Öz
Human being is the most advanced living thing, by thinking and defining himself biologically, culturally and spiritually. This phenomenon that separates human being from the rest of living organisms also establishes beliefs, traditions and social life rules being called alltogether as culture. Interaction with its environment, nature in broad sense, observations and experiences also gave an important impact on scientific Latin binominal nomenclature. For instance latin name of human being is Homo sapiensis defines an entity that having “an humour” or “thinking”. These examples can also be found in plant nomenclature. Primrose species acquire their generic name (Primula sp.) as early flowering plant during springtime. Punica granatum (pomegranate) owes its name to the Phoenicians who have commercial culture in antique era. Again, some thyme species, Origanum, etymologically comes from the name “genus of the mountains”, “wild thyme growing in mountains”. The name Salvia (sage) originally comes from the latin name “salveo”, to heal or to cure as wounded Roman soldiers during the wars were treated with the extracts obtained from Salvia species. Similarly, Achilea (yarrow) species have its name from a mythological hero Achilles who was injured during the Trojan war and has been believed to be treated with yarrow plants. In some cases, indigenous people had established a link between morphological feature of a plant or a particular plant part and its biological activities. This fact is also seen in scientific nomenclature. In orchids, some plants belonging to the genus Orchis have corms that resemble fox’s testicles and were thought to be aphrodisiac in ancient Greeks and the name was therefore, given to the aforesaid genus. Origins (gene centers) of plants as well as indigenous people of antique had exerted a great impact on the scientific nomenclature of plants. The aim of this presentation is to address the cultural influence on the scientific nomenclature by extracting etymological background.
Anahtar Kelimeler
Öz
İnsanoğlu düşünen ve kendisini biyolojik, kültürel ve ruhsal olarak tanımlayan en gelişmiş canlı türüdür. İnsanı diğer canlılardan farklı kılan bu özellik gelenekler, inançlar ve toplumsal yaşam kuralları yani kültür adı verilen bütünü oluşturmuştur. İnsanoğlunun çevresiyle, daha geniş ifadeyle doğayla etkileşimleri, gözlemleri ve deneyimlerinin etkileri, canlılarda ikili adlandırma (binominal nomenklatür) adı verilen latince bilimsel adlandırma sisteminde de görülür. Örneğin; insanın latince Homo sapiensis olarak adlandırılmasının özünde “zekası olan” veya “düşünen “ varlık olması yatar. Bitkilerde adlandırma da bu örneklere rastlanabilir. Çuha çiçeği türlerine Primula sp. verilmesinin nedeni baharda ilk açan çiçekler olmalarındandır. Punica granatum (nar) bitkisine, ticaret kültürü gelişmiş ve bu bitkiyi o dönemin dünyasına tanıtan Fenikelerden dolayı bu isim verilmiştir. Yine dağ kekiği Origanum “dağlara ait, dağların türü” anlamına gelir. Salvia (adaçayı) latince salveo- kurtarma iyileştirme- anlamına gelir. Savaşta yaralanan Romalı askerlerin iyileştirilmesinde bu bitkinin özütlerinin kullanılmasından dolayı bitkiye bu isim verilmiştir. Achillea (civanperçemi) Truva savaşında yaralanan Aşil’in tedavisi için kullanıldığından bu ismi almıştır. Bazı durumlarda yerel halk, bitkinin veya bitkisel bir kısmın görünümü ile aktivitesi arasında bir benzerlik olabileceği düşünmüştür. Bu durum bazı adlandırmalarda görülmektedir. Orkidelerden Orchis cins adı eski yunanda yumruları tilkinin üreme organına benzediği ve afrodizyak olarak kullanıldığından dolayı bu ismi almıştır. Bitkinin gen merkezi ve antik çağ halklarının da bu adlandırmaya katkıda bulunmuştur. Bu sunumda, etimolojik alt yapıdan hareketle kültürün bilimsel adlandırmaya etkisi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA37BV79HU |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2012 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Cilt: 1 Sayı: 2 |