Türkiye’de Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri Ders Programlarının Arşivcilik ve Belge Yönetimi Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 44 - 62, 22.06.2018

Bülent Yılmaz

https://doi.org/10.33721/by.403258

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de halen üniversite
düzeyinde eğitim vermekte olan bilgi ve belge yönetimi bölümlerinin lisans ve
lisansüstü güncel ders programlarını arşivcilik ve belge yönetimi dersleri
açısından değerlendirmektir. Çalışma betimleme yöntemi ile
gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Türkiye’de Cumhuriyet dönemi bilgi ve belge
yönetimi ve bunun içinde de arşivcilik (belge yönetimi) eğitimi hakkında kısa
bir tarihçe verilmiştir. Çalışma kapsamında halen etkin olarak eğitim vermekte
olan Türkiye’deki 11 Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nün güncel lisans ve lisansüstü
ders programları toplam, zorunlu ve seçmeli ders sayıları, arşivcilikle ilgili
toplam, zorunlu, seçmeli ders sayıları ve ders içerikleri açısından
irdelenmiştir. Çalışma sonunda Türkiye’de üniversite düzeyindeki bilgi ve belge
yönetimi eğitimi çerçevesinde genelde güçlü bir arşivcilik/belge yönetimi ders
programının olmadığı, ders sayıları, bu derslerin zorunlu ya da seçmeli statüde
oluşları açısından Bölümler arasında önemli farklar, ders içerikleri açısından
ise benzerlikler olduğu anlaşılmıştır. Çalışmanın sonunda konuya ilişkin
çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilgi ve belge yönetimi, arşivcilik eğitimi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri-Türkiye, Bilgi ve Belge Yönetimi ders programları

Evaluation of the Curriculums in Information Management Departments in Turkey in Terms of Archival and Record Management Education

Öz

The purpose of this research is to
evaluate the curriculums of the undergraduate and graduate education of the
Information Management Departments in Turkey, in terms of their archival and
record management lessons. The study was performed by descriptive method. In
the study, the information management education and archival education in the
Republican Era of Turkey was briefly explained. This study aims to address: (1)
11 curriculums of the Departments were examined in terms of the total number of
compulsory and elective courses and, (2) the number of compulsory and elective
archival courses and, (3) the content of these courses. Findings of the
research have proven that there is no powerful curriculum of the
archival/documentation management education at the university level in Turkey.
Findings also indicate that there are similarities in terms of the compulsory
and elective course contents, although there are important differences among
Departments such as the number of archival courses and whether these courses
are mandatory or elective. Finally, the research makes various suggestions in
the light of the results

Anahtar Kelimeler

information and documentation management, Archival Education, Departments Of Information Management

Kaynakça

• Akbulut, M. (2014). Pittsburgh Üniversitesi kütüphanecilik eğitiminin DTCF Kütüphanecilik Bölümü’ndeki eğitime yansımaları. N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 15-20). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Anabilim Dalları. (2018). Erişim adresi: http://bby.fef.marmara.edu.tr/anabilim-dallari/
• Atılgan, D. (1999). Türkiye’de kütüphanecilik eğitimi ve yeni bin yılda hedefler. Ö. Bayram, E. Erkan ve T. Gülle (Yay. haz.). Bilginin Serüveni: Dünü, Bugünü, Yarını: Türk Kütüphaneciler Derneği’nin Kuruluşunun 50. Yılı Uluslararası Sempozyum bildirileri içinde (s. 144-163). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Atılgan, D. (2014). Kütüphanecilik ve bilgi bilimi eğitiminde 60 yıl: Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 191-200). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Bayram, Ö. ve Zan, B. U. (2014). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nde yürütülen lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 223-240). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Baysal, J. (1987). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü’nün yirmi yıllık tarihçesi 1964-1984. İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Dergisi Belge Bilgi Kütüphane Araştırmaları, 1, 5-15.
• Bayter, M. (2014). Bilgi ve belge yönetimi eğitiminde yeni bir soluk. N. Özel ve N. Er- koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 157-172). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. (2018). Erişim adresi:https://neu.edu.tr/akademik/fakulteler/iktisadi-ve-idari-bilimler-fakultesi/bolumler/bilgi-ve-belge-yonetimi-bolumu/?lang=tr
• Bilgi ve Belge Yönetimi Genel Bilgiler. (t.y.). Erişim adresi:https://fef.kastamonu.edu.tr/index.php/tr/anamenu-bolumler-bby-genelbilgiler-tr
• Bölüm Genel Bilgisi. (2012). Erişim adresi: http://edebiyat.istanbul.edu.tr/bilgibelge/?p=5957
• Bölüm Hakkında. (2017). Erişim adresi: http://www.ybu.edu.tr/insanvetoplum/bilgi- belge/custom_page-283-bolum-hakkinda.html
• Çakın, İ. (1997). 25. yılında Hacettepe Üniversitesi kütüphanecilik bölümü. B. Yılmaz (Yay. haz.). Kütüphanecilik Bölümü 25. Yıl’a Armağan içinde (s. 7-31). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü.
• Çakın, İ. (1999). Kütüphanecilik eğitimi ve yeni hedefler. Ö. Bayram, E. Erkan ve E. Yılmaz (Ed.). 21. Yüzyıla Doğru Türk Kütüphaneciliği: 35. Kütüphane Haftası Bildirileri (15-21 Mart 1999, Ankara) içinde (s. 135-146). Ankara: TKD.
• Çakın, İ. (2000). Bilgi profesyonellerinin eğitiminde yeniden yapılanma: Hacettepe Üniversitesi örneği. Türk Kütüphaneciliği, 14(1), 3-17.
• Çakın, İ. (2005). Cumhuriyet’ten günümüze bilgi profesyonellerinin eğitiminde başlıca yönelişler. Türk Kütüphaneciliği, 19(1), 7-24.
• Çakın, İ. (2007). Kütüphanecilerin eğitiminden bilgi profesyonellerinin eğitimine: Hacettepe Üniversitesinde son yirmi yıl. S. Kurbanoğlu, Y. Tonta ve U. Al (Yay. haz.). Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 24-26 Ekim 2007, Ankara, Bildiriler içinde (s. 19-23). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi
• Çakın, İ. (2012). Bilgi profesyonellerinin eğitiminde 40 yıl: Hacettepe Üniversitesinin lisans programındaki değişiklikler. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 262-290.
• Çakın, İ. (2013). Türkiye’de Cumhuriyet dönemi kütüphanecilik eğitimi. B. Yılmaz (Yay. haz.). Anadolu kütüphaneleri içinde (s. 387-404). Ankara: Kültürü ve Turizm Bakanlığı.
• Dilek, H. (1991). Kütüphanecilik biliminin kapsamı ve Türkiye’de durum (Yayımlanmamış yükseklisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Efe, A., Zan, B. U. ve Binici, K. (2014). Bilgi ve belge yönetimi öğrencilerinin staj uygulamaları üzerine bir araştırma. N. Özel ve N. Er koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 173-190). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Ersoy, O. (1962). İstanbul Üniversitesinde kurulacak kütüphanecilik kürsüsü konusunda düşünceler. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 20(3-4), 271-274.
• Ersoy, O. (1965). Kütüphanecilik kursları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 23(1-2), 49-59.
• Ersoy, O. ve Gelfand, M. A. (1977). Turkey: Library education in Hacettepe University (Technical Report No: RP/1975-76/4.221.3). Paris: UNESCO.
• Ersoy, O. ve Yurdadoğ, B. U. (1963). Education for librarianship abroad in selected countries:Turkey. Library Trends, 12(2), 156-162.
• Genel Bilgiler. (2018). Erişim adresi: http://bby.fef.marmara.edu.tr/genel-bilgiler/
• Genel Bilgiler. (t.y.). Erişim adresi: http://bilgibelge.humanity.ankara.edu.tr/hakkimizda/genel-bilgiler/
• Kandur, H. (2014). Belge yönetim sistemlerinin e-dönüşümünün modellenmesi ve uygulanmasında Marmara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü eğitim programlarının yeterliliği. N.
• Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 109-122). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Karakaş, S. (1999). Türkiye’de ilk kütüphanecilik bölümünün kuruluşu ve Emily Dean. Türk Kütüphaneciliği, 13(4), 376-396.
• Karatay, F. E.. (1968). Hayatımdan parçalar. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 17(2), 73-74.
• Kayaoğlu, H. D. (2017). Kütüphane biliminden enformasyon bilimlerine: İnceleme Alanını/Bilim Dalını Adlandırma ve Tanımlama Sorunu. Bilgi ve Belge Yönetimi: Kuramsal Yaklaşımlar içinde (ss.219-232). Yay. Haz. Bülent Yılmaz, Turgay Baş, Semanur Öztemiz ve Meltem Dişli. Ankara: Hiperyayın.
• Keseroğlu, H. S. (2014). Yeni kurulan bilgi ve belge yönetimi bölümleri. N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 123-128). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Koşay, H. Z. (1960). Kütüphanelere dair (I). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 9(1-2), 36-40.
• Kum, İ. (1970). Türkiye’de kütüphanecilik eğitimi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Odabaş, H. (2014). Atatürk Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencilerinin bölüme ve disipline karşı tutum ve davranışları. N. Özel ve N. Erkoçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 129-142). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Ötüken, A. (1957). Prof. Hellmutt Ritter’in İstanbul kütüphaneleri hakkında mühim bir raporu. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 6(1-2), 36-46.
• Özdemirci, F. (2004) Bir disiplin olarak belge yönetimi.Kütüphaneciliğin Destanı Uluslararası Sempozyumu 21-24 Ekim 2004, Ankara: Bildiriler içinde (ss.191-210) / Hazırlayanlar Sacit Arslantekin ve Fahrettin Özdemirci.—Ankara: A.Ü. DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. http://80.251.40.59/humanity.ankara.edu.tr/odemirci/diger_sayfa_metinleri/fo/Bir_dis_olrk_blg_yon.pdf
• Özdemirci, F. (2001) “A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Arşiv Eğitim-Öğretimi’nin Kısa Geçmisi ve Yeri” Arşiv Araştırmaları Dergisi, 3 (Nisan), 69-78. http://www.archimac.org/JAS/JAS2001/JAS03_07.spml
• Özdemirci, F. (2017) Belge ve arşiv yönetiminde yeni ufuklar ve kuramsal yaklaşımlar. Bilgi ve Belge Yönetimi: Kuramsal Yaklaşımlar içinde (ss.219-232). Yay. Haz. Bülent Yılmaz, Turgay Baş, Semanur Öztemiz ve Meltem Dişli. Ankara: Hiperyayın.
• Sağsan, M. (2014). Bilgi yönetimi disiplini farkıyla YDÜ İnovasyon ve Bilgi Yönetimi yüksek lisans ve doktora programları. N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 143-156). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Scepanski, J. M. (2001). Ilhan Kum: A remembrance. International Leads, 15(2), 1- 2.
• Sefercioğlu, N. (1981). Atatürk, inkılapları ve kütüphaneciliğimiz. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 30(2), 48-56.
• Soysal, Ö. (1981). Önsöz. A.Ü. DTCF Kütüphanecilik Bölümünün XXV. yıl anı kitabı (1954/55- 1979/80). Ankara: A.Ü. Basımevi.
• Soysal, Ö. (1983). Türkiye’de kütüphanecilik eğitiminin temel sorunları. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 32(4), 149-162.
• Subaşıoğlu, F. (2014). Meslek eğitimimizde yeni yöntemler, fırsatlar. N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 81-92). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Tarihçe. (2016a). Erişim adresi: http://www.bby.hacettepe.edu.tr/tarihce.asp
• Tarihçe. (2016b). Erişim adresi: http://bby.osmaniye.edu.tr/20582_tarih%C3%A7e.html
• Tarihçe. (2018). Erişim adresi: http://bilgibelge.medeniyet.edu.tr/tr/bolum/tarihce
• Tarihçe. (t.y.). Erişim adresi: http://edebiyat.karatekin.edu.tr/tarihce-941-sayfasi.karatekin
• Tonta, Y. (1987). Kütüphanecilik eğitiminde son gelişmeler ve Türkiye. Kütüphaneciliğimiz üzerine görüşler: 1987 içinde (s. 85-97). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Tonta, Y. (2000). Türkiye’de kütüphanecilik eğitiminin yeniden yapılanması. A. Yontar (Yay. haz.). Türkiye’de Kütüphane ve Enformasyon Biliminin Kurumsal Gelişimi: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü’nün Kuruluşunun 36. Yılı Anısına Düzenlenen Sempozyum bildirileri (11-12 Mayıs 2000, İstanbul) içinde (s. 74-89) İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi.
• Tonta, Y. (2004). Bilgi yönetiminin kavramsal tanımı ve uygulama alanları. S. Arslantekin ve F. Özdemirci (Yay. haz.). Kütüphaneciliğin Destanı Uluslararası Sempozyumu Bildiriler: Saga of Librarianship International Symposium proceedings içinde (s. 55-68). Ankara: AÜ DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Tonta, Y. (2012a). Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü lisans programının güncelleştirilmesi (2009-2011). Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 291- 314.
• Tonta, Y. (2012b). Kütüphanecilik ve bilgibilim eğitiminde gelişmeler ve program değişiklikleri. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 227-261.
• Tuncer, N. (2007). Kütüphanecilik eğitiminde değişen ufuklar: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümünün ilk onbeş yılı. S. Kurbanoğlu, Y. Tonta ve U. Al (Yay. haz.). Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 24-26 Ekim 2007, Ankara, Bildiriler içinde (s. 13-18). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Yılmaz, B. (2014). Türkiye’de Bilgi ve Belge Yönetimi eğitiminde Hacettepe Üniversitesi deneyimi. N. Özel ve N. Er-koçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (s. 93-108). Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Tablolar için Kaynakça
• Bilgi ve Belge Yönetimi (Yüksek Lisans/Tezli). (2017). Erişim adresi: http://bbs.karatekin.edu.tr/derskatalog.aspx?bkod=07&fkod=83
• Bilgi ve Belge Yönetimi. (2017). Erişim adresi: http://bbs.karatekin.edu.tr/derskatalog.aspx?bkod=06&fkod=06
• Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. (2014). Erişim adresi: http://old.neu.edu.tr/tr/node/539
• Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Dersler. (2012). Erişim adresi: https://neu.edu.tr/akademik/fakulteler/iktisadi-ve-idari-bilimler-fakultesi/bolumler/bilgi-ve- belge-yonetimi-bolumu/dersler/?lang=tr
• Bilgi ve Belge Yönetimi Müfredat Dersleri ve AKTS Kredileri. (t.y.-a). Erişim adresi: http://eobs.atauni.edu.tr/Program/P3.aspx
• Bilgi ve Belge Yönetimi Müfredat Dersleri ve AKTS Kredileri. (t.y-b). Erişim adresi: http://eobs.atauni.edu.tr/Program/P3.aspx
• Bilgi ve Belge Yönetimi Müfredat Tablosu. (2017). Erişim adresi:http://www.ybu.edu.tr/insanvetoplum/bilgi- belge/contents/files/4%20y%C4%B1ll%C4%B1k%20m%C3%BCfredat%2022_09_2017.pdf
• Bilgi ve Belge Yönetimi, Doktora Programı, (Örgün Öğretim). (2017). Erişim adresi: http://ebs.istanbul.edu.tr/home/program?id=2153
• Bilgi ve Belge Yönetimi, Lisans Programı, (Örgün Öğretim). (2017). Erişim adresi: http://ebs.istanbul.edu.tr/home/dersprogram/?id=1091&yil=2017
• Bilgi ve Belge Yönetimi, Tezli Yüksek Lisans Programı, (Örgün Öğretim). (2017). Erişim adresi: http://ebs.istanbul.edu.tr/home/program?id=1694
• Bilgi ve Belge Yönetimi Programı. (t.y.). Erişim adresi: http://akts.hacettepe.edu./program_detay.php?birim_ref=AKDBRM_0000000000000000000000076&birim_kod=396 prg_oid=PRGRAM_0000000000000000000000085&prg_kod=396&programduzey=2&submenuheader=2&dil_kod=1
• Ders Programı & AKTS Kredileri. (t.y.-a). Erişim adresi: http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Plani.aspx?bno=3515&bot=213
• Ders Programı & AKTS Kredileri. (t.y.-b). Erişim adresi: http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Plani.aspx?bno=3515&bot=748
• Ders Programı & AKTS Kredileri. (t.y.-c). Erişim adresi: http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Plani.aspx?bno=3516&bot=1089
• Genel Bilgiler. (2016). Erişim adresi: http://bby.osmaniye.edu.tr/20584_genel-bilgiler.html
• Lisans. (2018). Erişim adresi: http://bilgibelge.medeniyet.edu.tr/tr/egitim/lisans
• Lisans-Fen-Edebiyat Fakültesi-Bilgi ve Belge Yönetimi. (2012). Erişim adresi: http://llp.marmara.edu.tr/organizasyon.aspx?kultur=tr- tr&Mod=1&ustbirim=1200&birim=1202&altbirim=&program=27&organizasyonId=31&muf edatTurId=932001
• Lisans Ders Programı Listesi. (t.y.). Erişim adresi: https://fef.kastamonu.edu.tr/index.php/tr/anamenu- bolumler-bby-lisans-ders-ve-icerikleri-tr
• Lisans Programı. (2017). Erişim adresi: http://bby.fef.marmara.edu.tr/lisans-programi/
• Lisans Üstü. (2018). Erişim adresi: http://bby.fef.marmara.edu.tr/lisans-ustu/
• Tezli Yüksek Lisans-Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü-Bilgi ve Belge Yönetimi. (2012). Erişim Adresi: http://llp.marmara.edu.tr/OrganizasyonInfo.aspx?kultur=tr- tr&Mod=2&ustbirim=5800&birim=5802&altbirim=-1&program=628&organizasyonId=521&mufredatTurId=932001