İnsülin Direnci Olan Yetişkin Bireylerin Hedonik Açlık Durumunun Farklı Ölçeklerle Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 3, 188 - 201, 31.12.2019

Zeynep Çamlık Mendane Saka

Öz

Amaç: Hedonik açlık, biyolojik ihtiyaç olmaksızın, besinlerin tadı ve diğer duyusal özellikleri sonucu, iştahın artması ve besinden zevk alma ile ilişkilidir. Çalışma, insülin direnci olan bireylerin hedonik açlık durumlarını ile Türkçe Duygusal Yeme İsteği, Besin Gücü Ölçeği ve Aşırı Besin İsteği Ölçeği arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya Haziran-Eylül 2019 tarihleri arasında Mersin City Hospital Hastanesi Beslenme ve Diyet Polikliniği’ne başvuran, insülin direnci tanısı almış olan, 19-64 yaş arası gönüllü 60 (%66.7) kadın, 30 (%33.3) erkek birey dahil edilmiştir. Bireylerin kişisel özelliklerini ve beslenme alışkanlıklarını belirlemek için toplamda 31 sorudan oluşan bir anket formu ile Türkçe Duygusal Yeme Ölçeği (TDYÖ), Besin Gücü Ölçeği (BGÖ) ve Aşırı Besin İsteği Ölçeği (ABİS) kullanılarak veriler toplanmıştır. TDYÖ toplam puanının 75 ve üzeri olması, BGÖ toplam puanının 2.5 ve üzeri olması, ABİS toplam puanının ise 234 puana yaklaşması hedonik açlığın arttığını göstermektedir. Bulgular: Kadınların, TDYÖ, BGÖ ve ABİS ortalama toplam puanları sırasıyla 79.3±22.9, 2.9±0.8, 114.0±40.0 olarak bulunmuştur. Erkeklerde ise, TDYÖ, BGÖ ve ABİS ortalama toplam puanları sırasıyla 81.0±22.5, 3.2±0.6, 118.1±33.2 olarak bulunmuştur (p>0.05). İnsülin direnci olan erkek bireylerde, besinlere karşı oluşan hedonik dürtünün daha yüksek olduğu saptanmıştır. Kadın ve erkeklerin vücut ağırlıkları, Beden Kütle İndeksi (BKİ) ve bel çevreleri; TDYÖ, BGÖ ve ABİS toplam puanı ile pozitif ilişkili bulunmuştur (p>0.05). Sonuç: Bu çalışma, insülin hormonunun besin ipuçlarına bağlı hedonik açlığa verilen besin ödül tepkilerinin düzenlenmesinde etkili olabileceğinin göstergesi olabilir. Hedonik açlığa yol açan faktörlerin belirlenmesi obezitenin tedavisi yönelik başarının artırılmasına katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Hedonik açlık, insülin direnci, iştah, besin ipuçları

Kaynakça

• Anthony, K., Reed, L.J., Dunn, J.T., Bingham, E., Hopkin, D., et al (2006). Attenuation of insulin- evoked responses in brain networks controlling appetite and reward in insulin resistance: the cerebral basis for impaired control of food intake in metabolic syndrome? Diabetes. 55(11):2986-2992. Atalayer, D. (2018). Link between ımpulsivity and overeating: Psychological and neurobiological perspectives. Curr App Psych. 10(2):131-147.
• Barazzoni, R., Cappellari, G.G., Ragni, M., & Nisoli, E. (2018). Insulin resistance in obesity: a overview of fundamental alterations. Eat Weight Disord. 23(2):149-157.
• Berthoud, H.R., Münzberg, H., & Morrison. C.D. (2017). Blaming the brain for obesity: Integration of hedonic and homeostatic mechanisms. Gastroenterology. 152(7):1728-1738.
• Bilgen, Ş.S. (2018). Türkçe duygusal yeme ölçeği geliştirilmesi geçerlilik ve güvenirliği çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.