İŞ DOYUMU VE SEYAHAT ACENTALARINDA ÇALIŞAN PERSONELİN İŞ DOYUMUNUN ANALİZİ

Yıl 2007, Cilt: 4 Sayı: 2, 87 - 104, 01.12.2007

Beril Dönmez Kemal Birdir

Öz

Turizm endüstrisinin en önemli parçalarından birisi olan seyahat acentalarının, önemli özellikleri arasında emek-yoğun olmaları, kesintisiz ve yüzyüze hizmet vermeleri gelmektedir. Dolayısıyla seyahat acentalarının en temel üretim faktörü “emek” yani “insan kaynağı”dır ve buna bağlı olarak iş doyumu büyük önem taşımaktadır. İşgörenlerin işlerinden aldıkları doyum; etkinlik ve verimlilik, hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti, işgören devir hızı gibi konuları doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı, iş doyumunun öneminin vurgulanması, iş doyumunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi, doyum veya doyumsuzluk halinde ortaya çıkacak sonuçların ele alınması ve seyahat acentalarında çalışan işgörenlerin iş doyumunun, İş Tanımlama Ölçeği (Job Descriptive Index, JDI) kullanılarak değerlendirilmesidir. Çalışma, iş doyumunu açıklamadaki en önemli faktörlerin sırasıyla; işin yapısı, terfi olanakları ve ücret olduğunu ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

İş Doyumu, İş Tanımlama Ölçeği (JDI), Seyahat Acentaları

Kaynakça

• Akıncı, Z. (2002). Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. (4), 1-25.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. Ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. (4. basım). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2004). Örgütsel İletişim ile İş Tatmini Unsurları Arasındaki İlişkiler: Akademik Örgütler için Bir Alan Araştırması. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. (7), 1-30.
• Batıgün, A. D. ve Şahin, N. H. (2006). İş Stresi ve Sağlık Psikoloji Araştırmaları için İki Ölçek: A Tipi Kişilik ve İş Doyumu. Türk Psikiyatri Dergisi. 17 (1), 32-45.
• Chen, Y. (2007). Relationships among Service Orientation, Job Satisfaction and Organizational Commitment in the International Tourist Hotel Industry. Journal of American Academy of Business. 11 (2), 71-82.
• Çekmecelioğlu, H. G. (2005). Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 6 (2), 23-39.
• Çekmecelioğlu, H. (2006). İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 8 (2), 153-168.
• Diaz, P.E. (1992). The Impact of Isolation on Hospitality Employees’ Job Satisfaction and Job Performance. Journal of Hospitality and Tourism Research. 15 (3), 41-49.
• Emir, O. ve Baytok, A. (2004). Otel İşletmelerinde İşgören Tatmini ve Afyon’da Yerleşik Yıldızlı Oteller Örneği. 1. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi. 251-267.
• Erdil, O., Keskin, H., İmamoğlu, S. Z. ve Erat, S. (2004). Yönetim Tarzı ve Çalışma Koşulları, Arkadaşlık Ortamı ve Takdir Edilme Duygusu ile İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 5 (1), 17-26.
• Ghiselli, R. F., La Lopa, J. M. and Bai, B. (2001). Job Satisfaction, Life Satisfaction and Turnover Intent: Among Food-Service Managers. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly. 42 (2),28-37
• Günlü, E., Aydın, Ş. ve Şahin, N. (2007). Determining Hotel Employees’ Job Satisfaction and Organizational Commitment on Large Scale Hotels. Third International Conference on Business Management and Economics. Çeşme, İzmir, Turkey. Yaşar University.
• Güreş, N., Demirer, H. ve Akgül, V. (2007). The Effects of Psychological Well-Being on Salesperson Perceived Performance and Job Satisfaction: A Field Research in Turkish Travel Agencies. Third International Conference on Business Management and Economics. Çeşme, İzmir, Turkey. Yaşar University.
• Keser, A. (2005). İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Çalışma ve Toplum Dergisi. (7), 77-95.
• Kozak, R. (1997). Türkiye’deki Seyahat Acentalarının Profili. (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Raporu). İstanbul.
• Kuşluvan, Z. ve Kuşluvan, S. (2005). Otel İşletmelerinde İş ve İşletme ile İlgili Faktörlerin İşgören Tatmini Üzerindeki Görece Etkisi: Nevşehir Örneği. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. 16 (2), 183-203.
• Kutaniş, R. Ö. ve Bayraktaroğlu S. (2002). Karayolu Turizm Taşımacılığında İş Tatmini Unsurları: Bir Uygulama. Akdeniz University First Tourism Congress of Mediterranean Countries. 604- 618. Antalya.
• Lam, T., Zhang H. and Baum, T. (2001), An Investigation of Employees' Job Satisfaction: The Case of Hotels in Hong Kong. Tourism Management. 22 (2), 157-165.
• Namasivayam, K. and Zhao, X. (2007). An Investigation of the Moderating Effects of Organizational Commitment on the Relationships between Work-Family Conflict and Job Satisfaction among Hospitality Employees in India. Tourism Management. 28 (5), 1212-1223.
• Namasivayam, K. and Mount, D. J. (2004). The Relationship of Work- Family Conflicts and Family-Work Conflict to Job Satisfaction. Journal of Hospitality and Tourism Research. 28 (2), 242-250.
• Örücü, E., Yumuşak, S. ve Bozkır, Y. (2006). Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bankalarda Çalışan Personelin İş Tatmini ve İş Tatminini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi. 13 (1), 39-51.
• Özer, P. S., Günay, G. ve Başbakkal, Z. (2007). The Moderating Effect of Justice Sensitivity on Organizational Justice – Job Satisfaction Relationship in a Health Care Setting. Third International Conference on Business Management and Economics. Çeşme, İzmir, Turkey. Yaşar University.
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu. Ege Üniversitesi İ.İ.B.F. Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimleri Dergisi. 5 (1-2), 55-64.
• Taner, B. (1993). Beş Yıldızlı Otellerde Çalışanların İş Tatmininin Değerlendirilmesi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. 4 (3), 22- 24.
• Tarlan, D. Ve Tütüncü, Ö. (2001). Konaklama İşletmelerinde Başarım Değerlemesi ve İş Doyumu Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3 (2), 141-163.
• Tas, R. F., Spalding, J. B. and Getty, J. M. (1989). Employee Job Satisfaction Determinants within a National Restaurant Company. Journal of Hospitality and Tourism Research. 13 (3), 129-136.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet İşletmelerinde Liderlik Davranışları ile İş Doyumu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. G.Ü. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi. (1), 23-45.
• Tepeci, M. (2005). The Dimensions and Impacts of Organizational Culture on Employee Job Satisfaction and Intent to Remain in the Hospitality and Tourism Industry in Turkey. Adnan Menderes University Journal of Travel and Tourism Reserch. 5 (1-2), 21-39.
• Toker, B. (2007). Demografik Değişkenlerin İş Tatminine Etkileri: İzmir’deki Beş ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 8 (1), 92-107.
• Tütüncü, Ö. ve Çiçek, O. (2000). İş Doyumunun Ölçülmesi: İzmir İl Sınırlarında Faaliyet Gösteren Seyahat Acenteleri Üzerine Bir İnceleme. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. 11 (4), 124-128.
• Tütüncü, Ö. (2000). Kar Amacı Gütmeyen Yiyecek İçecek İşletmelerinde İş Doyumunun Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2 (3), 169-171.
• Tütüncü, Ö. (2002). Seyahat Acentelerinde İş Tanımlama Ölçeği Kapsamında İş Doyumunun Ölçülmesi: İzmir İli Uygulaması. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. 13 (2), 129-138.
• Uyguç, N., Arbak, Y., Duygulu, E. Ve Çıraklar, N. H. (1998). İş ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Üç Temel Varsayım Altında İncelenmesi. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi. 13 (11), 193-204.
• Yapraklı, Ş. Ve Yılmaz, M. K. (2007). Satış Gücü Motivasyonu - İş Tatmini Ölçeklerinin Test Edilmesi ve Motivasyonunun İş Tatmini Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi: İlaç Sektöründe Bir Uygulama. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 9 (3), 62-98.