A Review on the Tendencies of Articles Published on Screen Addiction in Türkiye

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 2, 1 - 12, 29.12.2025

Mehmet Kardoğan , Naif Kardaş

Öz

Rapid developments in the field of information and technology have radically changed social structures and individual lifestyles. Technological innovations have radically reshaped global interaction dynamics and production processes, especially by significantly increasing the speed of access to information. As a result, individuals have started to be exposed to screens for a long time and this situation has naturally brought along various psychological and physiological effects with the risk of screen addiction.This study aims to determine the trends in articles published on screen addiction in Türkiye. In line with this purpose, document scanning, one of the qualitative research approaches, was used. The data obtained were analysed with descriptive analysis technique. At the end of the study, it was concluded that there has been an increase in the number of studies on screen addiction in recent years and that quantitative research approach is mostly adopted in the studies.

Anahtar Kelimeler

Screen , Screen Addiction , Media , Technology.

Etik Beyan

In this study, all rules specified in the Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Guidelines have been adhered to. None of the actions described under the heading Actions Contrary to Scientific Research and Publication Ethics in the Guidelines have been carried out.

Türkiye’de Ekran Bağımlılığı ile İlgili Yayımlanan Makalelerin Eğilimleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Bilgi ve teknoloji alanındaki hızlı gelişmeler, toplumsal yapıları ve bireysel yaşam biçimlerini köklü bir şekilde değiştirmiştir. Teknolojik yenilikler, özellikle bilgiye erişim hızını önemli ölçüde artırarak küresel etkileşim dinamiklerini ve üretim süreçlerini köklü bir biçimde yeniden şekillendirmiştir. Bunun sonucunda bireyler uzun süre ekranlara maruz kalmaya başlamış ve bu durum doğal olarak ekran bağımlılığı riskiyle birlikte çeşitli psikolojik ve fizyolojik etkileri de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de ekran bağımlılığı ile ilgili yayımlanan makalelerin eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yaklaşımlarından doküman taraması yapılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Çalışmanın sonunda, son yıllarda ekran bağımlılığı ile ilgili çalışma sayısında bir artış olduğu, çalışmalarda en çok nicel araştırma yaklaşımı benimsendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekran , Ekran Bağımlılığı , Medya , Teknoloji.

Etik Beyan

Bu çalışmada, Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesinde belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergede Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler başlığı altında açıklanan eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir.

Destekleyen Kurum

Yok

Kaynakça

• Ağgül, E., & Yalçın, P. (2024). Teknoloji bağımlılığı ile ilgili yapılmış akademik çalışmalara yönelik doküman analizi. Bağımlılık Dergisi, 25(4), 354-367.
• Aksaçlıoğlu, A. G., & Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
• American Academy of Pediatrics. (2016). AAP announces new recommendations for children’s media use. Published. 2016. https://www.aap.org/en-us/about-the-aap/aap-press-room/Pages/American-Academy-of-Pediatrics-Announces-New-Recommendations-for-Childrens-Media-Use.aspx .
• Arslan, A. (2006). Medyanın birey, toplum ve kültür üzerine etkileri. International Journal of Human Sciences, 1(1),1-12.
• Arslan, K. T., Altıok, S., & Başgül, Ş. S. (2025). 4-11 Yaş arası çocukların ekran bağımlılığı ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 1-17.
• Austin, E. W., & Pinkleton, B. E. (2016). The viability of media literacy in reducing the influence of misleading media messages on young people’s decision-making concerning alcohol, tobacco, and other substances. Current Addiction Reports, 3(2), 175-181.
• Avcı, A., & Kayıran, D. (2023). Çocuk gelişimi ön lisans öğrencilerinin ekran bağımlılığı ve çevrimiçi mahremiyet farkındalıklarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 11(3), 1802-1815. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1288292
• Aydın, G., & Öztürk, R. (2022). Ebeveynlerde Ekran Bağımlılığı. [Online]. Erişim adresi:https://r.search.yahoo.com/_ylt=Awr.pJC.hHJo7QEAjLsDjgx.;_ylu=Y29sbwNpcjIEcG9zAzEEdnRpZAMEc2VjA3Ny/RV=2/RE=1753545150/RO=10/RU=https%3a%2f%2fwww.nudgenetwork.net%2fwp-content%2fuploads%2f2022%2f05%2fEbeveynlerde-Ekran-Bagimliligi.pdf/RK=2/RS=iFM8qvO__jw78tTui8OlK2bS3Zo-
• Balcı, Ş., Akgül, T. E., & Astam, F. K. (2024). Üniversite Öğrencilerinin Ekran Ötesindeki Bağımlılık Serüveni: TikTok Kullanım Motivasyonları ve Bağımlılık Arasındaki İlişki. Erciyes İletişim Dergisi, 11(2), 715-737 https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1442074
• Balkan, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilgisayar-internet bağımlılığı ve aile fonksiyonları arasındaki ilişki. Education Sciences, 6(1), 231-239.
• Bayrakçı, S. (2022). Dijital Minimalizm: Ekran bağımlılığı ve teknoloji yorgunluğu sarmalından kurtulmak için bir yol haritası. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 40, 430-436. https://doi.org/10.17829/turcom.1120604
• Bekar, P., & Efe, E. (2024). Çocukların Ekran Bağımlılığı ile Yeme Davranışı Arasındaki İlişki: Tanımlayıcı ve Kesitsel Bir Çalışma. Fenerbahçe University Journal of Health Sciences, 4(1), 123-133. https://doi.org/10.56061/fbujohs.1326698
• Bodur, E.(2022). Okul öncesi çocuklarda ekran bağımlılığı ile öz bakım becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, Ulusal Tez Merkezi (747847).
• Bölükbaş, R. (2025). Ekran Süresinin İşlenmiş Gıda Tüketimine Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 1059-1067. https://doi.org/10.21547/jss.1625227
• Büyükbaykal, G. (2007). Televizyonun çocuklar üzerindeki etkileri. İletişim Fakültesi Dergisi, 28, 31-44.
• Candan, F., Sağlam, A., & Şirin, İ. (2023). Türkiye’de ekran bağımlılığı konusu ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(11), 2240-2257.
• Castells, M. (2010). The rise of the network society (2nd ed.). Wiley-Blackwell.
• Celep, G., & Evsile, S. (2025). Çocukların Ekran Alışkanlığı, Etkileri ve Güvenlik Önerileri. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 34(1), 1-12. https://doi.org/10.17827/aktd.1544441
• Chip. (2010, Mart 3). Google’da arama yapma sanatı… Doğan Burda Dergi Yayıncılık.
• Council on Communications and Media, Strasburger, V. C., Hogan, M. J., Mulligan, D. A., Ameenuddin, N., Christakis, D. A., ... & Swanson, W. S. L. (2013). Children, adolescents, and the media. Pediatrics, 132(5), 958-961. https://doi.org/10.1542/peds.2013-2656
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage Press
• Couldry, N., & Hepp, A. (2017). The mediated construction of reality. Polity Press.
• Creswell, J. W. (2016). Research design. (Çev. S. B. Demir). Eğiten Kitap Yayınları.
• Çakioğlu, Ş., & Kaynak Ekici, K. B. (2024). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Ekran Maruziyetleri ile Ebeveynlerinin Dijital Ebeveynlik Öz Yeterliklerinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 3542-3562. https://doi.org/10.53444/deubefd.1522239
• Çelik, E., Karadağ, M. G., & Bayazıt, A. D. (2022). Covid-19 pandemi dönemi sürecinde adölesanların ekran kullanımı, depresyon durumları ve antropometrik ölçümlerindeki değişimin değerlendirilmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7-13. ttps://doi.org/10.52881/gsbdergi.1082594
• Doğan, G., & Yabancı Ayhan, N. (2024). Covıd-19 pandemisinde ekran maruziyetinin yetişkin bireylerin vücut ağırlığı üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 11(2), 325-338. https://doi.org/10.21020/husbfd.1333302
• Elhatip, Y. E., & Işık, Ş. (2024). Aşırı Ekran Kullanımı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(2), 227-244. https://doi.org/10.48174/buaad.1421865
• Furuncu, C., & Öztürk, E. (2020). Problemli medya kullanım ölçeği Türkçe formunun geçerlik güvenirlik çalışması: çocuklarda ekran bağımlılığı ölçeği ebeveyn formu. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 535-566. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043237
• Göle, M. O. (2023). Anne ve okul öncesi öğretmeni olarak dijital oyuna bakış. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 1–30. https://doi.org/10.21733/ibad.1240980
• Günel, U., & Ergün, N. (2025). İlkokul öğrencilerinin ekran bağımlılığı, zorbalık ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 15(1), 454-483. https://doi.org/10.24315/tred.1490539
• Karakoç, M., & Keşim, D. A. (2023). Üniversite öğrencilerinde ekran süresinin boyun hareketleri, ağrı düzeyi, yaşam kalitesi ve duygu durumu üzerine etkisi. Dicle Medical Journal, 50(1), 102-109.
• Kardoğan, M., & Kardaş, M. N. (2023). Türkiye’de Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında yayımlanan makalelerin eğilimleri üzerine bir inceleme. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 1-12.
• Kırlıoğlu, M., Kayaalp, A., & Arslan, S. (2023). Güncel bir sorun olarak çocuklarda ekran bağımlılığı ve ebeveyn tutumları. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 7(2), 118-131. https://doi.org/10.55109/tushad.1360037
• Koç, M. (2021). Öğretmen adaylarının dijital bağımlılığı ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas, Ulusal Tez Merkezi (670298).
• Koyuncu, B., & Kepenek Varol, B. (2023). The relationship of screen addiction with physical activity, physical performance, balance, circadian rhythm, and quality of life in children. Sağlık Bilimleri Dergisi, 32(1), 97-105. https://doi.org/10.34108/eujhs.1190837