Öz
Abstract: The determination and analysis of sentence elements were generally based on the simple sentence structure. Therefore, there have been some problems both in the distinction between simple and compound sentences and in the correct separation of the elements. However, in order to correctly classify and analyze sentence elements, the compound sentence structure should be kept separate from the simple sentence structure and analyzed both in surface and deep structure. In this study, the structure of both simple and compound sentences is syntactically specified and the ways in which the elements are connected contextually and morphologically are shown. A compound sentence is generally known as a sentence in which there is more than one judgment. While there may be more than one judgment in the subordinate clause, there is only one judgment in the main sentence, and the verb affixes added to the subordinate clause connect these judgments to the main sentence as subject or complement. Therefore, the judgment of the subordinate clause carries sentence elements that can be connected to the judgment of the main clause, and these elements are connected to the main clause after being connected to the subordinate clause. In this study, the need to consider the judgment of the subordinate clause is indicated.
Anahtar Kelimeler
classification analysis simple-compound structure main-subordinate clause
Kaynakça
- BUĞRA, T. (2017). Firavun İmanı. İstanbul: İletişim Yayınları.
- BULAK, Ş. (2016). Cümle Ögelerinin Tasnifi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (38), 163-175.
- DAŞDEMİR, M. (2014). Oklama Yöntemiyle Türkçenin Yapısal-İşlevsel Söz Dizimi. Erzurum: Eser Basım Yayınları.
- EKER, S. (2017). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
- ERGİN, M. (2019). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- GENCAN, T. N. (1971). Dilbilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
- KARAAĞAÇ, G. (2010). Türkçenin Söz Dizimi. Ankara: Kesit Yayınları.
- KARAAĞAÇ, G. (2015). Dil Bilgisi ve Anlam Bilgisi Çözümlemeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
- KARAAĞAÇ, G. (2017). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- KARAHAN, L. (1998). Türkçede Söz Dizimi –Cümle Tahlilleri-. Ankara: Akçağ Yayınları.
- KARAOSMANOĞLU, Y. K. (2015). Yaban. İstanbul: İletişim Yayınları.
- KARAY, R. H. (2010). Memleket Hikâyeleri. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
- KORKMAZ, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- ÖZKAN, M. & SEVİNÇLİ V. (2017). Türkiye Türkçesinde Söz Dizimi. İstanbul: Akademik Kitaplar Yayınları.
- SABAHATTİN, A. (2019). Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- SABAHATTİN, A. (2019). Kürk Mantolu Madonna. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- ULUTAŞ, İ. (2018). Cümlede Özne ve Fail Konusuna Bir Bakış. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 1-12.
- ÜSTÜNOVA, K. (2006). Yüklem, Yalnız Özneyi mi İçinde Taşır?. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (11) , 241-250.
Öz
Cümle unsurlarının tespit ve tahlil edilmesi, genellikle basit cümle yapısına bağlı olarak yapılmıştır. Bundan dolayı hem basit ve birleşik cümle ayrımında hem de ögelerin doğru bir şekilde ayrılmasında birtakım problemler yaşanmıştır. Oysa cümle unsurlarının doğru bir biçimde tasnif ve tahlil edilmesi için birleşik cümle yapısı, basit cümle yapısından ayrı tutularak hem yüzey hem de derin yapıda incelenmelidir. Bu çalışmada, hem basit hem de birleşik cümle yapısı, söz dizimsel olarak belirtilmiş ve ögelerin bağlamsal ve şekilsel olarak bağlanma biçimleri gösterilmiştir. Birleşik cümle, genel olarak içinde birden fazla yargının bulunduğu cümle olarak bilinmektedir. Yan cümlenin yargısı birden fazla olabilirken; ana cümlede tek bir yargı bulunmakta ve yan cümleye eklenen fiilimsi ekleri, bu yargıları özne ya da tümleç göreviyle ana cümleye bağlamaktadır. Bundan dolayı yan cümlenin yargısı da ana cümlenin yargısına bağlanabilecek cümle unsurunu taşımakta bu unsurlar yan cümleye bağlandıktan sonra ana cümleye bağlanmaktadır. Bu çalışmada, yan cümlenin yargısının göz önünde bulundurulması gerekliliği belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BUĞRA, T. (2017). Firavun İmanı. İstanbul: İletişim Yayınları.
- BULAK, Ş. (2016). Cümle Ögelerinin Tasnifi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (38), 163-175.
- DAŞDEMİR, M. (2014). Oklama Yöntemiyle Türkçenin Yapısal-İşlevsel Söz Dizimi. Erzurum: Eser Basım Yayınları.
- EKER, S. (2017). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
- ERGİN, M. (2019). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- GENCAN, T. N. (1971). Dilbilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
- KARAAĞAÇ, G. (2010). Türkçenin Söz Dizimi. Ankara: Kesit Yayınları.
- KARAAĞAÇ, G. (2015). Dil Bilgisi ve Anlam Bilgisi Çözümlemeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
- KARAAĞAÇ, G. (2017). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- KARAHAN, L. (1998). Türkçede Söz Dizimi –Cümle Tahlilleri-. Ankara: Akçağ Yayınları.
- KARAOSMANOĞLU, Y. K. (2015). Yaban. İstanbul: İletişim Yayınları.
- KARAY, R. H. (2010). Memleket Hikâyeleri. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
- KORKMAZ, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- ÖZKAN, M. & SEVİNÇLİ V. (2017). Türkiye Türkçesinde Söz Dizimi. İstanbul: Akademik Kitaplar Yayınları.
- SABAHATTİN, A. (2019). Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- SABAHATTİN, A. (2019). Kürk Mantolu Madonna. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- ULUTAŞ, İ. (2018). Cümlede Özne ve Fail Konusuna Bir Bakış. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 1-12.
- ÜSTÜNOVA, K. (2006). Yüklem, Yalnız Özneyi mi İçinde Taşır?. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (11) , 241-250.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Görüntü Sunumu |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 31 Temmuz 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Temmuz 2023 |
| Kabul Tarihi | 24 Temmuz 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |