaceae/ Orthorhabdus/Orthorhabdus%20rioi. 17 September 2019.
• Nannotax 22. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Nannolith%20 families%20inc %20 sed/Ceratolithaceae/Orthorhabdus/Orthorhabdus%20rugosus. 17 September 2019.
• Nannotax 23. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?taxon=Orthorhabdus%20striatus& module= Coccolithophores. 17 September 2019.
• Nannotax 24. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ i ndex. php? t axon= Umbilicosphaera% 20 jafari&module= Coccolithopho res. 17 September 2019.
• Nannotax 25. 2019. http://www.mikrotax.org/Nannotax3/ index.php?dir=Coccolithophores/Coccolithales/ Calcidiscaceae/ Umbili cosphaera/ Umbilicosphaera%20rotula. 17 September 2019.
• Nannotax 26. 2020. http://www.mikrotax.orgNannotax3 index.phpdir=Coccolithophores Zygodiscales Pont ospha e ra c e a e Sc yphospha e ra Scyphosphaera%20hamptoni. 24 Aralık 2020.
• Okada, H., Bukry, D. 1980. Supplementary modification and introduction of code numbers to the low-latitude coccolith biostratigraphic zonation. Marine Micropaleontology 5, 321-325.
• Okuldaş, C. 2013. Alaköy Fayı’nın jeomorfolojik özellikleri ve tektonik etkinliği (Van Gölü Havzası - Doğu Anadolu). Yerbilimleri 34 (3), 161-176.
• Ortynski, I., Tromp, S. W. 1944. Geological report on atrip to the Van area, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Rapor No: 1519, Ankara (unpublished).
• Oyan, V. 2018. Van Gölü’nün doğusundaki Otlakbaşı bazaltik volkanizmasının petrolojik ve jeokimyasal evrimi. Bulletin of the Mineral Research and Exploration 157, 1-23.
• Özkaymak, Ç. 2003. Van şehri yakın çevresinin aktif tektonik özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, 95, Van.
• Perch-Nielsen, K. 1985. Cenozoic Calcareous Nannofossils. Bolli, H. M., Saunders, J. B., Perch-Nielsen, K. (Ed.). Plankton Stratigraphy, Cambridge University Press, 427-554.
• Rybar, S., Halasova, E., Hudackova, N., Kovaç, M., Kovacova, M., Sarinova, K., Sujan, M. 2015. Biostratigraphy, sedimentology and paleoenvironments of the northern Danube Basin: Ratkovce 1 well case study. Geologica Carpathica 66 (1), 51-67.
• Sağlam, A. 2003. Van Gölü doğusu ve güneydoğusunda yüzeyleyen Van Formasyonu’nun stratigrafisi, paleontolojisi ve çökelme ortamları. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, Van (unpublished).
• Savcı, G. 1980. Doğu Anadolu Volkanizma’sının neotektonik önemi. Yeryuvarı ve İnsan 5, 3-4.
• Sümengen, M. 2008. Başkale - L52 paftası: Türkiye 1/100.000 ölçekli jeoloji haritaları serisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Şaroğlu, F., Güner, Y. 1981. DoğuAnadolu’nun jeomorfolojik gelişimine etki eden öğeler: tektonik volkanizma ilişkileri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 24, 39- 50.
• Şaroğlu, F., Yılmaz, Y. 1984. Doğu Anadolu’nun neotektoniği ve ilgili magmatizması. Ketin Sempozyumu, İstanbul, 149-162.
• Şaroğlu, F., Yılmaz, Y. 1986. Doğu Anadolu’da neotektonik dönemdeki jeolojik evrim ve havza modelleri. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara.
• Şenel, M., Acarlar, M., Çakmakoğlu, A., Dağer, Z., Erkanol, D., Örçen, S., Taşkıran, M. A., Ulu, Ü., Ünal, M. F., Yıldırım, H. 1984. Özalp (Van) - İran sınırı arasındaki alanın jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 7623, Ankara (unpublished).
• Şener, S. 1992. Van ili yakın güneyinin jeolojisi ve denizel miyosen istifinin fasiyes özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara (unpublished).
• Şengör, A. M. C., Kidd, W. S. F. 1979. Post-collisional tectonics of the Turkish Iranian Plateau and a comparison with Tibet. Tectonophysics 55, 361-376.
• Ternek, Z. 1953. Van Gölü güneydoğu bölgesinin jeolojisi.
• Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni 4 (2), 1-27.
• Trifonov, V. G., Vostrikov, G. A., Trifonov, R. V., Karakhanian, A. S., Soboleva., O. V. 1998. Recent geodynamic characteristic in the Arabian - Eurasian and Indian Eurasian collision region by active fault data. Tectonophysics 308, 119-131.
• Valeton, I. 1978. A morphological and petrological study the terraces around lake Van. Bulletin of the Mineral Reseach and Exploration 169, 64-80.
• Yeşilova, Ç. 2004. Van Gölü kuzeyinde yüzeyleyen Adilcevaz Kireçtaşı’nın (Van Gölü kuzeyi) mikrofasiyes özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, 77.
• Yılmaz, Y. 1990. Comparison of young volcanic associations of Western and Eastern Anatolia formed under a compressional regime: a review. Journal of Volcanology and Geothermal Research 44, 69-87.
• Yılmaz, Y., F. Şaroğlu, Güner, Y. 1987. Initiation of the neomagmatism in East Anatolia. Tectonophysics 134, 177-199.
• Young, J. R. 1998. Neogene. Bown, P. R. (Ed.). Calcareous Nannofossil Biostratigraphy, Cambridge 225-265.
• Wei., W. 1988. A new technique for preparing quantitative nannofossil slides. Journal of Paleontology 62, 472-473.
• Wong, H. K., Degens, E. T. 1978. The bathymetry of lake Van, Eastern Turkey: Degens, E. T., Kurtman, F. (Ed.). The Geology Lake Van, General Directorate of Mineral Reseach and Exploration Press 6-10.
• Wong, H. K., Finckh, P. 1978. Shallow structures in lake Van, in the geology of lake Van. Degens, E. T., Kurtman, F. (Ed.). The Mineral Research and Exploration Institute of Turkey, Report No: 169.