Üniversite Öğrencilerinde Vejetaryen Tip Beslenme ve Beden Benlik Algısı İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 241 - 252, 30.12.2022

Aylar Kargar Mohammadinazhad , Gül Kızıltan

Öz

Amaç: Son zamanların popüler beslenme tarzlarından biri olarak karşımıza çıkan vejetaryen tip beslenmede, et ve hayvansal içerikli ürünler diyetlerden çıkarılmaktadırlar. Aynı zamanda vejetaryen tip beslenme içeriği ağırlık kaybına veya ağırlık kontrolüne sebep olabilir. Öte yandan, sıklığı ve yaygınlığı özellikle genç bireyler arasında artmakta olan yeme bozuklukları, ciddi psikiyatrik bozukluk olarak, anormal yeme veya ağırlık kontrolü olarak karakterize edilir. Bu çalışmada da üniversite öğrencilerinde vejetaryen tip beslenmenin beden benlik algısı üzerindeki etkisini araştırmak amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya 501 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırmaya dahil edilen öğrencilerin verilerini toplamak amacıyla online anket formu uygulanmıştır. Vejetaryen tip beslenme et ve/veya hayvansal ürünleri içermeyen diyet çeşiti olarak tanımlanır. Çok Yönlü Beden-Benlik İlişkileri Ölçeği (ÇYBBİÖ), beden imgesi yapısının benlik-tutumsal yönlerini değerlendirmek amacıyla yer almıştır. Anket sonucu elde edilen tüm veriler SPSS (24.0 istatistik paket versiyonu) programıyla değerlendirilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya dahil olan öğrencilerin toplam % 14,2’sinin (%21,6’sı erkek ve %13,3’ü ise kız öğrenci) vejetaryen tip beslendiği saptanmıştır. ÇYBBİÖ madde puan ortalaması erkeklerde 3,34±0,50 ve kızlarda 3,42±0,40 olarak bulunmuş ve cinsiyetler arası fark önemli bulunmuştur (p<0,05). ÇYBBİÖ madde puan ortalaması ise omnivor ve vejetaryen bireylerde sırayla 3,42±0,40 ve 3,36±0,49 olarak saptanmış ve aradaki fark önemli bulunmuştur (p<0,05).
Sonuç: Sonuç olarak bu çalışmada genç yetişkinlerde beslenme tipinin beden benlik algısını etkilediği ve özellikle vejetaryen tip beslenen bireylerde beden benlik algısı omnivorlara göre daha olumlu olmasına neden olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencileri, vejetaryen tip beslenme, beden benlik algısı

Kaynakça

• Bas, M., Karabudak, E. ve Kiziltan, G. (2005). Vegetarianism and eating disorders: association between eating attitudes and other psychological factors among Turkish adolescents. Appetite, 44(3), 309-315. doi: 10.1016/j.appet.2005.02.002
• Baydemir, C., Ozgur, E. G. ve Balci, S. (2018). Evaluation of adherence to Mediterranean diet in medical students at Kocaeli University, Turkey. Journal of International Medical Research, 46(4), 1585-1594. doi: 10.1177/0300060518757158
• Brytek Matera, A. (2021). Vegetarian diet and orthorexia nervosa: a review of the literature. Eat Weight Disord, 26(1), 1-11. doi: 10.1007/s40519-019-00816-3
• Cramer, H., Kessler, C. S., Sundberg, T., Leach, M. J., Schumann, D., Adams, J., … Lauche, R. (2017). Characteristics of Americans Choosing Vegetarian and Vegan Diets for Health Reasons. Journal of Nutrition Education and Behavior, 49(7), 561-567 e561. doi: 10.1016/j.jneb.2017.04.011
• Fischetti, F., Latino, F., Cataldi, S. ve Greco, G. (2020). Gender differences in body image dissatisfaction: The role of physical education and sport. Journal of Human Sport and Exercise, 15(2), 241-250. doi: https://doi.org/10.14198/jhse.2020.152.01
• Gözüyılmaz, A. (2011). Evli ergenlerde beden imgesi ve benlik saygısının gebelik durumuna göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
• Güneş, F. E., Bekiroglu, N., Imeryuz, N., ve Agırbaşlı, M. (2019). Awareness of cardiovascular risk factors among university students in Turkey. Primary Health Care Research and Development, 20, e127. doi: 10.1017/S146342361900063X
• Güven, G. ve Yalız Solmaz, D. (2022). Kadın ve erkek bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri ve beden algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences, 8(2),24-38. doi: 10.18826/useeabd.1081183
• Hargreaves, S. M., Raposo, A., Saraiva, A., ve Zandonadi, R. P. (2021). Vegetarian diet: an overview through the perspective of quality of life domains. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(8). doi: 10.3390/ijerph18084067
• Heiss, S., Walker, D. C., Anderson, D. A., Morison, J. N. ve Hormes, J. M. (2021). Vegetarians and omnivores with diagnosed eating disorders exhibit no difference in symptomology: a retrospective clinical chart review. Eat Weight Disord, 26(3), 1007-1012. doi: 10.1007/s40519-020-00903-w
• Holland, G. ve Tiggemann, M. (2016). A systematic review of the impact of the use of social networking sites on body image and disordered eating outcomes. Body Image, 17, 100-110. doi: 10.1016/j.bodyim.2016.02.008
• Hopwood, C. J., Bleidorn, W., Schwaba, T. ve Chen, S. (2020). Health, environmental, and animal rights motives for vegetarian eating. PLoS One, 15(4), e0230609. doi: 10.1371/journal.pone.0230609
• Hovardaoğlu, S. (1993). Vücut Algısı Ölçeği. Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1, 26. Huang, R. Y., Huang, C. C., Hu, F. B. ve Chavarro, J. E. (2016). Vegetarian diets and weight reduction: a meta-analysis of randomized controlled trials. International Journal of General Medicine, 31(1), 109-116. doi: 10.1007/s11606-015-3390-7
• Kumar, V. ve Kohli, S. N. (2019). Body image attitudes and perception among college students. International Journal of Social Sciences Review, 7(5-I), 1263-1267.
• Lin, C. Y., Tsai, M. C., Liu, C. H., Lin, Y. C., Hsieh, Y. P., ve Strong, C. (2019). Psychological Pathway from obesity-related stigma to depression via ınternalized stigma and self-esteem among adolescents in Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(22). doi: 10.3390/ijerph16224410
• McLean, S. A. ve Paxton, S. J. (2019). Body ımage in the context of eating disorders. Psychiatric Clinics of North America, 42(1), 145-156. doi: 10.1016/j.psc.2018.10.006
• Orlich, M. J., Jaceldo-Siegl, K., Sabate, J., Fan, J., Singh, P. N., ve Fraser, G. E. (2014). Patterns of food consumption among vegetarians and non-vegetarians. British Journal of Nutrition, 112(10), 1644-1653. doi: 10.1017/S000711451400261X
• Pekcan, G., Şanlıer, N., Baş, M., Başoğlu, S., ve Tek, N. A. (2016). Türkiye Beslenme Rehberi 2015. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Roberts, K. J., Polfuss, M. L., Marston, E. C., ve Davis, R. L. (2021). Experiences of weight stigma in adolescents with severe obesity and their families. Journal of Advanced Nursing, 77(10), 4184-4194. doi: 10.1111/jan.15012
• Rosenfeld, D. L., & Burrow, A. L. (2017). Vegetarian on purpose: Understanding the motivations of plant-based dieters. Appetite, 116, 456-463. doi: 10.1016/j.appet.2017.05.039
• Ruby, M. B. (2012). Vegetarianism. A blossoming field of study. Appetite, 58(1),141-150. doi: 10.1016/j.appet.2011.09.019
• Ruiz, A. ve Quiles, Y. (2021). Prevalence of orthorexia Nervosa in Spanish university students:relationship with body image and eating disorders. Annals of Psychology, 37(3), 493-499. doi: https://doi.org/10.6018/analesps.449041
• Sergentanis, T. N., Chelmi, M. E., Liampas, A., Yfanti, C. M., Panagouli, E., Vlachopapadopoulou, E., . . . Tsitsika, A. (2020). Vegetarian Diets and eating disorders in adolescents and young adults: a systematic review. Children (Basel), 8(1). doi: 10.3390/children8010012
• Smith, C. F., Burke, L. E., ve Wing, R. R. (2000). Vegetarian and weight-loss diets among young adults. Obes Res, 8(2), 123-129. doi: 10.1038/oby.2000.13
• Sofi, F., Dinu, M., Pagliai, G., Cesari, F., Gori, A. M., Sereni, A., . . . Casini, A. (2018). Low-calorie vegetarian versus mediterranean diets for reducing body weight and improving cardiovascular risk profile: Cardiveg Study (Cardiovascular Prevention with Vegetarian Diet). Circulation, 137(11), 1103-1113. doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.117.030088