Bazı Organik Materyallerin ve İnorganik Gübrelerin Çemen Bitkisinin Gelişimine Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 2, 255 - 266, 01.12.2020

Veysi Akşahin , Füsun Gülser

Öz

Bu çalışmada farklı organik (atık mantar kompostu (AMK) ve çay atığı (ÇA)) gübreler (OG) ile inorganik gübrelerin (İG) çemen (Trigonella foenum graecum) bitkisinin bazı verim unsurları üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Deneme faktöriyel dizayna göre 54 saksıda üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada çay atığı (ÇA0: % 0, ÇA1: % 2.5, ÇA2: % 5.0) ve atık mantar kompostu (AMK0: % 0, AMK1: % 2.5 ve AMK2: % 5.0) üç farklı dozda uygulanmıştır. İnorganik gübre olarak NPK kombinasyonu 3 farklı dozda ( 0, 125, 250 mg N kg-1; 0, 50, 100 mg P2O5 kg-1; 0, 75, 150 mg K2O kg-1 ) uygulanmıştır. Organik materyaller arasındaki farklılığın bitki boyu, bitki yaş ağırlığı, bitki kuru ağırlığı kök uzunluğu ve kök yaş ağırlığı üzerine etkileri istatistiksel olarak önemli (P<0.01) bulunmuştur. ÇA uygulamalarının bitki yaş ağırlığı, bitki kuru ağırlığı ve kök kuru ağırlığı üzerine etkilerinin % 1 düzeyinde, kök yaş ağırlığı üzerine etkilerinin ise % 5 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir. AMK ve İG uygulamalarının bitki boyu, bitki yaş ağırlığı, bitki kuru ağırlığı, kök yaş ağırlığı ve kök uzunluğu üzerine etkilerinin % 1 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir. En yüksek bitki boyu (32.94 cm), bitki yaş ağırlığı (2.95 g) ve bitki kuru ağırlığı (0.33 g) ortalamaları ÇA2 uygulamalarında elde edilmiştir. Araştırmada çay atığı ve atık mantar kompostu uygulamalarının bitki gelişim kriterleri üzerine genel olarak olumlu etkilerinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atık mantar kompostu, Bitki gelişimi, çay atığı, çemen, inorganik gübre

Destekleyen Kurum

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı

Proje Numarası

FYL-2017-6289

Teşekkür

desteğinden dolayı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığına teşekkürler

Effects of Organic Materials and Inorganic Fertilizers on Plant Growth of Fenugreek (Trigonella foenum graecum)

Öz

In this study determination of effects of organic materials (spent mushroom compost (SMC), tea waste (TW)) and inorganic fertilizers on plant growth of fenugreek was aimed. The experiment was carried out according to factorial experimental design with three replication in 54 pots. Tea waste (TW0: 0 %, TW1: 2.5 %, TW2: 5.0 %) and spent mushroom compost (SMC0: 0 %, SMC 1: 2.5 %, SMC2: 5.0 %) were applied at three different doses. As inorganic fertilizer NPK combination was used three doses (0, 125, 250 mg N kg-1; 0, 50, 100 mg P2O5 kg-1; 0, 75, 150 mg K2O kg-1). Effects of different organic materials on plant length, plant wet weight, plant dry weight, root length and root wet weight were found significant ( P<0.01 ) statistically. Effects of TW application on plant wet weight, plant dry weight, root dry weight (P<0.05) were determined as significant statistically. Plant length, plant wet weight, plant dry weight, root wet weight and root length were significantly (P< 0.01) affected by SMC and inorganic fertilizer applications. The highest plant length (32.94 cm), plant wet weight (2.95 g), plant dry weight (0.33 g) means were obtained in TW2 applications. In this study it was determined that TW and SMC applications had generally positive effects on plant growth.

Anahtar Kelimeler

Spent mushroom compost, Plant growth, Tea waste, Fenugreek, Inorganic fertilizer

Proje Numarası

FYL-2017-6289

Kaynakça

• Abbasniayzare, S.K., Sedaghathoor, S., Dahkaei, M.N.P., 2012. Effect of biofertilizer application on growth parameters of Spathiphyllum illusion. Am Eurasian J Agric Environ Sci., 12: 669-673.
• Abdulghani, E.T., 2012. Effect of black tea wastes on some of soil properties and barley (Hordium vulgare L.) growth and yield. Journal Tikrit Univ. For Agri. Sci., 12 (3): 186-189.
• Ahlawat, O.P., Gupta, P., Kumar, S., Sharma, D.K., 2010. Bioremediation of fungicides by spent mushroom substrate and its associated microflora. Indian J. Microbiology, 50 (4) : 390-395.
• Ahlawat, O.P., Manikandan, K., Sagar, M.P., Rai, d., Vijai, B., 2011. Effect of composted button mushroom spent substrate on yield, quality and disease incidence of Pea (Pisum sativum). Mushroom Research, 20 (2): 87-94.
• Aşık, B., 2001. Çay Atığı Kompostunun Çim Alanların Oluşturulmasında Kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Anabilim Dalı, Ankara.
• Aşık, B., Kütük, C., 2012. Çay atığı kompostunun çim alanların oluşturulmasında kullanım olanağı. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (2): 47-57.
• Azza, A., Ezz, E.D., Hendawy, S.F., 2010. Effect of dry yeast and compost tea on growth and oil content of borago officinalis plant. Cultivation and Production of Medicinal and Aromatic Plants Dept., National Research Centre, Dokki, Cairo-12622, Egypt. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 6 (4): 424-430.
• Bayram, E., Kırıcı, E., Tansi, S., Yılmaz, G., Arabacı, O., Kızıl, S., Telci, İ., 2010, Tıbbi ve aromatik bitkiler üretiminin arttırılması olanakları. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-1, 11-15 Ocak 2010 Ankara. 437-457.
• Bernal-Vicente, A., Ros, M., Tittarelli, F., Intrigliolo, F., Pascual, J.A., 2008. Citrus compost and its water extract for cultivation of melon plants in greenhouse nurseries. Evaluation of nutriactive and biocontrol effects. Biores. Technol. 99, 8722–8728.
• Beyni, E., 2011. Çemen (Trigonella foenum-graecum L.)'de Farklı Fosfor Dozlarının Verim Ve Bazı Morfolojik Özellikler Üzerine Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çiçek, N.C., Kütük, Y.K., Arıcı, B.C., 2012. Krizantem (Chrysanthemum morifolium)’in Gelişim Parametreleri Üzerine Farklı atık mantar kompostu ile Hazırlanan Değişik Yetiştirme Ortamlarının Etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5 (2): 68-75.
• Deljooy, E., Tohidi, T., Torkashvand, A.M., Hashemabadi, D., 2013. The possibility using some organic wastes as growth medium and nutrition method on the growth of English daisy (Bellis perennis). European Journal of Experimental Biology, 3 (2): 139-147.
• Erencin, M. (1971). Salzbewegung und Versalzungstendenz in einigen zentralanatolischen Ackerboden unter dem Einfluss von Bewirtschaftung und Bewasserung.
• Fidanza MA, Samfond DL, Beyen DM, Aurentz DJ (2010) Analysis of Fresh Mushroom Compost. Hort Technology 20: 449–453.
• Golı, K.E., Amanı, N., Esmaıelpour, B., 2015. Effect of spent mushroom compost applıcatıon on growth parameters and macroelement uptake ın lettuce (lactuca satıva l. cv syaho). Dept. of soıl scıence and engıneerıng, unıversıty of mohaghegh ardabılı. Electronıc journal of soıl management and sustaınable productıon, 5 (2): 113-129.
• Guo, M., Chorover, J., 2006. Leachate migration from spent mushroom substrate through intact and repacked subsurface soil columns. Waste Management, 26: 133– 140.
• Gülser, C., Pekşen, A., 2003. Using tea waste as a new casing material in mushroom (Agaricus bisporus L.) Sing.) cultivation. Bioresource Technology, 88: 153-156.
• Gürbüz, B., Arslan, N., Gümüşçü, A., 2000. The correlation and path analysis of yield components on selected fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) lines. Journal of Agricultural Sciences, 6 (1): 7-10, Ankara.
• Jordan, S.N., Mullen, G.J., Murphy, M.C., 2008. Composition variability of spent mushroom compost in Ireland. Bioresource Technology. 99: 411–418.
• Kacar, B., (2009) Toprak analizleri (Genişletilmiş İkinci Baskı). Nobel Yayın No: 1387, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kacar, B., 1997. Gübre Bilgisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1490, Ders Kitabı: 449, Ankara.
• Kacar, B., Taban, S., Kütük, C., 2004. Çay Atıklarının Zenginleştirilmiş Organik Gübreye Dönüştürülmesi. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, 11–13 Ekim 2004, Tokat, 805-814.
• Keskin, A., 2015. Tuzlu Koşullarda Farklı Organik Materyal Uygulamalarının Soğanda Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi. Ordu, 56.
• Kızılkaya, R., Hepşen, Ş., 2007. Microbiological properties in earthworm cast and surrounding soil amended with various organic wastes. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 38 (19-20): 2861-2876.
• Kütük, C.A., Taban, S., Kaçar, B., Samet, H., 1996. Etkinlikleri yönünden çay atığı ile ahır gübresi ve değişik inorganik gübrelerin karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 1996, 2 (3): 51-57 cilt 2 sayı 2. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Ankara.
• Medina, E., Paredes, C., Perez-Murcia, M.D., Bustamante, M.A., Moral, R., 2009. Spent mushroom substrates as component of growing media for germination and growth of horticultural plants. Bioresource Technology, 100, 4227–4232.
• Özenç, N., Çalışkan, N., 2001. Effects of husk compost on hazelnut yield ve quality. Proceedings of the fifth international congress on hazelnut. 27-31 August, 2000, Corvallis, Oregon. 14-18 June, 2004, Tarragona-Reus, Spain.
• Pekşen, A., Günay, A., 2009. Use of substrates prepared by the mixture of tea waste and wheat straw in Agaricus bisporus (L.) Sing. cultivation. Ekoloji, 19 (73): 48-54.
• Pekşen, A., Yakupoğlu, G., 2009, Tea waste as a supplement fort he cultivation of Ganaderma of lucidum. World J Mikrobiyal Biotechnol, 25: 611-618.
• Pill, W.G., Evans, T.A., Garrison, S.A., 1993. Forcing white asparagus in various substrates under cool and warm regimes. Hort Sci, 28: 996-998.
• Polat, E., Onus, A.N., Demir, H., 2004. Atık mantar kompostunun marul yetiştiriciliğinde verim ve kaliteye etkisi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (2), 149-154.
• Siddiqui, Y., Meon, S., Ismail, R., Rahmani, M., Ali, A., 2008. Bio-efficiency of compost extracts on the wet rot incidence, morphological and physiological growth of okra (Abelmoschus esculentus [(L.) Moench]). Sci. Horti. 117, 9–14.
• Siddiqui, Y., Tajul, M.I., Sariah, M., 2011. Conjunctive use of compost tea and inorganic fertilizer on growth, yield and terpenoid content of Centella asiatica (L.) Urban Scientia Horticulturae., 130 (1), 289-295.
• Soyarat, E., Fitil, O., 2002. Ekolojik tarım ve Türkiye’de bu konuda yapılan çalışmalar. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi TAB-DT.
• SPSS 2018. SPSS Statistics for Windows, Version 17.0. Chicago.
• Ünal, M., 2015. The utilization of spent mushroom compost applied at different rates in tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) seedling production. Kocaeli University, Arslanbey Vocational School 41285, Kartepe, Kocaeli, Turkey. Emirates Journal of Food and Agriculture. 27 (9): 692-697.
• Yılmaz, S., Bender Özenç, D., 2012.Effects of hazelnut husk compost and tea waste compost on growth of corn plant (Zea mays L.). 8th International Soil Science Congress on "Land Degradation and Challenges in Sustainable Soil Management" Volume V, 620-626. May 15-17, 2012, Çeşme-İzmir, Turkey.