TÜRKİYE’DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN OKULLARINDAKİ OKUL YÖNETİCİLERİNİN KARŞILAŞTIKLARI ZORLUKLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2025, Sayı: 29, 354 - 367, 30.04.2025

Yahya Naser , Aykar Tekin Bozkurt

https://doi.org/10.29029/busbed.1581784

Öz

Bu araştırmada Türkiye’ye göç eden ve geçici koruma statüsünde bulunan Suriyeli öğrencilerin Türk eğitim sistemine uyum süreci ile ilgili okul yöneticilerinin görüşlerine başvurulmuştur. Çalışmada yöneticilerin okullarda karşılaştığı zorluklar ve bu zorluklara yönelik geliştirdikleri çözüm stratejilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel bir araştırma olarak tasarlanan çalışmada “görüşme” tekniği kullanılmış ve Gaziantep’te ortaokul kademesindeki devlet okullarında görev yapan 15 okul yöneticisi ile görüşülmüştür. Araştırmada “ölçüt örnekleme” yöntemi benimsenmiştir. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış, içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, yöneticiler açısından geçici koruma statüsündeki Suriyeli öğrencilerin en önemli uyum probleminin dil öğrenme sürecinde yaşadıkları güçlüklerden kaynaklandığı belirlenmiştir. Bu güçlüklerin iletişim problemlerine yol açtığı, dolayısıyla okullarda akademik ve sosyal uyum boyutlarında sorunların ortaya çıktığı saptanmıştır. Ayrıca, okullarda eğitimciler ve veliler arasında yaşanan iletişim problemleri de bir diğer önemli zorluk olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, Suriyeli öğrencilerin Türk eğitim sistemine uyum süreçlerini desteklemek ve iletişim engellerini aşmalarını sağlamak amacıyla eğitimsel kursların düzenlenmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göç ve eğitim , okul yöneticisi , öğrenci entegrasyonu , Suriyeli öğrenciler , uyum süreci

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Etik kurul izin bilgileri

Destekleyen Kurum

Gaziantep Üniversitesi

CHALLENGES AND SOLUTION SUGGESTIONS FACING SCHOOL ADMINISTRATORS IN SCHOOLS WHERE SYRIAN STUDENTS STUDYING IN TÜRKİYE

Öz

This study aims to examine the adaptation process of Syrian students who migrated to Türkiye and are under temporary protection status according to the views of school administrators. The study aims to determine the difficulties encountered by school administrators in this process at schools and the solution strategies they developed for these difficulties. The study was designed as qualitative research, employing the "interview" technique, and involved interviews with 15 school administrators working in public middle schools in Gaziantep. The "criterion sampling" method was utilized in the research. Data were collected through a semi-structured interview form and analyzed using the content analysis method. According to the findings, the primary adaptation problem for Syrian students under temporary protection status, from the administrators' perspective, stems from the challenges they face in the language learning process. These difficulties lead to communication problems, which in turn result in issues in both academic and social integration at schools. Additionally, communication problems between educators and parents were identified as another significant challenge. The study concludes with a recommendation to organize educational courses to support Syrian students in their integration into the Turkish education system and to help them overcome communication barriers.

Anahtar Kelimeler

Migration and education , school administrator , student integration , Syrian students , adaptation process

Etik Beyan

In this study, all the rules specified in the "Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Directive" were followed. None of the actions specified in the second section of the directive, "Actions Contrary to Scientific Research and Publication Ethics", were carried out. Ethics committee permission information

Destekleyen Kurum

Gaziantep Üniversitesi

Kaynakça

• Aydoğan, A. G. (2018). Okul yöneticilerinin öğretimsel ve yönetimsel liderlik davranışları: Polatlı örneği (Tez No. 509919) [Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Aykaç, N. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin genel tarihçesi ve bu alanda kullanılan yöntemler. Turkish Studies, 10(3), 161-174.
• Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2(1), 44-56.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Birekul, M. (2018). Özel öğretim kurumlarında okul müdürlerinin liderlik rolleri. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(24), 1652-1671.
• Büyükikiz, K., K., & Çangal, Ö. (2016). Suriyeli misafir öğrencilere Türkçe öğretimi projesi üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1414-1430.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Çangal, Ö. (2020). Dil ihtiyaç analizi çalışmaları ve göçmenlerin Türkçe öğrenme gereksinimleri. U. Başar ve B. Tüfekçioğlu (Ed.), Göçmenlere Türkçe Öğretimi içinde (ss. 67-91). Nobel.
• Çangal, Ö. (2022). The reasons of Syrians learning Turkish as a second language, their perceptions of Turkey and their future expectations. International Journal of Progressive Education, 18(1), 65-84.
• Ekici, S., & Tuncel, G. (2015). Göç ve insan. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 9-22.
• Gülbahar, B. (2014). Okul yöneticilerinin öğretim programlarının uygulanmasındaki öğretim liderliği rollerini belirlemeye yönelik bir alınyazın tarama çalışması. Millî Eğitim Dergisi, 44(201), 83-108.
• Helvacı, M. A., & Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
• İslamoğlu, E. B. (2021). Suriyeli öğrencilerin Türkçe derslerindeki başarı ile diğer derslerdeki akademik başarısı arasındaki ilişki (Tez No. 668327) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• İşçil, N. (1973). İstatistik metotları ve uygulamaları. Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları.
• Kadan, Ö. F. (2020). Suriyeli göçmenler için büyük bir sorun: Dil engeli. M. Tamer (Ed.). Suriye Krizi Eksenindeki Göçün, Türk Kamu Yönetimine Etkileri içinde (ss. 169-182). Ekin Yayınevi.
• Kavacık, M., Kavacık, M., Meşe, M., Yılmaz, B., Y., Sarıgöl, S., & Sürücü, K. (2023). Suriyeli öğrencilerin okula uyum sorunları hakkında yönetici ve öğretmen görüşleri. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(77), 5057-5071.
• Koca, M. (2019). Uluslararası göç ve Türkiye. Y. Daşlı (Ed.), Sosyal Sorunlarda Güncel Tartışmalar içinde (ss. 187-212). Anı Yayınları.
• Koşak, M. A., & Atasoy, R. (2022). Suriyelilerin temel eğitim sistemine entegrasyonunda Şanlıurfa ili özelinde okul yöneticilerinin karşılaştığı sorunlar. Harran Maarif Dergisi, 7(2), 150-178.
• Külekçi Akyavuz, E., Gezeroğlu, E., & Toma, Ş. G. (2020). Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlarla ilgili okul yöneticilerinin görüşleri. International Journal of Scholars in Education, 3(1), 1-15.
• Noyan Kurnaz, M., & Kesten, A. (2024). Suriye uyruklu öğrencilerin Türk eğitim sistemine uyum süreçlerinin ailelerinin bakış açısıyla değerlendirilmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 556-578.
• Öner, G., & Dur, H. (2023). Yabancı uyruklu öğrencilerin okula uyum süreçlerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 285-307.
• Özden, F. (2021). Mülteci öğrencilerin okula uyum süreçlerine yönelik gerçekleştirilen eğitsel etkinliklerin incelenmesi (Tez No. 675729) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323‐343.
• Paksoy, H., M., Koçarslan, H., & Kılınç, E. (2016). İç savaştan kaçarak gelen Suriyeli öğrencilerin üniversite eğitimlerinde karşılaştıkları iletişim sorunları üzerine bir çalışma. H. M. Paksoy, E. Yildirimci, K. Sarıçoban & Ö. Özkan (Ed.), Ortadoğu’daki Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu içinde (ss. 87-100). Efil Yayınevi.
• Sarı, Ö., & Önkal, G. (2007). Eleştirel düşüncede entegrasyon süreci olarak eğitim. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 45-52.
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. SAGE Publications.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Pegem Akademi.
• Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22(86), 127-144.
• Türkkan, B. (2019). Uluslararası göç olgusu: Suriyeli göçmenlerin Türkiye’deki ekonomik ve sosyal yapı üzerine etkileri (624010) [Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi-Nevşehir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yalçın, V., & Simsar, A. (2020). Adjustment of Syrian refugee children into pre-school education in Turkey. İlköğretim Online, 19(3), 1214-1224.
• Yeşilyurt, Ö., & Savaşcı, E. (2022). Sığınmacı ve mültecilerin sağlık iletişim sorunları üzerine bir değerlendirme. İçtimaiyat Sosyal Bilimler Dergisi, (Göç ve Mültecilik Özel Sayısı), 286-306.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (5th ed.). SAGE Publications.
• Yüce, E. (2018). Geçici koruma altında bulunan Suriyeli öğrencilerin okula uyumları (515525) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.