Tarımda Su Kalitesi ve Su Kirliliğinin Önemi: Bursa Nilüfer Çayı Örneği

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 1, 155 - 166, 01.06.2019

Saliha Dorak , Barış Bülent Aşık , Gökhan Özsoy

Öz

Dünyada su kullanımı açısından sanayi, nüfus ve tarım sektörü büyük bir rekabet halindedir. Özellikle suya ihtiyaç duyan endüstriyel yatırımlar, zengin yeraltı suyu potansiyeline sahip mutlak tarım arazilerini tehdit etmektedirler. Buna ek olarak oluşturdukları atıklarla da yerüstü sularını kirletmektedirler. Ülkemizin Dünya’da su kıtlığı çeken bir konumda yer aldığı düşünüldüğünde su kullanımı ve su kaynaklarının doğru yönetimi büyük önem arz etmektedir. Genel olarak, mevcut suyun % 20’si sanayide, % 10’u içme-kullanma suyu olarak ve %70’i de tarımsal sulamada kullanılmaktadır. Bursa ili tarımsal potansiyeli, yüzey ve yeraltı suyu kaynakları nedeniyle önemli bir bölgedir. Herhangi bir nedenle su kalitesinin bozulması ve suyun kirlenmesi sonucu tarımsal üretimde ciddi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle tarımda kullanılan suyun miktarı ve kalitesi tarımsal verimlilik açısından büyük önem taşımaktadır. Son yıllarda, Bursa ilinde tarımsal sulama ve su kirliliği konusunda ciddi sorunlar yaşanmakta ve bazı ciddi çevre sorunlarıyla karşılaşılmaktadır. Son yıllarda Nilüfer Çayı'nda yaşanan kirlilik sorunu bunun güzel bir örneğidir.

Anahtar Kelimeler

Nilüfer Çayı, su kalitesi, su kirliliği, tarım

The Importance of Water Quality and Water Pollution in Agriculture: Case of Nilüfer Creek in Bursa

Öz

In terms of water use, industry, population and agriculture sector are in great competition in the world. Industry that need a lot of water, threaten the valuable agricultural land which are rich in underground water. In addition, their wastes pollute the surface waters. Considering that Turkey is located on water scarcity zone in the world, the right management of water use is very important. In general, 20% of the available water is used in industry, 10% is used as drinking water and 70% is used in agricultural irrigation. Bursa province is an important area due to its agricultural potential, surface and underground water sources. Serious problems can arise in agricultural production as a result of water quality deterioration and water pollution for any reason. Therefore, both the quantity and quality of the water used in agriculture are of great importance in terms of agricultural productivity. In recent years, there have been significant problems in agricultural irrigation and water pollution in Bursa province, and following that some serious environmental problems are encountered. The pollution problem experienced in Nilüfer Creek in recent years is a good example of this.

Anahtar Kelimeler

Agriculture, Nilüfer Creek, water quality, water pollution

Kaynakça

• Aksoy, A, Demir, F. ve Öztürk, S. 2014. Türkiye’de Tarımsal Amaçlı Su Kullanımı ve Sürdürülebilirliği, XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül, Samsun. s: 462-469.
• Aksungur, N. ve Firidin, Ş. 2008. Su Kaynaklarının Kullanımı ve Sürdürülebilirlik. SUMAE Yunus Araştırma Bülteni, 8:2.
• Anonim. 2004. Türkiye Çevre Atlası, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü Çevre Envanteri Dairesi Başkanlığı, Ankara. s: 10.
• Anonim. 2005. Avrupa’da Çevrenin Mevcut Durumu ve Görünümü 2005 Yönetici özeti, https://www.eea.europa.eu/publications/state_of_environment_report_2005_1 (ErişimTarihi: 11.07.2018)
• Anonim. 2007. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Rekabet Hukuku ve Politikaları, Özel İhtisas Komisyon Raporu. Yay. No. 2723-676.
• Anonim. 2011. Nilüfer Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü 2011 Yılı Faaliyet Rapor, Bursa. s: 12-27.
• Anonim. 2011. DSİ Genel Müdürlüğü, Tarımda Sulamanın Önemi. http://www.dsi.gov.tr/docs/hizmet-alanlari/tarim-sulama.pdf?sfvrsn=2. (Erişim Tarihi: 11.07.2018)
• Aşık, B.B. ve Özsoy, G. 2016. Nilüfer Çayı ile sulanan topraklarda ağır metal içeriklerinin belirlenmesi ve ağır metallerin bitkiye taşınım durumunun araştırılması. TUBİTAK TOVAG 114O713 nolu proje, Ankara, 75 s.
• Burak, S., Duranyıldız, İ ve Yetiş, Ü. 1997. Su Kaynaklarının Yönetimi, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Ulusal Çevre Eylem Planı,106 s.
• Çakır, R., Gidirişlioğlu, A., Tok, H.H., Avşar, F., Ekinci, H., Yüksel, O. 1997. Kirli nehir sularının entisol ordosuna ait toprağın bazı özelliklerine ve ayçiçeği bitkisinin gelişmesine etkileri. I. Trakya Toprak ve Gübre Sempozyumu, Tekirdağ, s:183-190.
• CED, 2017. Bursa İli 2016 Yılı Çevre Durum Raporu, Bursa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Hazırlayan: ÇED ve Çevre İzinleri Şube Müdürlüğü-Bursa. s: 21-44.
• Dağdelen, E. 2012. Sulama Suyu Kalitesi/ (Farklı kaynaklardan derleme ve çeviri çalışması) https://www.google.com.tr/search?q=ender+da%C4%9Fdelen%2C+sulama+suyu+kalitesi&oq=ender+da%C4%9Fdelen%2C+sulama+suyu+kalitesi&aqs=chrome..69i57.4828j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8. (Erişim Tarihi: 12/07/2018).
• Dorak, S., ve Çelik, H. 2017. Irrigation water quality of Nilüfer Stream and effects of the wastewater discharges of the treatment plants. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2017, 54 (3):249-257
• Galas-Gorcher, H.1991. Dietary intake of petricide residues: Cadmium,Mercury and Lead. Food add. Cont., 8: 793-80.
• Kaynak, A.G. 2002. Bursa şehir merkezinden kaynaklanan atıksular, arıtılmaları ve Nilüfer Çayı'na etkileri, Yüksek Lisans Tezi, U.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Bursa.
• Kurunç, A. 2017. Sulama Suyu Kalitesi ve Tuzluluk, Tuzluluğun Bitkilere Etkisi, Akdeniz Üniversitesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Ders Notları. 2017-2018 EÖY Bahar yılı.
• Küçükballı, A. 2003.Nilüfer çayı havzası su kalitesinin belirlenmesi ve bazı parametrelerin QUAL2E modeli ile incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, U.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Bursa.
• Mmolawa, K., Likuku, A. ve Gaboutloeloe, G. 2011. Assessment of heavy metal pollution in soils along roadside areas in Botswana. African Journal of Environmental Science and Technology, 5(3),186-196.
• Ochqun, M.H. 2015. Türkiye’de Su Yönetiminin Kurumsal Yapısına İlişkin Tespitler – Öneriler, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. s: 21.
• Tan, A. 2006. Atık sularda bazı kirlilik parametrelerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne. s: 34-36.
• Thomilson, D. C., Wilson, D. J., Harris C. R. ve Jeffrey, D. W. 1980. Problem in heavy metals in estuaries and the formation of pollution index. Helgoländer Wissenschaftliche Meeresuntersuchungen, 33(1-4): 566-575.
• Yurtseven, E. ve Baran, H. Y., 2000. Sulama suyu tuzluluğu ve su miktarlarının brokkolide (Brassiva oleracea botrytis) verim ve mineral madde içeriğine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24: 184-190.
• Yurtseven, E. 2016. Sulama Suyu Kalitesi ve Tuzluluk, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Açık Ders Malzemeleri. (Erişim Tarihi: 12/07/2018).