Geliştirilmiş Anason Hatlarında Verim ve Kaliteyi Etkileyen Agronomik Morfolojik ve Fizyolojik Farklılıkların Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 1, 55 - 74, 01.06.2021

Gülsüm Boztaş , Emine Bayram

Öz

Bu araştırma Bornova (İzmir) ekolojik koşullarında, farklı orijinli geliştirilen anason (Pimpinella anisum L.)
hatlarında verim ve kaliteye etki eden agronomik, morfolojik ve fizyolojik farklılıkların belirlenmesi amacıyla
gerçekleştirilmiştir. Deneme, E.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Deneme Alanında 2017 yılı üretim sezonunda,
tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Ele alınan 10 anason hattında
morfolojik, agronomik ve kalite özelliklerinden bitki boyu, şemsiye çapı, toplam dal sayısı, meyveli dal sayısı,
biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi, bin tane ağırlığı, uçucu yağ oranının yanı sıra Oransal Büyüme
Miktarı [OBM] ve Net Asimilasyon Oranı [NAO] gibi bazı büyüme parametreleri incelenmiştir. Anasonda
büyüme parametreleri yavaş vejetatif dönem (çimlenme sonrası-çiçeklenme öncesi) ve hızlı vejetatif dönem (çiçeklenme öncesi-olgunlaşma) olmak üzere iki farklı fenolojik dönemlerde incelenmiştir. Araştırma sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde; bitki boyu 43.00-48.40 cm, şemsiye çapı 6.71-8.76 cm, toplam dal sayısı 6.20-8.80 adet/bitki, meyveli dal sayısı 4.70-7.20 adet bitki-1, biyolojik verim 130.54-180.55 kg da-1
, tane verim 50,85-69.47 kg da-1, hasat indeksi %31.00-42.24, uçucu yağ oranı %1.83-2.58, bin tane ağırlığı 2.27-3.10 g arasında değişmiştir. En yüksek OBM 63.58 mg g-1 gün-1 ve 84.58 NAO g m-2 gün-1 değerleri hızlı vejetatif dönemde 3 No’lu genotipten elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pimpinella anisum L., Anason, Oransal Büyüme Miktarı, Net Asimilasyon Oranı, agronomik ve teknolojik özellikler, uçucu yağ oranı, hat

Destekleyen Kurum

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNASYON BİRİMİ

Proje Numarası

18-ZRF-017

Teşekkür

Bu makale Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (EÜ-BAP) tarafından 18-ZRF-017 no’lu projeden hazırlanmıştır. Makale Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde Gülsüm Boztaş tarafından yüksek lisans tezi olarak sunulmuştur. Araştırmacılar finansal desteklerinden dolayı Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (EÜ-BAP) Koordinatörlüğü’ne teşekkür eder.

Determination of the Agronomic, Morphological and Physiological Differences which Effected Yield and Quality in the Developed Anise Lines

Öz

This research was carried out to explore agronomic, morphological and physiological differences,
which effects yield and quality of anise breeding lines originated from Bornova (İzmir) ecological conditions. A field experiment was conducted in the experimental fields of Ege University Faculty of Agriculture, Department of Field Crops in completely randomized blocks design with three replications during 2017 growing season. In 10 anise genotype, agronomic, morphological and quality characteristics; plant height, umbrella diameter, total number of branches, fruit number of branches, biological yield, grain yield, harvest index, thousand grain weight, essential oil rate were determined whereas growth parameters; Relative Growth Rate (RGR) and Net Assimilation Rate (NAR) were calculated for different phenological periods (slow vegetative stage [(post-germination)-(pre-blooming)] and rapid vegetative stage [(pre-blooming)-(maturity)] of plants. According to the results of the research; plant height ranged between 43.00-48.40 cm while umbrella diameter 6.71-8.76 cm, total number of branches 6.20-8.80 branches plant-1, number of fruit branches 4.70-7.20 branches plant-1, the biological yield 130.54-180.55 kg da-1, the grain yield 50.85-69.47 kg da-1 the harvest index 31.00-42.24%, the essential oil rate 1.83-2.58% and the 1000-grain weight 2.27-3.10 g respectively. The highest RGR 63.58 mg g-1d-1 and NAR 84.58 g m-2 d-1 values were recorded at rapid vegetative stage of line-3.

Anahtar Kelimeler

Anise, Pimpinella anisum L., Relative Growth Rate (RGR), Net Assimilation Rate (NAR), agronomic and technological properties, essential oil rate, line

Proje Numarası

18-ZRF-017

Kaynakça

• Acimovic, M., Dolijanovic, Z., Oljaca, S., Kovacevic, D. and Oljaca, M. 2014. Effect of fertilization on Pimpinella anisum L. in different locations in Serbia. In Book of proceedings: Fifth International Scientific Agricultural Symposium" Agrosym 2014", Jahorina, Bosnia and Herzegovina, October 23-26, 2014 (pp. 629- 634). University of East Sarajevo, Faculty of Agriculture.
• Açıkgöz, N., İlker, E. ve Gökçöl, A., 2004, Biyolojik Araştırmaların Bilgisayarda Değerlendirilmeleri, ISBN: 973-483-607-8 E.Ü. Tohum Teknolojisi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No:2, İzmir, 154s.
• Ahad M.A., 1986. Growth analysis of Rice bean (Vigna umbellata Thunb.) under different management practices and their agronomic appraisal. Ph.D. Dissertation in Agronomy.
• Akgül, A., 1993. Baharat Bilimi ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları. No.15.
• Aksin N., 2000. Farklı Anason (Pimpinella anisum L.) Ekotiplerinin Diyarbakır Koşullarında Uygun Ekim Zamanlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Aloghareh R.R., Tahmasebi B.K., Safari A., Armand R. and Odivi A.G., 2013. Changes in essential oil content and yield components of anise (Pimpinella anisum L.) under different irrigation regimes. International Journal of Agriculture and Crop Sciences (IJACS/2013/6-7/364-369).
• Arslan, N., Gürbüz, B., Gümüşçü and Ahmet. A., 1999. Research on yield and yield components of different originated anise (Pimpinella anisum L.) populations. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 8.1- 2.
• Başer, K.H.C., 1997. Use of medicinal and aromatic plants by drug and alcoholic beverage industries, Publication no. 39, Istanbul Chamber of Commerce. Bayram, E., 1992. Agronomic and technological researches on Turkish cultural anises (Pimpinella anisum L.). Ph.D. Thesis. Ege University Agricultural Faculty, Institute of Natural and Applied Sciences, Department of Field Crops, İzmir,136 pp.
• Baytop, T., 1984. Türkiye'de Bitkiler İle Tedavi. İ.Ü. Eczacılık Fakültesi Yayınları No.40, İstanbul.
• Bown, D., 2001. Encyclopedia of Herbs and their Uses. The Herb Society of America, Darling, Kindersley, London.
• Boztaş, G. ve Bayram, E., 2020. Foreign Trade and Production of Anise (Pimpinella anisum L.) in Turkey. Ziraat Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, s, 103-108.
• Ceylan, A., 1997. Tıbbi Bitkiler ll. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Yayını No: 481, 305 s, Bornova İzmir.
• Chung, B., 1982. Growth analysis of poppies (Papaver somniferum L.), Australian Journal of Agricultural Research 33(2) pp 233-242.
• Cinbilgel, I., Eren, Ö., Duman, H. ve Gökceoğlu, M., 2015. Pimpinella ibradiensis (Apiaceae): an unusual new species from Turkey. Phytotaxa. 217 (2), 164–172pp.
• Comtrade, 2019. International Trade Center. Trade statistics for international business development https://www.trademap.org/tradestat/Product_SelCountry_TS.aspx? (Erişim Tarihi: 20.04.2019).
• Davis, P. H., 1972. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 4, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Doğramacı, S., 2005., Organik ve inorganik gübre uygulamalarının anason (Pimpinella anisum L.) çeşit ve ekotiplerinin verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Aydın.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babac¸ , M.T. (eds.), 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler), Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını,˙Istanbul.
• Hänsel, R., Sticher, O. and Steinegger, E., 1999. Pharmakognosie-phytopharmaize. 6. Auflage. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg. 692-695 pp.
• Hoppe, A.H., 1975. Drogenkunde, 8. Aufl., I, Walter D. Gruyter, Berlin.
• Ipek, A., Demirayak S. ve Gürbüz B. 2004. A study on the adaption of some anise (Pimpinella anisum L.) population to Ankara conditions. J. Agri. Sci. 10(2): 202-205. Karakurt, H., Aslantaş, R. ve Eşitken, A. 2010. Tohum çimlenmesi ve bitki büyümesi üzerinde etkili olan çevresel faktörler ve bazı ön uygulamalar. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2), 115-128.
• Karadavut. U., Patla, Ç., Tezel M. ve Aksoyak, Ş., 2011. Yonca (Medicago sativa L.) bitkisinde bazı fizyolojik karakterlerin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(2): 8-16.
• Karim, MF. and Fattah, QA., 2007. Growth analysis of chickpea cv. Bari Chhola-6 as affected by folar sprey of growth regulators. Bangladesh J. Bot. 36(2):105-110.
• Kerydiyyeh, S., Usta, J., Kino, K., Markossian, S., Dagher, S., 2003. Aniseed oil increases glucose absorption and reduces urine output in the rat. Life Sciences, 74(5), 663-673.
• Korkut, M. H., 1994. Bazı Tohum Baharatlarının Yağ Asidi Kompozisyonu ve Özellikle Petroselinik Asit Miktarları Üzerinde Araştırmalar, A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 62 s, Ankara.
• Melchior, H. and Kastner, H., 1974. Gewurze; Botanische und chemische Untersuchung. Grundlagen und Fortschritte der Lebensmitteluntersuchung.
• Nacar, Ş., 1994. The effect of different sowing dates on yield and quality of anise (Pimpinella anisum L.) in Cukurova conditions. M Sc. Thesis. University of Cukurova. Graduate School of Natural and Applied Sciences. Adana, Turkey.
• Özel, A., Demirbilek, T. 2000. Harran Ovası Koşularında Bazı Tek Yılık Baharat Bitkilerinin Verim ve Bazı Agronomik Özeliklerinin Belirlenmesi, Harran Ü. Z. F. Dergisi, 4 (4); 21-32.
• Özel, A. 2009. Anise (Pimpinella anisum L.): Changes In Yields And Component Composition On Harvesting At Different Stages Of Plant Maturity. Cambridge University Press. Volume 45, pp. 117–126.
• Özgüven, M., 2001. Aniseed (Pimpinella anisum L.). Handbook of herbs and spices. Aniseed (Pimpinella anisum L. ). Peter K V (Ed). Woodhead publishing Limited, Cambridge, England and CRC press. Boca Raton. Boston, New York, Washington DC.
• Özgüven, M., Sekin, S., Gurbuz, B., Sekeroglu, N., Ayanoglu, F. and Ekren, S., 2005. Tobacco, medicinal and aromatic production and trade. (In) Proceeding of sixth Technical Congress of Turkish Agricultural Engineers, held during 3-7 January at Ankara Turkey. 1: 481-501.
• Pimenov, M.G. and Leonov, M.V., 1993. The genera of the Umbelliferae. nomenclature. Royal Bot. Garden. Kew.
• Ross, I.A., 2001. Medicinal Plants of the World: Chemical Constitutes, Traditional and Modern Medicinal Uses. Humana press, Totowa, New Jersey. 2:363-374. Ankara.
• Sönmez, Ç. 2015. Plant-water relations sage (Salvia officinalis L.)’s yield, essential oil production and quality on effects: biometric and physiological reviews. Ph.D. Thesis. Graduate School of Natural and Applied Sciences. Ege University. 123 p (in Turkish).
• Şahin, B., 2013. Farklı Ekim Zamanlarında Yetiştirilen Bazı Tıbbi Bitkilerin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
• Tabanca, N., Demirci, B., Kirimer, N., Baser, K.H.C., Bedir, E., Khan, I.A and Wedge, D.E., 2005. Gas chromatographic - mass spectrometric analysis of essential oil from Pimpinella aurea, Pimpinella corymbosa, Pimpinella peregrina and Pimpinella puberula gathered from Eastern and Southern Turkey. J. Chromatogr. A 1097: 192-198.
• Taysi, V., Vömel, A., and Ceylan, A., 1977. Neue Anbauversuche mit Anise (Pimpinella anisum L.) im EgeGebiet der Türkei. J Agron Crop Sci. 145, 6-21.
• Thakur, D.S. and Patel, S.R., 1998. Growth and sink potential of rice as influenced by the split application of potassium with FYM in inceptisols of eastern central Indian. J. Potassium Res. 14(1/4):73-77.
• Tüik (Türkiye İstatistik Kurumu), 2019. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr., (Erişim Tarihi: 20.04.2019).
• Wichtl, M., 1971, Die Pharmakognostichemische Analys, Band, Frankurt/M.
• Wilson, W.J., 1981Wilson, J. W. 1981. Analysis of growth, photosynthesis and light interception for single plants and stands. Annals of Botany, 48(4), 507-512.
• Yıldırım, V., 2010. Türk anason genotiplerinin (Pimpinella anisum L.) Tekirdağ koşullarında tohum verimi ve bazı bitkisel özellikleri üzerinde bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı.
• Zehtab-salmasi, S., Javanshir, A., Omidbaigi, R., Alyari, H., Ghassemi-golezani K., 2001. Effects of water supply and sowing date on performance and essential oil production of anise (Pimpinella anisum L.). Acta Agronomica Hungarica. 49 (1): 75-81.
• Zeybek, N. and Zeybek, U., 1994. Pharmaceutical Botany, Ege University Faculty of Pharmacy Publication No:1, İzmir.