Farklı Su Stresi Düzeylerinde Siklamenin Fizyolojik ve Morfolojik Özelliklerindeki Değişimin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: Özel Sayı, 55 - 70, 30.09.2020

Kürşad Demirel , Gülizar Rumeyse Çatıkkaş Beyza Kesebir Gökhan Çamoğlu , Hakan Nar

Öz

Ülkemizde, süs bitkilerinde su stresine karşı bitkilerin verdiği tepkilerin belirlenmesi üzerine yapılan çalışmalar yetersiz kalmıştır. Bu nedenle, farklı süs bitkilerinde veya aynı bitkilerin farklı çeşitlerinde yapılacak çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırma, 2018 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Terzioğlu Yerleşkesinde bulunan Ziraat Fakültesi Bitki Stresi İzleme ve Termografi Laboratuvarında (BİSİTLAB) yürütülmüştür. Bu çalışmada, iki farklı siklamen çeşidinin (kırmızı ve pembe çiçekli) bitki su tüketimi (ET), bitkisel özellikleri, yaprak sıcaklığı, stoma iletkenliği, klorofil okumaları ve NDVI değerlerindeki değişimlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada (7 gün aralıkla saksılarda tüketilen su miktarının tamamının uygulandığı (kontrol/%100) ve kontrol seviyesine uygulanan su miktarının %75’i, %50’si, %25’inin verildiği üç farklı su stresi düzeyi olmak üzere) dört farklı sulama seviyesi oluşturulmuştur. Laboratuvar koşullarında 16/8 saat fotoperiyot uygulaması yapılmıştır. Deneme boyunca ortam sıcaklığı 20°C olarak tutulmuştur. Her sulamadan önce tüm bitkilerde fizyolojik ve morfolojik ölçümler yapılmıştır. Çalışma sonucunda, su stresinin ölçülen tüm verileri olumsuz etkilediği görülmüştür. Kırmızı ve pembe çiçekli siklamen çeşitlerindeki ET değerleri sırasıyla 2.07-2.89 mm gün-1 ve 1.70-2.75 mm gün-1 olarak bulunmuştur. Pembe çiçekli siklamen çeşidinin ET değeri, kırmızı çiçekli olana oranla daha düşük olduğu için kuraklığa daha dayanıklı olduğu söylenebilir. Pembe çiçekli siklamende sulama düzeylerindeki azalışa bağlı olarak bitki boylarında da bir azalma söz konusu iken, kırmızı çiçekli siklamende böyle bir sonuca varılamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Bitki su tüketimi, su kısıtı, Cyclamen persicum, süs bitkisi

Determination of Changes in Physiological and Morphological Properties of Cyclamen in Different Water Stress Levels

Öz

In our country, studies on the determination of the reactions of plants against water stress in ornamental plants were insufficient. Therefore, studies are needed in different ornamental plants or in different varieties of the same plants. This research was conducted in 2018 at Çanakkale Onsekiz Mart University, Terzioğlu Campus, Faculty of Agriculture, Plant Stress Monitoring and Thermography Laboratory (COSMOTLAB). In this study, it was aimed to determine the changes in plant water consumption (ET), plant characteristics, leaf temperature, stomatal conductance, chlorophyll readings, and NDVI values of two different cyclamen varieties (red and pink flowering). In the study (four different irrigation levels, including the total amount of water consumed in the pots at 7 days intervals (control/100%) and three different water stress treatments, 75%, 50%, 25% of the water applied to the control) was formed. 16/8-hour photoperiod was applied in laboratory conditions. The ambient temperature was maintained at 20 °C throughout the trial. Physiological and morphological measurements were performed in all plants before each irrigation. As a result of the study, it was seen that water stress negatively affected all measured data. ET values of red and pink flowering cyclamen varieties were found to be 2.07-2.89 mm day-1 and 1.70-2.75 mm day-1, respectively. It can be said that the color of pink flowering cyclamen ET is more resistant to drought because of its lower ET value. Pink flowering cyclamen decrease in plant sizes due to a decrease in irrigation levels. However, such a conclusion could not be reached in red flowering cyclamen.

Anahtar Kelimeler

Plant water consumption, Cyclamen persicum, water deficit, ornamental plants

Kaynakça

• Akçal, A. 2012. Türkiye’de doğal yayılış gösteren bazı siklamen türlerinde abiyotik stres koşullarının bitki gelişimi ve çiçeklenmem üzerine olan etkilerinin belirlenmesi, Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Akçal, A. 2017. Farklı sulama düzeylerinin glayölde korm gelişimi ve çiçeklerin vazo ömrü üzerine olan etkileri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi, FHD-2016-1031 nolu proje sonuç raporu.
• Beeks, S.A. and Evans, M.R. 2013. Growth of Cyclamen in biocontainers on an ebb-and-flood subirrigation system. Hort Technology, 23(2): 173-176.
• Blum, A. 1986. Breeding crop varieties for stress environments, Critical Reviews in Plant Sciences, 2(3): 199-237.
• Çamoğlu, G. 2003. The effects of water stress on evapotranspiration and leaf temperatures of two olive (Olea europaea L.) cultivars. Zemdirbyste-Agriculture, 100(1): 91-98.
• Çamoğlu, G., Demirel, K., Akçal, A. ve Genç, L. 2019. Su stresinin sofralık domatesin verimi ve fizyolojik özellikleri üzerine etkileri. Uludağ Üni. Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 15-29.
• Demirel, K., Genç, L., Çamoğlu, G. ve Aşık, Ş. 2010. Karpuz bitkisinde yaprak su içeriği ve klorofil okumalarından yararlanarak su stresinin belirlenmesi. Namık Kemal Üni. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3): 155-162
• Demirel, K., Çamoğlu, G., Akçal, A., Genç, L. ve Nar, H. 2019. Farklı sulama seviyelerinin zinyanın fizyolojik ve morfolojik özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi, FBA-2018-2589 nolu proje sonuç raporu.
• Dunnett, C.W. 1964. New tables for multiple comparisons with a control. Biometrics, 20(3): 482-491.
• Erdoğan Bayram, S. 2018. Su stresi ve bitkilerde su stresine bağlı fizyolojik değişimler, Tralleis Elektronik Dergisi 3(2): 219-228.
• Ergun, M.E., Erkal, S. ve Pezikoğlu, F. 1997. Doğadan sökülen çiçek soğanlarının sökümü, üretimi ve ticaretinin ekonomik yönden değerlendirilmesi. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler Yayın No: 108: 51-64.
• Friedman, M. 1937. The use of ranks to avoid the assumption of normality ımplicit in the analysis of variance.
• Journal of the American Statistical Association (American Statistical Association), 32(200): 675–701.
• James, L.G. 1988. Principles of Farm Irrigation Systems Design, John Wiley and Sons, New York. p:543.
• Goto, T. 2011. Effects of polyethylene pot removal and irrigation method on growth and flowering of garden-type cyclamen, 10th International Symposium on Flower Bulbs And Herbaceous Perennials, 2008, Netherlands, p: 83-90.
• Gökçeoğlu, M. ve Sukatar, A. 1985. Cyclamen hederifolium aiton.’un yumru büyümesi üzerine araştırmalar, Doğa Bilim Dergisi, 9(2): 248-252.
• Grey-Wilson, C. 2002. Cyclamen: A guide for gardeners, horticulturists, and botanists, Pavillion Books Company Ltd. Batsford, pp:224.
• Mathew, B. ve Özhatay, N. 2001. Türkiye’nin Siklamenleri. Türkiye’de Doğal Olarak Yetişen Siklamen Türlerinin Tanıtım Rehberi, Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, ss:32.
• Müftüoğlu, N.M., Altay, H. ve Türkmen, C. 2006. Kazdağlarında korunması gereken bir değer Cyclamen hederifolium, II. Ulusal Kazdağı Sempozyumu, Çanakkale, ss:89-97.
• Müftüoğlu, N.M., Altay, H., Sungur, A., Erken, K. ve Türkmen, C. 2009. Effects of different N, P, and K applications on the mineral contents of tuber and leaves of Cyclamen hederifolium plants. Biological Diversity and Conservation, 2(1): 21-26.
• Penuelas, J., Pinol, J., Ogaya, R. and Filella, I. 1997. Estimation of plant water concentration by the reflectance water index WI (R900/R970). Int. J Remote Sens, 18: 2869-2875.
• Yalçın Mendi, Y. ve Çürük, P. 2017. Türkiye florası siklamenleri. Plant Peyzaj ve Süs Bitkileri Dergisi.
• http://www.plantdergisi.com/yesim-yalcin-mendi/turkiye-florasi-siklamenleri.html (Erişim tarihi: 05.09.2019)
• Yıldırım, M., Akçal, A. ve Kaynaş, K. 2009. The response of Cyclamen hederifolium to water stress induced by different irrigation levels. African Journal of Biotechnology, 8(6): 1069-1073