Aşırı Turizm Kapsamında Turistlere Yönelik Olumsuz İfadeler, Yapılan Eylemler ve Bunların Turizme Yansımalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 66 - 84, 29.06.2022

Oğuz Çam Cengiz Çelik

Öz

Turizm sektörü, toplumsal olaylardan en fazla etkilenen sektörler arasında gelmektedir. Aşırı turizm, turistik destinasyonların taşıma kapasitelerinin aşılmaları durumunda ortaya çıkan bir olaydır ve turizm sektörünü önemli ölçüde farklı açılardan etkilemektedir. Aşırı turizm, turistik destinasyonlarda görülen ve bu destinasyonlarda bulunan yerel halkın turistlere karşı olumsuz düşünce ve duygu hissetmesine sebebiyet verebilen önemli bir sorundur. Dünya üzerindeki birtakım turistik destinasyonların aşırı turizme maruz kaldığı ve bu duruma karşı çeşitli tepkiler gösterdiği bilinmektedir. Aşırı turizmin, turistik destinasyonların gelişim sürecini kötü etkilediği ve bu durumun da genel olarak turistik destinasyonların turizm konusunda olumsuz bir intiba oluşturmasına neden olduğu düşünülmektedir. Aşırı turizmden hem yöresel halklar hem de turistler hoşnut olmamaktadırlar. Bu çalışma kapsamında, aşırı turizm kapsamında turistlere yönelik olumsuz ifadelerin, yapılan eylemlerin neler oldukları ve bunların turizm olgusuna nasıl yansıdıkları üzerine bir değerlendirme yapmak amaçlanmaktadır. Çalışma, derleme tipindedir. Çalışmanın, turizm literatürüne önemli bir bilgi birikimi kazandıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aşırı Turizm, Olumsuz İfade, Turist, Destinasyon, Seyahat

Kaynakça

• Akova, O. (2006). Yerel Halkın Turizmin Etkilerini Algılamalarına ve Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma, Sakarya Üniversitesi SBE Akademik İncelemeler Dergisi, 1: 77-109.
• Alexis, P. (2017). Over-tourism and Anti-Tourist Sentiment: An Exploratory Analysis and Discussion, “Ovidius” University Annals, Economic Sciences Series, 17(2): 288-293.
• Atar, A. ve Urgan, S. (2020). Veblen Malları Bağlamında Aşırı Turizm Hareketlerine Yönelik Eleştirisel Bir Bakış Açısı, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 64-78.
• Aylan, F. K. ve Aylan, S. (2020a). Aşırı Turizm Kavramının Farklı Boyutlarıyla İncelenmesi: Instagram’da Paylaşılan Fotoğraf ve Yorumların İçerik Analizi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(1): 584-607.
• Aylan, S. ve Aylan, F. K. (2020b). Sosyal Medyada “Overtourism” Etiketi ile Yapılan Paylaşımların İncelenmesi: Twitter Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 411-422.
• Baran, N. ve Sat, N. A. (2019). Sürdürülebilir Turizm Planlaması ve Yönetimi: GAP Turizm Master Planı’na Eleştirel Bir Bakış, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 22(1): 18-49.
• Baraner, H. (2018). Aşırı turizm ve Türkiye, https://www.yenialanya.com/makale/3749919/huseyin-baraner/asiri-turizm-ve-turkiye, Erişim Tarihi: 18.05.2022.
• Bayram, M., Bulut, Z. ve Yaylı, A. (2020). Sosyal Taşıma Kapasitesi: Doğu Karadeniz Bölgesi Üzerine Bir Değerlendirme, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 347-365.
• BBC. (2017). Turistler Evinize Dönün, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya40839361, Erişim Tarihi: 02.04.2020.
• Benner, M. (2019). From Overtourism to Sustainability: A Research Agenda for Qualitative Tourism Development in the Adriatic, Zeitschrift für Wirtschaftsgeographie, 64(2): 74-87.
• Bouchon, F. ve Rauscher, M. (2019). Cities and Tourism, A Love and Hate Story; Towards A Conceptual Framework for Urban Overtourism Management. International Journal of Tourism Cities, 5(4): 582-593.
• Boz, M. ve Özkan, Ç. (2019). Sürdürülebilir Şehir Turizmi: Barselona Aşırı Turizm Örneği, 20. Ulusal 4. Uluslararası Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 16-19 Ekim 2019, Eskişehir.
• Bruckner, R. (2018). Tourismus-Hotspots Hallstatt Und Wachau: Hilfe, Wir Sind Voll! derstandard.at/2000085543683/Tourismus-Hotspots-Hallstatt-oder-Wachau-Hilfe-wirsind-voll, https://derstandard.at/2000085543683/Tourismus-Hotspots-Hallstatt-oder-Wachau-Hilfewir-sind-vol, Erişim Tarihi: 12.12.2019.
• Bruckner, R., Ruep, S., Wölfl, A., Kness-Bastaroli, T., Marot, J. ve Rohrhofer, M. (2017). Wenn Touristen Einheimischen Auf Die Füße Treten, https://derstandard.at/2000063266421/WennTouristen-Einheimischen-auf-die-Fuessetreten, Erişim Tarihi: 12.12.2019.
• Butler, R. W. (1980). The Concept of a Tourist Area Cycle of Evolution: Implications for Management of Resources. Canadian Geographer/Le Géographe canadien, 24(1): 5-12. doi: 10.1111/j.1541- 0064.1980.tb00970.x.
• Cheung, K. S. ve Li, L.-H. (2019). Understanding Visitor-Resident Relations in Overtourism: Developing Resilience for Sustainable Tourism, Journal of Sustainable Tourism, 27(8): 1197–1216.
• Colomb, C. ve Novy, J. (Eds.). (2016). Protest and Resistance in the Tourist City, Routledge, London.
• Çağlar, S. (2019). ‘Overtourism’ ya da Bildiğimiz Turizmin Sonu, https://yolvemacera.com/overtourism-ya-da-bildigimiz-turizmin-sonu/, Erişim Tarihi: 20.11.2021.
• Çetinoğlu, D. ve Meydan Uygur, S. (2020). Aşırı Turizm Sorununa Çözüm Olarak Pazarlamama Stratejileri Kullanılabilir Mi? Pamukkale Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3): 3008-3026.
• Çolak, O., Kiper, V. O. ve Batman, O. (2019). Kent Destinasyonlarında Over Tourism’e (Ölçüsüz Turizm) Dair Kavramsal Bir Yaklaşım, 20. Ulusal 4. Uluslararası Turizm Kongresi, 16-19 Ekim 2019, Eskişehir.
• Çolak, O., Kiper, V. O. ve Batman, O. (2020). Ölçüsüz Turizm’e (Over-Tourısm) Dair Kavramsal Bir Yaklaşım, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 12(23): 609-621. DOI: 10.20990/kilisiibfakademik.725031.
• Demirci, B., Yılmaz, İ. ve Oğuz, Y. E. (2020). Aşırı Turizmin Kent Yaşam Memnuniyetine Etkisi: Eskişehir Odunpazarı Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 204-217.
• Dodds, R. ve Butler, R. (2019a). Overtourism: Issues, Realities and Solutions, De Druyter, Berlin.
• Dodds, R. ve Butler, R. (2019b). The Phenomena of Overtourism: A Review, International Journal of Tourism Cities, 5(4): 519-528.
• Doxey, G. V. (1975). A Causation Theory of Visitor-Resident Irritation: Methodology and Research Inference, Proceedings of the 6th Annual Conference of the Travel Research Association, 8-11 September, San Diego, C.A.
• Duyar, M. ve Bayram, M. (2019). Overtourism and Tourismphobia: Evolution of Host and Tourism Relationship, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40: 347-362.
• Eren, D. ve Bozkurt, İ. (2020). Aşırı Turizm Sorunsalı: Kapadokya Bölgesi’ne Yönelik Bir Çalışma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4): 3090-3107.
• Erol, G. ve Düşmezkalender, E. (2020). Aşırı Turizm (Overtourism): Neden, Sonuç Bağlamında Kavramsal Bir Yaklaşım, International Travel and Tourism Dynamics Congress, 8-10 Ekim 2020, Ankara.
• Genç, K. (2020). İstanbul’da Aşırı Turizm: Sivil Toplum Kuruluşları Görüşleri Üzerinden Yorumsayıcı ve Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Goodwin, H. (2017). The Challenge of Overtourism, Responsible Tourism Partnership Working Paper 4. October 2017: 1-19, https://haroldgoodwin.info/wp-content/uploads/2020/08/rtpwp4overtourism012017.pdf, Erişim Tarihi: 06.05.2022.
• Goodwin, H. (2019). Overtourism: Causes, Symptoms and Treatment, Tourismus Wissen: 110-114
• Gössling, S. (2002). Global Environmental Consequences of Tourism. Global Environmental Change, 12(4): 283–302.
• Gül, İ. ve Shipman, D. (2021). Aşırı Turizm, Nüfus Teorisi ve Turizme Katılım, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3): 993-1006.
• Harrill, R. (2004). Residents’ Attitudes Toward Tourism Development: A Literature Review with Implications for Tourism Planning, Journal of Planning Literature, 18(1): 1-16.
• İpar, M. S. ve Akyurt Kurnaz, H. (2020). Aşırı Turizmin Konaklama İşletmeleri Üzerindeki Etkileri: Sinop İlinde Bir Araştırma, International Travel and Tourism Dynamics Congress, 8-10 Ekim 2020, Ankara.
• Jordan, P., Pastras, P. ve Psarros, M. (2018). Managing Tourism Growth in Europe, The ECM Toolbox, Dijon, 1-30, https://fr.calameo.com/read/0006740147d7bd41b5afc, Erişim Tarihi: 06.05.2022.
• Kara, V. M., Celep, M. ve Kanıgür, S. (2020). Aşırı Turizm Kapsamında Salda Gölü’nün Fiziksel Taşıma Kapasitesinin Belirlenmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 79-92.
• Karahan, S. ve Öztürk, Y. (2020a). “Overtourism” Kavramına Etı̇molojı̇k Bı̇r Yaklaşım, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 191-203.
• Karahan, S. ve Öztürk, Y. (2020b). “Overtourism” Kavramına Etimolojik Bir Yaklaşım, International Travel and Tourism Dynamics Congress, 8-10 Ekim 2020, Ankara.
• Kurnaz, H. A. ve İpar, M. S. (2020). Yavaş Şehir Akyaka’da Aşırı Turizm Olgusunun Esnafın Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi, Journal of Hospitality and Tourism Issues, 2 (1): 39-55.
• Kurt, E. (2021). Turizm Destinasyonlarındaki Yerel Halkın Gözünden Kalabalık ve Aşırı Turizm: Bozcaada Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kuscer, K. ve Mihalic, T. (2019). Residents’ Attitudes Towards Overtourism from the Perspective of Tourism Impacts and Cooperation – The Case of Ljubljana, Sustainability, 11: 1-16.
• Mathieson, A. ve Geoffrey, W. (1992). Tourism: Economic, Physical and Social Impacts, Longman, New York.
• Milano, C. (2017). Overtourism and Tourismphobia: Global Trends and Local Contexts, Ostelea School of Tourism & Hospitality, Barcelona, https://www.researchgate.net/profile/Claudio-Milano/publication/323174488_Overtourism_and_Tourismphobia_Global_trends_and_local_contexts/links/5a842fd7a6fdcc6f3eb52e40/Overtourism-and-Tourismphobia-Global-trends-and-local-contexts.pdf, Erişim Tarihi: 06.05.2022.
• Milano, C., Cheer, J. M. ve Novelli, M. (2018). Overtourism: A Growing Global Problem. The Conversation, https://theconversation.com/overtourism-a-growing-global-problem-100029, Erişim Tarihi: 24.02.2019.
• Milano, C., Novelli, M. ve Cheer, J. M. (2019). Overtourism and Tourismphobia: A Journey Through Four Decades of Tourism Development, Planning and Local Concerns, Tourism Planning & Development, 16(4): 353-357. DOI: 10.1080/21568316.2019.1599604.
• Milliyet (2019). Bu Kentlerde Turistlere Tepki Var, https://www.milliyet.com.tr/galeri/bukentlerde-turistlere-tepki-var-2816645/12, Erişim Tarihi: 02.04.2020.
• Mohankumar, P. K. (2018). Overcoming the Greed for Overtourism, Destination Reporter, https://destinationreporterindia.com/2018/08/03/overcoming-the-greed-forovertourism/, Erişim Tarihi: 24.02.2019.
• Moscardo, G. (2011). The Role of Knowledge in Good Governance for Tourism. E. Laws, H. Richins, J. Agrusa ve J. Scott (Eds.), İçinde, Tourist Destination Governance: Practice, Theory and Issues (ss. 67-82), CAB International Group.
• Muler Gonzalez, V., Coromina, L. ve Galí, N. (2018). Overtourism: Residents’ Perceptions of Tourism Impacts as an Indicator of Resident Social Carrying Capacity - Case Study of a Spanish Heritage Town, Tourism Review, 73(3): 277-296.
• Neuhold, T. (2019). In der Stadt Salzburg wird der Tagestourismus zum Fluch, https://derstandard.at/2000096751943/In-der-Stadt-Salzburg-wird-der-Tagestourimuszum- Fluch, Erişim Tarihi: 12.12.2019.
• Neuts, B. ve Nijkamp, P. (2012). Tourist Crowding Perception and Acceptability in Cities: An Applied Modelling Study on Bruges, Annals of Tourism Research, 39(4): 2133-2153.
• Oklevik, O., Gössling, S., C. Michael, H., Jens Kristian, S. J., Ivar Petter, G. ve McCabe, S. (2019). Overtourism, Optimisation, and Destination Performance Indicators: A Case Study of Activities in Fjord Norway, Journal of Sustainable Tourism: 1-21.
• Özaltın Türker, G. (2020). Turizmin Yerel Halk Üzerine Etkileri: Seyahat Acentaları Perspektifinden Bir İnceleme, Journal of Travel and Tourism Research, (14): 65-84.
• Öztürk, Y. (2020a). Aşırı Turizm, Turizm Karşıtlığı ve Turizmde Sürdürülebilirlik Üzerine Bir Değerlendirme, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 112-124.
• Öztürk, Y. (2020b). Aşırı Turizm, Turizm Karşıtlığı ve Turizmde Sürdürülebilirlik Üzerine Bir Değerlendirme, International Travel and Tourism Dynamics Congress, 8-10 Ekim 2020, Ankara.
• Özgürel, G. ve Yılmaz, O. K. (2021). Aşırı Turizmde Kalabalık Yönetimi: Belediyeler Tarafından Kullanılabilecek Akıllı Turizm Uygulamaları, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42): 1594-1620. doi:10.46928/iticusbe.944864.
• Peeters, P., Gössling, S., Klijs, J., Milano, C., Novelli, M., Dijkmans, C., Eijgelaar, E., Hartman, S., Heslinga, J., Isaac, R., Mitas, O., Moretti, S., Nawijn, J., Papp, B. ve Postma, A. (2018). Research for TRAN Committee - Overtourism: Impact and Possible Policy Responses, European Parliament, Policy Department for Structural and Cohesion Policies, Brussels, Belgium, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2018/629184/IPOL_STU(2018)629184_EN.pdf, Erişim Tarihi: 06.05.2022.
• Perkumienė, D. ve Pranskūnienė, R. (2019). Overtourism: Between the Right to Travel and Residents’ Rights. Sustainability, 11(7): 2138. https://doi.org/10.3390/su11072138.
• Peter, L. (2017). 'Turistler Evinize Dönün': İspanya'da Solcular Turist Akınına Karşı Direniyor, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40839361, Erişim Tarihi: 02.12.2021.
• Phi, G. T. (2019). Framing overtourism: A Critical News Media Analysis, Current Issues in Tourism: 1-5.
• Postma, A., Papp, B. ve Koens, K. (2018). Visitor Pressure and Events in an Urban Setting: Understanding and Managing Visitor Pressure in Seven European Urban Tourism Destinations, CELTH, Breda, The Netherlands, https://www.researchgate.net/publication/331400361_Visitor_pressure_and_events_in_an_urban_setting_understanding_and_managing_visitor_pressure_in_seven_European_urban_tourism_destinations, Erişim Tarihi: 06.05.2022.
• Rooney, S. A. (2011). Turizm Bir Sistemin Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Saveriades, A. (2000). Establishing the Social Tourism Carrying Capacity for the Tourist Resorts of the East Coast of the Republic of Cyprus, Tourism Management, 21(2): 147-156.
• Seraphin, H., Sheeran, P. ve Pilato, M. (2018). Over-tourism and the Fall of Venice as a Destination, Journal of Destination Marketing & Management, 9: 374-376.
• Séraphin, H., Zaman, M., Olver, S., BourliatauxLajoinie, S. ve Dosquet, F. (2019). Destination Branding and Overtourism, Journal of Hospitality and Tourism Management, 38(1): 1-4.
• Serin Karacaer, S. (2020). Destinasyonun Turistik Çekicilik Unsuru Bağlamında Aşırı Turizmin Değerlendirilmesi, International Travel and Tourism Dynamics Congress, 8-10 Ekim 2020, Ankara.
• Shafaei, F. ve Mohamed, B. (2015). A Stage-Based Model Development Study on Tourism Social Impact Assessment, International Journal of Scientific and Research Publications, 5(3): 279-284.
• Smith, M., Pinke Sziva, I. ve Olt, G. (2019). Overtourism and Resident Resistance in Budapest, Tourism Planning & Development, 16(4): 376-392. DOI:10.1080/21568316.2019.1595705.
• Sputniknews. (2019). Hollanda Artık Turizm Tanıtımı Yapmayacak: Ülke Aşırı Kalabalık. https://tr.sputniknews.com/yasam/201905081038988329-hollanda-artik-turizm-tanitimi-yapmayacak-ulkeasiri-kalabalik/, Erişim Tarihi: 21.05.2019.
• Street, F. (2018). Can the World be Saved from Overtourism?, https://edition.cnn.com/travel/article/overtourism-solutions/index.html, Erişim Tarihi: 20.11.2021.
• Szromek, A. R., Kruczek, Z. ve Walas, B. (2020). The Attitude of Tourist Destination Residents towards the Effects of Overtourism-Kraków Case Study, Sustainability, 12(1): 228.
• Tayfun, A. ve Kılıçlar, A. (2004). Turizmin Sosyal Etkileri ve Yerli Halkın Turiste Bakışı, G.Ü. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1: 1-17.
• Timur, S. ve Getz, D. (2009). Sustainable Tourism Development: How Do Destination Stakeholders Perceive Sustainable Urban Tourism?, Sustainable Development, 17(4): 220-232.
• Turizm Güncel (2016). İtalya Turist Kotasını Tartışıyor, Müzelere Sınırlama Getirildi, https://www.turizmguncel.com/haber/italya-turist-kotasini-tartisiyor-muzeleresinirlama-getirildi-h28512.html, Erişim Tarihi 15.04.2020.
• Turizme Bakış. (2020). Aşırı Turizm – Overtourism Nedir?, https://www.turizmebakis.com/asiri-turizm-overtourism-nedir/, Erişim Tarihi: 13.11.2021.
• Türker, N., Selçuk, Ş. ve Özyıldırım, A. (2016). Turizmin Yerel Halkın Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Safranbolu Örneği, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 1-13.
• Ulutaş, K. (2020). Dünya Miraslarını Tehdit Eden Fenomen: Overtourism Nedir?, https://www.neredekal.com/blog/dunya-miraslarini-tehdit-eden-fenomen-overtourism-nedir/, Erişim Tarihi: 20.11.2021.
• UNWTO. (2018). Overtourism? Understanding and Managing Urban Tourism Growth Beyond Perceptions, UNWTO, Madrid, https://www.e-unwto.org/doi/epdf/10.18111/9789284420070, Erişim Tarihi: 06.05.2022.
• WTTC ve McKinsey Company. (2017). Coping with Success: Managing Overcrowding in Tourism Destinations, https://www.wttc.org/-/media/files/reports/policy-research/coping- with-success---managing-overcrowding-in-tourismdestinations-2017.pdf/, Erişim Tarihi: 21.03.2019.
• Yazıcıoğlu, İ., Alphan, E. ve Onur, M. (2020). Aşırı Turizm Kapsamında Tripadvisor Yorumları Üzerine Nitel Bir İnceleme: Salda Gölü Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4): 505-522.
• Yılmaz, Ö. D. (2014). Sürdürülebilir Turizm ve Destinasyon Yönetimi. Kozak, M. (Ed). Sürdürülebilir Turizm Kavramlar-Uygulamalar (s. 275-292), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz, Ö. D. ve Filiz, A. (2017). Turizm Gelişim Yaklaşımları Kapsamında Yerel Halkın Turizme Yönelik Algı ve Tutumları: Mazi Köyü-Türkbükü Karşılaştırmalı Analizi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2): 1799-1824.
• Yumuk, Y. ve Altıntaş, V. (2019). Bodrum’da Yaşayan Yerel Halkın Kentsel Yaşam Kalitesi Algılarının Aşırı Turizm (Overtourism) Kapsamında Değerlendirilmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12: 90-102.
• Yüksel, F., Ön Esen, F., Kılıç, B. ve Akçay, S. (2020). Paydaşların Gözüyle Yavaş Şehir Akyaka’da Aşırı Turizm, Turizm Akademik Dergisi, 7(1): 257-268.
• Yüncü, H. R. (2019). Turizmin Karanlık Yüzü: Şehirlerde Aşırı Turizm, 20. Ulusal - 4. Uluslararası Turizm Kongresi, 16-19 Ekim 2019, Eskişehir.