Otobüs Yangınları ve Nedenleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 12, 07.07.2024

Serkan Aycil

https://doi.org/10.55024/buyasambid.1484897

Öz

Çalışmanın amacı otobüs yangınlarına dikkat çekerek olası nedenlerini açıklamak ve çözüm önerilerinde bulunmaya çalışmaktır. Yerli ve yabancı literatürün taranmasıyla oluşturulan bu çalışma nitel araştırma içerisindeki veri toplama araçlarından biri olan doküman taramasıyla erişilen veriler üzerinden oluşturulmuştur. Öncelikle otobüslerde çıkan yangınlar araçtan kaynaklı, çevresel kaynaklı ve insandan kaynaklı yangınlar olmak üzere üç başlıkta toplanmıştır. Sonrasında araçtan kaynaklı faktörlere bağlı çıkan yangınlar: Motor bölmesinde çıkan yangınlar, elektrik tesisatından kaynaklı yangınlar, yolcu bölmesinde çıkan yangınlar, emisyon temizleme sistemleri ve alternatif yakıtlardan kaynaklı yangınlar, titreşimlerden ve tekerlek yuvasından kaynaklanan yangınlar biçiminde sıralanarak beş alt başlık altında detaylı bir biçimde incelenmiştir. Buna göre karmaşık bir yapıya sahip olan otobüslerde oluşan yangınların imalat hatası, bakımsızlık, yetkili olmayan servislerde yapılan tadilatlar ve alternatif yakıt kullanımı gibi faktörlerden kaynaklandığı anlaşılmıştır. Bu bağlamda otobüslerde yangına neden olan risklerin ekonomik gerekçelere ve maliyetlerdeki artışa bağlı olarak ortaya çıktığı görülmüştür. Ayrıca şahıs ve firmaları korumaya yönelik önlemlerin alınması durumunda otobüslerdeki yangın riskinin asgari seviyeye ineceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Otobüs Yangını, Alternatif Yakıt, Yetkisiz Tadilat

A Study on Bus Fires and Their Causes

Öz

The aim of the study is to draw attention to bus fires, explain their possible causes and try to find solutions. This study, which was created by reviewing domestic and foreign literature, was based on the data accessed through document review, which is one of the data collection tools in qualitative research. First of all, fires in buses were categorized under three headings: vehicle-related, environmental-related and human-related fires. Afterwards, fires caused by factors originating from the vehicle: Fires in the engine room, fires caused by electrical installations, fires in the passenger compartment, fires caused by emission cleaning systems and alternative fuels, fires caused by vibrations and wheel wells. Accordingly, it is understood that fires in buses, which have a complex structure, are caused by factors such as manufacturing defects, lack of maintenance, modifications made by unauthorized services and alternative fuel use. In this context, it is seen that the risks that cause fire in buses arise due to economic reasons and the increase in costs. In addition, it has been concluded that if measures are taken to protect individuals and companies, the risk of fire in buses will be minimized.

Anahtar Kelimeler

Bus Fire, Alternative Fuel, Unauthorized Modification.

Kaynakça

• Arslan, E. (2022). T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığının 2020 yılı araç yangını kayıtlarının değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bezmialem Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Biyodizel Endüstri Raporu 1. (2019). Sürdürülebilir bir gelecek için yerli yeşil yakıt biyodizel. İzmir: Biyodizel Sanayi Derneği. www.http://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://biyoyakit.org.tr/asset/pdf/biyodizel.pdf Erişim Tarihi: 05.05.2024.
• Dizdar, F. T. (2019). Otobüs yangınlarında yakıt püskürtme ve emisyon sistemlerinin rolü. Mühendis ve Makine Güncel Dergisi, (30), 36-39.
• Doğan, A., Güven, T., Şahinöz, S., ve Nas, M. (2023). 2007-2019 yılları arasında meydana gelen otobüs kaza ve yangın haberlerinin nicel analizi: Anadolu ve İhlas Haber Ajansı örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12 (4), 1674-1684.
• Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi. (2019). Denetim, denetim, denetim… otobüs yangınlarına karşı önlem çağrısı. İzmir: 32. Dönem Çalışma Raporu.
• Feng ve Li (2016). Analysis of bus fires using interpretative structural modeling. Journal of Public Transportation, 9(3), 1-18. doi: 10.5038/2375-0901.19.3.1
• Hoffman, A., Dülsen, S. ve Klipper, A. (2013, 28-30, Ocak). Problems in bus fire safety-recent developments and possible solutions. Fire and Materials Conference. San Francisco, USA. https://www.firescienceshow.com/029-busses-flammability-and-an-unknown-force-holding-good-solutions-back-with-anja-hofmann-bollinghaus/
• Karadeniz, R. (2019). Şehirlerarası otobüs yangınlarında can ve mal kayıpları önlenmeli. Mühendis ve Makine Güncel Dergisi, (30), 40-45.
• Kaya, C. (2006). Bitkisel yağlardan biyodizel üretimi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Kılıç, A. (2019). Otobüs yangınları: sebepler ve önlemler. Mühendis ve Makine Güncel Dergisi, (30), 15-22.
• Li, Z. Xu, C., ve Bian, Z. (2022). A force-driven model for passenger evacuation in bus fires. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 589, 126591 doi.org/10.1016/j.physa.2021.126591.
• Lök, A. (2019). Otobüs Yangınları Nasıl Önlenir. Mühendis ve Makine Güncel Dergisi, (30), 27-29.
• Mississippi İtfaiye Akademisi Yangın Müfettişi. (t.y.). Araç yangınları. https://firemedic.tr.gg/ara%E7-yang%26%23305%3Bnlar%26%23305%3B-ve-kriminolojisi.htm Erişim Tarihi: 06.05.2024.
• Polat, S. (2019). Otobüs Yangınlarının sebepleri ve önleme yöntemleri. http://omd.org.tr/teknik-yazilar/otobus-yanginlarinin-sebepleri-ve-onleme-yontemleri/ Erişim Tarihi: 05.05.2024.
• Smyth, S. A. ve Dillon, S. (2012). Common causes of bus fires. SAE Technical Paper Series, 1-10. doi: 10.4271/2012-01-0989
• Tele1 (2019). On beş günde 5 otobüs yangını: Yolcu otobüslerinin yanma sayıları neden arttı? https://tele1.com.tr/on-bes-gunde-5-otobus-yangini-yolcu-otobuslerinin-yanma-sayilari-neden-artti-76199/#google_vignette Erişim Tarihi: 16.06.2024.
• Tunca, K. (2019). Otomotiv sanayi için bir yangın güvenliği modeli. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Uyaroğlu, A., Yücesu, H. S., ve Çıtak, R. (2010). Piston arızalarının analizi. Selçuk-Teknik Dergisi, 9(2), 110-130.
• Venedik, Y. (2019). Otobüs yangınları araçlardaki adblue yazılımına müdahale, felakete davetiye çıkarıyor. https://onedio.com/haber/otobus-yanginlari-araclardaki-yazilima-mudahale-felakete-davetiye-cikariyor-884203 Erişim Tarihi: 16.06.2024.
• Yamık, H. (2011). Dizel motor enjektörlerinin uç kısımlarında yakıt kaynaklı oluşan hasarın analizi. T.C. Şeyh Edebali Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Sonuç Raporu. (Proje No: 2011-02-Bil.03-02). https://acikkaynak.bilecik.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11552/2219/2011-02.B%C4%B0L.03-02.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim Tarihi: 16.06.2024.
• Yıldır ve Nazlıer (2019, Haziran). On beş günde altı otobüs yangını ve ilgili sigorta mevzuatı. Mühendis ve Makine Güncel Dergisi, (30), 30-35.
• Yıldız, Z. ve Köse, E. (2020). Motorlu araç yangınları üzerine bir inceleme. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (19), 119-126.