TÜRK MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI BAĞLAMINDA ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ: EĞİTİM POTANSİYELİNİ AÇIĞA ÇIKARMANIN ANAHTARI

Yıl 2025, Sayı: 29, 252 - 266, 30.04.2025

Ayşe Zambak

https://doi.org/10.29029/busbed.1580132

Öz

Kapsamlı araştırmalar, eğitimin bir ulusun ilerlemesindeki kilit önemini sürekli olarak vurgulamış ve eğitime kaynak yatırımı yapılması gerektiğinin altını çizmiştir. Bu vurgu; eğitimcilerin, öğrencileri etkili bir şekilde eğitmek ve onlara yardımcı olmak için sahip oldukları temel beceri, bilgi ve tutumları ifade eden öğretmen yeterliklerinin önemini ortaya koymakta ve bu kaynakların tam potansiyeliyle kullanılmasını sağlamaktadır. Öğretmen yeterliklerinin önemi çok büyüktür; çünkü bu yeterlikler, öğrencilerin öğrenme sonuçlarını, öğretmenlerin iş memnuniyetini ve eğitim sisteminin genel başarısını doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle eğitimciler, politika yapıcılar ve yöneticiler; eğitim sonuçlarını iyileştirmek ve olumlu, verimli bir öğrenme ortamı sağlamak için öğretmenlerin becerilerini geliştirmeli ve onlara destek olmalıdır. Doküman analizi yönteminin benimsendiği bu çalışmada; Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bağlamında öğretmen yeterlikleri alanında bugüne kadar atılan adımlar ve revizyonlar, bu çalışmaların tarihsel gelişimi içerisinde güçlü ve geliştirilmesi gereken yönleri ile birlikte farklı ülkelerdeki öğretmen standartları doğrultusunda incelenmektedir. Çalışma ayrıca, günümüzün hızla gelişen ve değişen dinamikleri nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2017 yılında paylaşılan "Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri" belgesine atıfta bulunarak ilgili yeterliklerin geliştirilmesi veya yeniden güncellenmesi için öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

öğretmen yeterlikleri , beceriler , bilgi , tutumlar

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

TEACHER COMPETENCIES IN TURKISH MINISTRY OF EDUCATION CONTEXT: A KEY TO UNLOCKING EDUCATIONAL POTENTIAL

Öz

Extensive research has consistently emphasised the pivotal significance of education in the progress of a nation, underscoring the need to invest resources in education. This emphasis highlights the importance of teacher competencies, which refer to educators' fundamental skills, knowledge, and attitudes to effectively instruct and assist students, ensuring that these resources are utilised to their full potential. The significance of teacher competencies is immense since they directly influence student learning results, teacher job satisfaction, and the overall success of the educational system. Thus, educators, policymakers, and administrators must enhance and assist teacher skills to enhance educational results and foster a favourable and efficient learning atmosphere. For this reason, this study, which adopts the document analysis method, examines the steps and revisions taken so far in the field of teacher competencies in the context of the Ministry of National Education (MoNE), the strengths and aspects that need to be developed in the historical development of these studies together with teacher standards in different countries. The study also offers suggestions for developing or re-updating the relevant competencies by referring to the “General Competencies for the Teaching Profession’’ document shared by the Ministry of National Education in 2017 due to today's rapidly developing and changing dynamics.

Anahtar Kelimeler

teacher competencies , skills , knowledge , attitudes

Kaynakça

• Alan, B. (2019). Genel öğretmen yeterliklerinin belirlenmesi ve yeterliklere dayalı bir hizmet öncesi öğretmen eğitimi programının tasarlanması [Yayınlanmamış doktora tezi], Anadolu Üniversitesi.
• Akın, U., & Çolak, İ. (2024). Öğretmenlik Meslek Kanunu: Ama Nasıl?. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-27.
• Altan, M. Z., & Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye’sinde öğretmen refahı: Öğretmenlik meslek kanununun kayıp parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 24-42.
• Australian Institute for Teaching and School Leadership. (2011). Australian professional standards for teachers. AITSL. https://www.aitsl.edu.au
• Blömeke, S., & Delaney, S. (2012). Assessment of teacher knowledge across countries: A review of the state of research. ZDM, 44(3), 223-247.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27-40.
• Cardno, C. (2018). Policy document analysis: A practical educational leadership tool and a qualitative research method. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(4), 623-640. doi: 10.14527/kuey.2018.016.
• Chung, J. (2023). Research-informed teacher education, teacher autonomy and teacher agency: The example of Finland’. London Review of Education, 21 (1), 13. doi: https://doi.org/10.14324/LRE.21.1.13.
• CCSSO. (2011). InTASC model core teaching standards: A resource for state dialogue. Retrieved from http://www.ccsso.org/Documents/2011/InTASC_Model_Core_Teaching_Standards_201 1.pdf
• Danielson, C. (2007). Enhancing professional practice: A framework for teaching (2nd ed.). Association for Supervision and Curriculum Development (ASCD).
• Deming, D. J., & Figlio, D. (2016). Accountability in US education: Applying lessons from K-12 experience to higher education. Journal of Economic Perspectives, 30(3), 33–56. https://doi.org/10.1257/jep.30.3.33
• Demir, A. M., Sezgin, F., & Çalık, T. (2024). Öğretmenlik mesleğinin sosyal statüsünün geliştirilmesi bağlamında öğretmenlik meslek kanununun incelenmesi. Kapadokya Eğitim Dergisi, 5(1), 135-150.
• Department for Education. (2021). Teachers’ standards: Guidance for school leaders, school staff and governing bodies. Department for Education. https://www.gov.uk/government/publications
• Goodwin, A. L., & Low, E. L. (2021). Rethinking conceptualisations of teacher quality in Singapore and Hong Kong: A comparative analysis. European Journal of Teacher Education, 44(3), 365-382.
• Gümüş, A. (2022). Twenty-first-century teacher competencies and trends in teacher training. In Y. Alpaydın & C. Demirli (Eds.), Educational theory in the 21st century (pp. 243–267). Maarif Global Education Series. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-981-16-9640-4_11
• Gürbüz, A. (2021). A study on EFL instructors’ multicultural teaching competence at tertiary level in Turkey [Unpublished doctoral dissertation]. Çukurova University.
• Hinojo-Lucena, F.-J., Aznar-Díaz, I., Cáceres-Reche, M.-P., Trujillo-Torres, J.-M., & Romero-Rodríguez, J.-M. (2019). Artificial intelligence in higher education: A bibliometric study on its impact in scientific literature. Education Sciences, 9(1), 51. https://doi.org/10.3390/educsci9010051
• Holden, M., & Kitchen, J. (2016). Evolving practices: Admissions policies in Ontario teacher education programs. Canadian Journal of Education/Revue canadienne de l'éducation, 39(4), 1-28.
• Karataş, İ. H., (2024). Yeni öğretmenlik Meslek Kanunu teklifi ve Millî Eğitim Akademisi’nin kurulmasına dair. Okul Yönetimi (SAJ), 4(1), 1-10.
• Kim, S. H., Song, K. O., & Yoon, K. H. (2020). Artificial Intelligence and the Future of Education: The Case of South Korea. Journal of Education and Learning, 9(3), 1-13. https://doi.org/10.5539/jel.v9n3p1
• Kimathi, F., & Rusznyak, L. (2018). Advancing professional teaching in South Africa: lessons learnt from policy frameworks that have regulated teachers' work. Education as Change, 22(3), 1-25.
• Korthagen, F. A. (2004). In search of the essence of a good teacher: Towards a more holistic approach in teacher education. Teaching and teacher education, 20(1), 77-97.
• Lipscombe, K., Grice, C., Tindall-Ford, S., & De-Nobile, J. (2020). Middle leading in Australian schools: Professional standards, positions, and professional development. School Leadership & Management, 40(5), 406-424.
• Marzano, R. J., Frontier, T., & Livingston, D. (2011). Effective supervision: Supporting the art and science of teaching. ASCD.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (2006). TEDP: Temel eğitime destek projesi öğretmen eğitimi bileşeni öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara. http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara. http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genelyeterlikleri/icerik/.
• MEB. (2025, Mart 19). Millî Eğitim Akademisi Başkanlığı Yönetmeliği, Resmî Gazete'de yayımlandı. https://www.meb.gov.tr/milli-egitim-akademisi-baskanligi-yonetmeligi-resmi-gazetede-yayimlandi/haber/29629/tr.
• Morgan, H. (2022). Conducting a qualitative document analysis. The qualitative report, 27(1), 64-77.
• Mynbayeva, A., Sadvakassova, Z., & Akshalova, B. (2018). Pedagogy of the twenty-first century: Innovative teaching methods. In O. Bernad-Cavero & N. Llevot-Calvet (Eds.), New pedagogical challenges in the 21st century—Contributions of research in education (pp. 20–45). IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.72341.
• Niemi, H., & Lavonen, J. (2020). Teacher education in Finland: Persistent efforts for high-quality teachers. In Teaching the world's teachers (pp. 153-178). Johns Hopkins University Press.
• Ontario College of Teachers. (2016). Standards of practice for the teaching profession. Ontario College of Teachers. Retrieved from https://www.oct.ca/-/media/PDF/Standards%20Poster/OCTStandardsFlyerENPUBLISH.pdf.
• Polat, M. (2024). Milli Eğitim Akademisi ve öğretmen yetiştirme sürecinin dönüşümü (İLKE Politika Notu No. 60). İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı. https://doi.org/10.26414/pn060.
• Ranta, S., Kangas, J., Harju-Luukkainen, H., Ukkonen-Mikkola, T., Neitola, M., Kinos, J., ... & Kuusisto, A. (2023). Teachers’ Pedagogical Competence in Finnish Early Childhood Education—A Narrative Literature Review. Education Sciences, 13(8), 791.
• Rajandiran, D. (2020). Singapore’s teacher education model for the 21st century (TE21). In F. M. Reimers (Ed.), Implementing deeper learning and 21st century education reforms (pp. 59–77). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-57039-2_3
• SACE. (2018). Professional teachind standards. South African Council for Educators. Retrieved from https://www.sace.org.za/assets/documents/uploads/sace_31561-2020-10-12-Professional%20Teaching%20Standards%20Brochure.pdf
• Schleicher, A. (2018). World Class: How to Build a 21st-Century School System. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264300002-en.
• Skrbinjek, V., Vičič Krabonja, M., Aberšek, B., & Flogie, A. (2024). Enhancing teachers’ creativity with an innovative training model and knowledge management. Education Sciences, 14(12), Article 1381. https://doi.org/10.3390/educsci14121381
• Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterliliklerini yeniden düşünmek. Türk Yurdu Dergisi, 29, 37–41. Tosuntaş, Ş. B. (2020). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin incelenmesi. Academy Journal of Educational Sciences, 4(1), 53-61.
• Tuna, C. & Kazdal, Y. (2021). Türkiye’de öğretmenlik meslek kanunu tasarılarının incelenmesi. Kosova Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2/2), 16-42.
• Türk Eğitim Derneği (TED) (2009). Öğretmen yeterlikleri. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• UNESCO. (2015). Rethinking Education: Towards a Global Common Good. UNESCO Publishing. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000232555.
• Villegas, A. M., & Lucas, T. (2002). Preparing culturally responsive teachers: Rethinking the curriculum. Journal of Teacher Education, 53(1), 20-32. https://doi.org/10.1177/0022487102053001003
• Wong, H. M. (2018). A teacher-led interpretation of the teacher growth model: An inquiry into the professional identity of Singapore teachers (Research Brief Series). National Institute of Education. https://repository.nie.edu.sg