Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilim Düzeyleri ve Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 2, 58 - 76, 30.12.2016

Hatice Kahyaoğlu Süt Nazlı Gül Demir

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, hemşirelik bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilim düzeyleri ve etki
eden faktörlerin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte bu çalışma Şubat 2015 tarihinde 286 hemşirelik öğrencisi üzerinde
yürütüldü. Veriler bir bilgi formu ve Kalifornia Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (KEDEÖ) kullanılarak
toplandı. Ölçekten elde edilen toplam puan 420 olup, <280 düşük, 280 - 350 orta, >350 yüksek düzeyde
eleştirel düşünmeyi göstermektedir.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalamasının20.1±1.4 ve KEDEÖ toplam puan ortalamasının 238.4±17.5
olduğu bulundu. Yaş ile KEDEÖ’nin sistematiklik alt boyutu ve toplam skoru arasında pozitif yönde anlamlı
korelasyon saptandı (p<0.05). Kardeş sayısı ile KEDEÖ’nin kendine güven alt boyut skoru arasında pozitif
yönde anlamlı korelasyon bulundu (p<0.05). Sınıf düzeyi ile KEDEÖ’nin sistematiklik alt boyut ve toplam
skoru arasında pozitif yönde anlamlı korelasyon saptandı (p<0.05). Anne eğitimi lise ve üstü olanların
KEDEÖ analitik alt boyut puanı (45.6±5.5), ilköğretim ve altı olanlardan (44.3±5.5) anlamlı olarak yüksek
bulundu (p=0.021). Baba eğitimi lise ve üstü olanların KEDEÖ sistematiklik alt boyut puanı (34.3±4.5),
ilköğretim ve altı olanlardan (35.7±5.2) anlamlı olarak düşük belirlendi (p=0.013). Ders başarı durumu iyi
olanların KEDEÖ analitik (p < 0.001), meraklılık (p = 0.024), kendine güven (p = 0.010), doğruyu arama (p = 0.001) alt boyut ve toplam (p < 0.001) puanlarının anlamlı olarak yüksek olduğu saptandı. Eleştirel
düşünme dersini alanların KEDEÖ doğruyu arama (p=0.025) alt boyut ve toplam (p=0.016) puanları,
anlamlı olarak yüksek bulundu. Eleştirel düşünme dersinin olumlu etkisi olduğunu düşünenlerin KEDEÖ
analitik (p=0.008), doğruyu arama (p=0.008) alt boyut ve toplam (p=0.012) puanları anlamlı olarak yüksek
bulundu.
Sonuç: Hemşirelik bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri düşüktür. Eleştirel düşünme
eğilimlerini yaş, kardeş sayısı, sınıf düzeyi, anne ve baba eğitimi, ders başarı durumu, eleştirel düşünme
dersini alma ve eleştirel düşünmelerinde dersin olumlu etkisinin olduğunu düşünme faktörleri
etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, öğrenci, eleştirel düşünme

Kaynakça

• Adams, M. H., Stover, L. M., & Whitlow, J. F. (1999). A longitudinal evaluation of baccalaureate nursing students' critical thinking abilities. Journal of NursingEducation, 38(3), 139-141.
• Akça, N.K. ve Taşçı, S. (2009). Hemşirelik eğitimi ve eleştirel düşünme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 187-106.
• Alpar, R. (2016). Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik Güvenirlik, Detay Yayıncılık, Ankara, s: 419.
• Atay, S., Ekim, E., Gökkaya, S., & Sağım, E. (2009). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 16(1), 39–46.
• Aybek, B. (2007). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 43-60.
• Beşer, A. & Kıssal, A. (2009). Critical thinking dispositions and problem solving skills among nursing students. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(3), 88-94.
• Bulut, S., Ertem, G. ve Sevil, Ü. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(2), 27-38.
• Chang, M. J., Chang, Y. J., Kuo, S. H., Yang, Y.H., & Chou, F.H. (2011). Relationships between critical thinking ability and nursing competence in clinical nurses. Journal of Clinical Nursing, 20(21-22), 3224-32.
• Çıtak, E. A. & Uysal, G. (2012). Kavram analizi: Eleştirel düşünme. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3), 3-9.
• Dikmen, Y. D. & Usta, Y. Y. (2013). Hemşirelikte eleştirel düşünme: Literatür incelemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 31-38.
• Dil, S. & Öz, F. (2005). Hemşirelik Yüksekokulu ve Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini etkileyen faktörler. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Dergisi, 1(1), 12-25..
• Facione, N. C., Facione, P. A., & Sanchez, M. A. (1994). Critical thinkingdisposition as a measure of competent clinical judgment: The development of the California critical thinking disposition inventory. Journal of Nursing Education, 33(8), 345-49.
• Ghazivakili, Z., Nia, R.N., Panahi, F., Karımı, M., Gholsorkhı, H., & Ahmadi, Z. (2014). The role of critical thinking skills and learning styles of university students in their academic performance. Journal of Advances in Medical Education& Professionalism, 2(3), 95-104.
• İskender, M. D. & Karadağ, A. (2015). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 3-11.
• Kantek, F., Öztürk, N., & Gezer, N. (2010). Bir sağlık yüksekokulunda öğrencilerin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Conference on New Trends in Education and Their Implications. 11-13 Kasım 2016, Antalya, Türkiye, 3 Ekim 2016, http://www.iconte.org/ FileUpload/ ks59689/File/41.pdf
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Maneval, R. E., Filburn, M. J., Deringer, S. O., Susan O., & Lum, G. D. (2011). Concept Mapping: Does it improve critical thinking ability in practical nursing students? Nursing Education Perspectives, 32(4), 229-233.
• Myrick, F., & Yonge, O. (2002). Preceptor behaviors integral to the promotion of student critical thinking. Journal for Nurses in Staff Development, 18(3), 127–133.
• Özdelikara, A., Bingöl, G. ve Görgen, Ö. (2012). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve bunu etkileyen faktörler. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(3), 219-226.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-17.
• Özer, N. (2002). Kritik düşünme. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2), 63–67.
• Öztürk, N. & Ulusoy, H. (2008). Lisans ve yüksek lisans hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 15-25.
• Papathanasiou, I. V., Kleisiaris, C.F., Fradelos, E. C., Kakou, K., & Kourkouta, L. (2014). Critical thinking: The development of an essential skill for nursing students. Acta Informatica Medica, 22(4), 283-286.
• Serefoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30, 193-200.
• Twiari, A.,Lai, P., So, M., & Yuen, K. (2006). Comparison of theeffects of problem-based learning and lecturing on the development of students critical thinking. Medical Education, 40(6), 547-554.
• Tiwari, A., Avery, A., & Lai, P. (2003). Critical thinking disposition of Hongkong Chinese and Australian nursing students. Journal of Advanced Nursing, 44(3), 298–307.
• Uçan, Ö.,Taşcı, S., & Ovayolu, N. (2008). Eleştirel düşünme ve hemşirelik. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 17-27.
• Wangensteen, S., Johansson, I. S., Björkström, M. E., & Nordström, G. (2010). Critical thinking dispositions among newly graduated nurses. Journal of Advanced Nursing, 66(10), 2170-81.
• Yılmaz, E. D. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkınlığına ilişkin tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Zaybak, A., & Khorsid, L. (2006). Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22(2), 137-146