Balcı Aspir Çeşidinin in vitro Ortamda Çimlenmesine MS Gücü, Karbon Kaynağı ve Işığın Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 88 - 94, 30.06.2019

Filiz Akbaş , Atike Hamidi

Öz

Asteracea
(Compositae) familyasının üyesi olan Aspir (Carthamus tinctorius L.) geniş
adaptasyon yeteneğine sahip, gerek beslenme gerekse de biyoyakıt üretiminde öne
çıkan tek yıllık yağlı tohumlu bir bitkidir. Bu çalışmada, Balcı aspir çeşidinin olgun tohumlarının in vitro ortamda çimlenmesi için uygun
bir prosedürün oluşturulması amaçlandı. Bunun için, aspir tohumlarının in vitro çimlendirilmesine, MS gücünün
(kontrol, 1/1, ½, ve ¼), karbon kaynağının (30 g/L sakkaroz, maltoz ve fruktoz)
ve ışığın (karanlık ve aydınlık -16/8 fotoperiyod) etkisi ayrı ayrı incelendi.
Dört haftalık kültür periyodu sonunda, MS besi ortamındaki tohumların kontrol
grubuna (MS içermeyen) göre daha iyi geliştiği ve morfolojik gelişimleri göz
önünde bulundurulduğunda ¼ MS’in en uygun besi ortamı olduğu belirlendi.
Bununla birlikte besi ortamında kullanılan şeker çeşidinin etkili olduğu ve
sakkarozun diğer şekerlerden daha iyi sonuç verdiği saptandı. Aspir
tohumlarının hem aydınlık hem de karanlık ortamda çimlendiği ancak çimlenen
tohumların aydınlık ortamda daha iyi gelişme gösterdiği belirlendi. Tüm bu
sonuçlar değerlendirildiğinde, tohumlar için en iyi çimlenme koşulları; 30 g
sakkaroz ile desteklenmiş ¼ MS besi ortamında ve aydınlıkta (16/8 fotoperiyod)
kültüre alınan çatlatılmış tohumlarda olduğu tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Carthamus tinctorius L., balcı, in vitro, çimlenme

The Effect of MS strength, Carbon Source and Light on Germination of Balci Safflower in in vitro Condition

Öz

Aspir a member of Asteracea family, is the
only annual oilseed plants that has wide adaptability and, is prominent in both
nutrition and biofuel production. In this study, it was aimed to establish an
appropriate procedure for the germination of mature seeds of Balci safflower in
in vitro conditions. For this purpose, the effect of MS strength (control, 1/1,
½, and ¼), carbon source (30 g / L sucrose, maltose and fructose) and light
(dark and light -16/8 photoperiod) on in vitro germination of safflower seeds,
were examined. After four-week culture, it was determined that the seeds in MS
medium improved better than the control group and the optimal medium was ¼ MS
for morphological development. However, the sugar used in the medium was
effective and sucrose found to give better results than the other sugars.
Safflower seeds were germinated in both light and dark conditions but it was
better developed in light conditions. Conclusion, the best germination rate was
in ¼ MS medium supplemented with 30 g sucrose, and in seeds cultured in light.

Anahtar Kelimeler

Carthamus tinctorius L., balcı, in vitro, germination

Kaynakça

• Akman, Y., Ketenoğlu, O., Kurt, L., Güney, K., Hamzaoğlu, E. Tuğ, N., 2007. Angiospermae (Kapalı Tohumlular), Palme Yayınları, ISBN 9799944341228, 810 s., İstanbul.
• Arıoğlu, H., Kolsarıcı, Ö., Göksu, A. T., Güllüoğlu, L., Arslan, M., Çalışkan, S., Söğüt, T., Kurt, C., Arslanoğlu, F., 2010. Yağ Bitkileri Üretiminin Artırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-1; 361-375, Ankara.
• Babaoğlu, M., 2006. Dünya’da ve Türkiye’de aspir bitkisinin tarihi, kullanım alanları ve önemi. Broşür,Trakya Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü, Edirne.
• Baker, C. M., Dyer, W. E. 1996. Improvements in rooting regenerated safflower (Carthamus tinctorius L.) shoots [J]. Plant Cell Reports, 16,106-110.
• Birben, F., 2015. Doğal Vejetasyondan Seçilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarında Verim, Kalite Ve Bazı Bitkisel Özelliklerin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri AnabilimDalı, 63 s., Konya.
• Bunker K.V., 1994. Overcoming poor germination in Australian daisies (Asteraceae) by combinations of gibberellin, scarification, light and dark, Hortic Sci., 59, 243–252 pp.
• Chang, C., Wang, B., Shi, L., Li, Y., Duo, L., Zhang, W., 2010. Alleviation of salt stress-induced inhibition of seed germination in cucumber (Cucumis sativus L.) by ethylene and glutamate, Journal of Plant Physiology 167,152-156.
• Clarke, P.J., Davison, E.A., Fulloon, L., 2000. Germination and dormancy of grassy woodland and forest species: effects of smoke, heat, darkness and cold, Aust J Bot., 48, 687–700 pp.
• Culpan, E., 2015. Gibberellik Asit Ve Salisilik Asit Uygulamalarının Aspir (Carthamus tinctorius L.)’in Tohum Verimi Ve Kalite Özelliklerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,58 s., Tekirdağ.
• Çulha, Ş., 2011. Tuz Stresinin Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerindeki Bazı Fizyolojik Ve Biyokimyasal Parametreler Üzerine Etkisinin İncelenmesi Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,177 s., Ankara.
• Demirci, M., Esendal, E., Geçgel, Ü., Taşan, M., 2003. Aspir (Carthamus tinctorius L.) Yağının Yağ Asidi Kompozisyonu ve Besin Değeri, Türkiye I. Yağlı Tohumlar, Bitkisel Yağlar ve Teknolojileri Sempozyumu. (22-23 Mayıs 2003), 126-130, İstanbul.
• Fan, L., Guo, M., 2013. Progress of Safflower (Carthamus tinctorius L.) Regeneration through Tissue Culture, Journal of Medical Colleges of Pl. 289-301.Finch-Savage, W.E., Leubner-Metzger, G., 2006. Seed dormancy and the control of germination, New Phytol 171, 501-523.
• George, L., Rao, P. S., 1982, In vitro multiplication of safflower (Carthamus tinctorius L.) through tissue culture [J]. Proc Indian Natn Sci Acad, B48:791-794.
• Grime, J.P., Campbell, B.D., 1991. Growth rate, habitat productivity, and plant strategy as predictors of stress response. In: Mooney, H.A., Winner, W.E., Pell, E.J., Chu, E. (Eds.), Response of Plants to Multiple Stresses. Academic Press, Inc., San Diego, London, 143-159.
• Guan, B., Zhou, D., Zhang, H., Tian, Y., Japhet, W., Wang, P., 2009. Germination responses of Medicago ruthenica seeds to salinity, alkalinity, and temperature, Journal of Arid Environments 73, 135-138.
• Ihara, M., Umekawa, H., Takahashı, T. ve Furuıchı Y., 1998. Comparative Effects of Short- and Long-Term Feeding of Safflower Oil and Perilla Oil on Lipid Metabolism in Rats, Biochemistry and Molecular Biology.121 (2): 223-231.
• İşler, N.,2014. Aspir Tarımı, Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Hatay.
• Lin, N., Fan, S., Shan, G., Zuo, P., Cui, L. 2014. Safflower Yellow for Acute Ischemic Stroke: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials. Complementary Therapies in Medicine. 22 (2): 354-361.
• Mandal, A. K. A., Gupta, S. D., Chatterji, A. K., 2001. Factors affecting somatic embryogenesis from cotyledonary explants of safflower [J]. Biologia Plantarum, 44: 503-507.
• Murashige, T., Skoog, F., 1962. A revised medium for rapid growth and bioassays with tabacco tissue cultures, Physiol. Plantarum, 15, 473-497.
• Orcan, M.Y., 2016. Yerel Karacadağ Çeltiğinin (Oryza sativa L.) İn Vitro Koşullarda Farklı Tuz Çeşidi Ve Konsantrasyonlarına Verdiği Yanıtlar, Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yükseklisans Tezi, 68 s., Batman.
• Oruç, N., 2012. Türkiye Endemiği Verbascum lydıum var. lydium Bitkisinin In Vıtro ÇimlenmesiÜzerine Farklı Işık, Sıcaklık ve BesiOrtamlarının Etkileri ve Elde EdilenBitkileri Doğaya Aktarma Çalışmaları,Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 65 s.,İzmir.
• Padilla, I.M.G., Encina, C.L., 2003. In vitro germination of cherimoya (Annona cherimola Mill.) seeds, Hortic. Sci., 97, 219–227 pp.
• Plummer, J.A., Bell D.T., 1997. The effect of temperature, light and gibberellic acid (GA3) on germination of Australian everlasting daisies (Asteraceae, Tribe inuleae), Aust. J. Bot., 43, 93–102 pp.
• Yu, S. Y., Lee, Y. J., Kim, J. D., Kang, S. N., Lee, S. K., Jang, J. Y., Lee, H. K., Lım, J. H., Lee, O. H., 2013. Phenolic Composition, Antioxsidant Activity and Anti- Adipogenic Effect of Hot Water Extract from Safflower (Carthamus tinctorius L.) Seed. Nutrients. 5 (12): 4884-4907.