Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Sosyal Medya Farkındalığının Belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 153 - 166, 29.08.2025

Reyyan Gürel , Cansu Akdağ Topal , Tuğçe Uçgun

Öz

Amaç: Bu çalışma, hemşirelik bölümü öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algılarını ve görünümle ilişkili sosyal medya bilinç durumları belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu tanımlayıcı tipteki çalışmanın örneklemini, Mart 2024-Nisan 2024 tarihleri arasında devlet veya vakıf üniversitelerinde öğrenim gören 366 hemşirelik öğrencisi oluşturmuştur. Veriler, çevrimiçi oluşturulan anket formu, “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği” ve “Görünümle İlişkili Sosyal Medya Bilinç Ölçeği” kullanılarak, kartopu örnekleme yöntemi yapılarak toplanmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 21,27 (SS=1,60; Min:18 ve Maks:26), %89,1’inin kadın, %37,4'ünün üçüncü sınıf, %70,2’sinin en uzun süre şehir merkezinde yaşadığı, %34,7'inin annesinin ilkokul mezunu ve %36,3'ünün babasının lise mezunu olup örneklemin %89,1'i kız öğrencilerden oluştuğu belirlenmiştir. Öğrencilerin “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği” toplam puan ortalaması 139,20±13,87 ve “Görünümle İlişkili Sosyal Medya Bilinç Ölçeği” toplam puan ortalamasının 45,90±15,35 olduğu bulunmuştur. Araştırmada kadın, üniversite 4. sınıfta öğrenim gören ve toplumsal cinsiyet/cinsel sağlık konularında herhangi bir eğitim alan öğrencilerin toplumsal cinsiyet algıları ile erkek öğrencilerin dış görünüşe bağlı sosyal medya bilinç düzeylerinin daha olumlu saptanmıştır.
Sonuç: Araştırmaya katılan öğrencilerin toplumsal cinsiyet algılarının olumlu, dış görünüşe bağlı sosyal medya bilinç düzeylerinin de iyi olduğu tespit edilmiştir. Hemşirelik eğitiminde müfredata, öğrencilerin farkındalığını artırmak ve mesleki gelişim, hasta eğitimi ve sağlıkla ilgili içerik aramada sosyal medya platformlarının etkili bir şekilde kullanılması için sosyal medya eğitiminin de dahil etmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler

Gender rolü , Sosyal Medya , Hemşirelik.

Etik Beyan

Araştırma için, Başkent Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler ve Sanat Alan Araştırma Kurulu’ndan (Tarih: 15.03.2024, Sayı: E-62310886-605-325171) etik kurul izni alınmıştır.

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

Çalışmaya gönüllü olarak katılan tüm hemşirelik bölümü öğrencilerine teşekkür ederiz.

Determining Nursing Students' Perceptions of Gender and Awareness of Social Media

Öz

Objective: This study was conducted to determine nursing students' gender perceptions and social media awareness related to appearance.
Material and Method: The sample of this descriptive study comprised 366 nursing students enrolled in public or foundation universities between March and April 2024. The data were collected using an online questionnaire form, the “Perception of Gender Scale” and the “Appearance-Related Social Media Consciousness Scale” using the snowball sampling method.
Results: The mean age of the students participating in the study was 21.27 years (SD=1.60; Min: 18 and Max: 26), 89.1% were female, 37.4% were 3rd graders, 70.2% lived in the city center for the longest time, 34.7% of the mother graduated from primary school and 36.3% of the father graduated from high school, and 89.1% of the sample consisted of female students. The mean total score of the “Perception of Gender Scale” was 139.20±13.87 and the mean total score of the “Appearance-Related Social Media Consciousness Scale” was 45.90±15.35. In the study, it was found that the gender perceptions of female students, students studying at the 4th grade of the university and students who received any education on gender/sexual health issues and the social media awareness levels of male students related to appearance were more positive.
Conclusion: It was determined that the gender perceptions of the students participating in the study were positive and their social media awareness levels based on appearance were good. It is recommended that social media training should be included in the curriculum in nursing education to increase students' awareness and to use social media platforms effectively in professional development, patient education and health-related content search.

Anahtar Kelimeler

Gender Role, Social Media, Nursing

Kaynakça

• Akın, A. ve Özpınar, S. (2018). Toplumsal cinsiyet ve kadın sağlığı. 1. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Almutairi, M., Simpson, A., Han, İ. ve Dickinson, T. (2022). The value of social media use in improving nursing students’ engagement: A systematic review. Nurse Education in Practice, 64, 1-17. doi:10.1016/j.nepr.2022.103455.
• Altınova, H.H. ve Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24(2), 9-22.
• Aydemir, S., Öz, E. ve Erdamar, G. (2022). Gender in education: A systematic review of the literature in turkey. International Journal of Contemporary Educational Research, 9(2), 232-247. doi:10.33200/ijcer.923247.
• Charles, A., Charton, L., ve Baslyk, V. (2017). Life stages, gender and temporalities. historical and sociological reflections. Enfances Familles Générations, 27, 1-10. doi: 10.7202/1074669ar.
• Choukas-Bradley, S., Nesi, J., Widman, L. ve Galla, B. M. (2020). The appearance-related social media consciousness scale: Development and validation with adolescents. Body Image, 33, 164-174. doi:10.1016/j.bodyim.2020.02.017.
• Callaghan, W. (2021). Sex and gender: More than just demographic variables. Journal of Military, Veteran and Family Health, 7(1), 37-45. doi:10.3138/jmvfh-2021-0027.
• Çalışır, G., ve Okur Çakıcı, F. (2015). Toplumsal cinsiyet bağlamında sosyal medyada kurulan benlik inşasının temsili. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10), 267-290. doi:10.7827/TurkishStudies.8525.
• Delal, Ö. ve Abanoz, E. (2022). Toplumsal cinsiyet rollerinin sosyal medyada yansıması: Sokağa çıkma yasağı örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 37, 80-95. doi:10.31123/akil.1079620.
• Esen, Y. A. (2013). Study for developing gender sensitivity in pre-service teacher education. Eğitim ve Bilim, 38(169), 280-294.
• Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A. ve Lang, A.G. (2009). Statistical power analyses using G* power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior Research Methods, 41 (4), 1149-1160. doi:10.3758/BRM.41.4.1149.
• Gencer, N., Obuz, A. T. ve Babahanoğlu, R. (2021). Üniversite öğrencilerinde spiritüel iyi oluş ve toplumsal cinsiyet algısı. Hitit İlahiyat Dergisi, 20(2), 717-750.
• Gençtürk, Z. (2023). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algısının kadınların çalışmasına yönelik tutumları üzerindeki etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 7(2), 256-278.
• Gönenç, İ. M., Topuz, Ş., Yılmaz Sezer, N., Yılmaz, S. ve Büyükkayacı Duman, N. (2018). Toplumsal cinsiyet dersinin toplumsal cinsiyet algısına etkisi. Journal of Ankara Health Sciences, 7(1), 22-29.
• Kılınç, N. Ö., ve Türkoğlu, N. (2023). Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algılarının belirlenmesi. Advances in Women’s Studies, 5(1), 10-15. doi:10.5152/atakad.2023.22020.
• Kızılırmak, B., Memiş, E. ve Toksöz, G. (2022). Çıtayı Yükseltmek: 2000-2019 yılları arasında Türkiye’nin toplumsal cinsiyet eşitliği performansı: UNDP insani gelişme ve toplumsal cinsiyet gelişme endekslerine dayalı hak temelli bir analiz. 20 Şubat 2024 tarihinde https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/tr/UNDP-TR-CEID-UNDP-REPORT-SUMMARY-TURKISH.pdf adresinden erişildi.
• Korucu, A. T. ve Sarı, R. İ. (2023). Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet eşitliği algısı ve teknoloji kullanım seviyeleri arasındaki ilişki. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Dergisi, 5(1), 78-94. doi:10.53694/bited.1280595.
• Li, B., Stokowski, S., Dittmore, S., Malmo, J. ve Rolfe, D. (2017). A Case Study of Self-representation on Twitter: A gender analysis of how student-athletes portray themselves. Global Sport Business Journal, 5, 61-75.
• Okan, A. (2024). Toplumsal cinsiyet eşitliğini etkileyen faktörler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 16(4), 753-766 doi:10.18863/pgy.1394700.
• Öngören, B., Durdu, Z., Dongaz, Ö. İ., Bayar, B., ve Bayar, K. (2021). Görünümle ilişkili sosyal medya bilinç ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Karya Journal of Health Science, 2(2), 33–38. doi:10.52831/kjhs.901294.
• Özalp, H. K. ve Akbulut, Ö. F. (2022). Does gender, getting an art education, and mental health explain the appearance-related social media consciousness? Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 12(66), 431-441. doi:10.17066/tpdrd.1174974.
• Öztürk, M. Ü. ve Öztürk, M. S. (2022). The analysis of fine arts students' social media awareness levels related to appearance. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 10(3), 722-739. doi:10.46328/ijemst.2559.
• Öztürk Çopur, E., Elmaoğlu, E., Karasu, F., ve Çam, H. H. (2022). Sosyal medya ve hemşirelik. Sağlık Akademisi Kastamonu (SAK), 7(3), 564-573. doi:10.25279/sak.761686.
• Prosen, M. (2022). Nursing students’ perception of gender‐defined roles in nursing: a qualitative descriptive study. BMC Nursing, 21, 104. doi:10.1186/s12912-022-00876-4.
• Radmard, S. Sosyal, Y., Kutluca A. Y. ve Türk, Z. (2020). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım amaçlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(2), 171-198.
• Santoniccolo, F., Trombetta, T., Paradiso, M.N., ve Rollè, L. (2023). Gender and media representations: a review of the literature on gender stereotypes, objectification and sexualization. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(10), 5770. doi:10.3390/ijerph20105770.
• Scott, J. W. (2007). Toplumsal cinsiyet: faydalı bir tarihsel analiz kategorisi. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2024. 17 Şubat 2025 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim- Arastirmasi-2024-53492 adresinden erişildi.
• Tuominen, R., Stolt, M. ve Salminen, L. (2014). Social media in nursing education: The view of the students. Education Research International, 1-6. doi:10.1155/2014/929245.
• Uzun, Z., Erdem, S., Güç, K., Safak Uzun, A. ve Erdem, E. (2017). Toplumsal cinsiyet algısı ve toplumsal cinsiyet rollerine eğitimin etkisi: Deneysel bir çalışma. Journal of Human Sciences, 14(1), 678-693. doi:10.14687/jhs.v14i1.4354.
• World Health Organization. (2024). Gender and health. 01 Kasım 2024 tarihinde https://www.who.int/health-topics/gender#tab=tab_1 adresinden erişildi.