5326 Sayılı Kanun’un 23 ve 24’üncü Maddelerine Göre Cumhuriyet Savcısı ve Mahkeme 213 sayılı Kanun’da Öngörülen Vergi Cezalarını Kesebilir Mi?

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 58 - 80, 30.06.2023

Yunus Anıl Ay

Öz

Bu çalışmada, 5326 sayılı Kanun m. 23 ve 24’te düzenlenen, cumhuriyet savcısının ve mahkemenin fiilin suç değil kabahat olması durumunda idari yaptırıma hükmetme yetkisi, 213 sayılı Kanun’da yer alan idari nitelikli vergi cezaları yönünden değerlendirilmiştir. 213 sayılı Kanun’da yer alan vergi kaçakçılığı suçlarıyla vergisel kabahatlerin aynı fiille işlenmesi mümkün olduğundan, savcı veya mahkemece fiil suç değil kabahat olarak nitelendirildiğinde, bu ceza muhakemesi unsurlarının vergi cezasına hükmedebilecekleri sonucuna ulaşılmıştır. Çünkü bu konuda 5326 sayılı Kanun ek m. 1, 213 sayılı Kanun’un vergi mahkemelerinin görevine ilişkin konularda uygulanmayacağını öngörse de bu hüküm, yaptırıma hükmedecek makam yönünden savcı ve mahkemenin istisnai yetkisini ortadan kaldırmamaktadır. Dolayısıyla savcı ve mahkeme, vergi cezasına hükmedebilecek ve fakat bu idari kararların denetiminde 5326 sayılı Kanun’un kararın yargısal denetimine ilişkin hükümleri uygulanmayacak, bu konuda vergi mahkemeleri görevli olacaktır.

Anahtar Kelimeler

5326 sayılı Kanun, 213 sayılı Kanun, İdari Vergi Cezası, Cumhuriyet Savcısı, Mahkeme

Kaynakça

• Arslaner, Hakan (2022). Soruşturma Aşamasında Mütalâanın Vergi Suçları Açısından Önemi. Malî Hukuk Dergisi, 18(215): 2389-2408.
• Başaran Yavaşlar, F. (2008). Vergi Suç ve Kabahatleri Hukuku’nda Son Durum. İstanbul Barosu Dergisi, 82(6): 2839-2859.
• Candan, T. (2022). Vergisel Kabahatler ve Suçlar, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Doğan, K. (2015). Tüzel Kişilerin İdari Para Cezası Sorumluluğunda İsnadiyet Sorunu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(1): 1-77.
• Dönmezer, S. & Erman, S. (1994). Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku Genel Kısım Cilt I, Beta, İstanbul.
• Erdem, T. (2009). Vergisel Kabahatler, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Görkemli, B. (2021). Ceza Hukukundaki Sahtecilik Suçları ile Vergi Ceza Hukukundaki Sahte Belge Düzenleme-Kullanma Suçları. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 12(47): 407-434.
• Gözler, K. (2013). Yorum İlkeleri. (Ed.) ERGÜL, O.: Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 15-119.
• Gündüz, F. E. & Gündüz, H. (2022). Kabahatler Kanunu’na Göre Cumhuriyet Savcısı ve Mahkemenin İdari Yaptırım Kararı Verme Yetkisi. Adalet Dergisi, 1(68): 111-131.
• Kaneti, S.; Ekmekçi, E.; Güneş, G.; Kaşıkçı, M (2019). Vergi Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Karakehya, H. & Arabacı, M. (2016). Cumhuriyet Savcısının Hukuki Statüsü, Muhakemedeki Taraf Pozisyonu ve İspat Yükünün Bulunması Üzerine. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65(4): 2059-2081.
• Karakoç, Y. (2014). Genel Vergi Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Karakoç, Y. (2010). Türk Vergi Ceza Hukuku Üzerine Bir Değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(Özel Sayı): 3-26.
• Karakoç, Y. (2016). Vergi Ceza Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Koca, M. & Üzülmez, İ. (2015). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınları, Ankara.
• Öncel, M.; Kumrulu, A.; Çağan, N.; Göker, C. (2019). Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Öncü, K. (2019). 6183 Sayılı Kanun’a Göre İdari Para Cezalarının Kapsamı ve Tahsilinde 5326 Sayılı Kanun’un Etkisi. Malî Hukuk Dergisi, 15(179): 2467-2488.
• Öner, E. (2018). Vergi Hukuku, Seçkin, Ankara.
• Saban, N. (2016). Vergi Hukuku, Beta, İstanbul.
• Şenyüz, D. (2017). Vergi Ceza Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Torunoğlu, T. (2010). Vergi Ziyaı Kabahati. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(Özel Sayı): 477-544.
• Tunç, Z. (2022). Vergi Ziyaı ve Kaçakçılık Cezalarının Birlikte Uygulanmasına Alternatif Bir Yaklaşım. Malî Hukuk Dergisi, 18(210): 1277-1302.
• Türay, A. (2020). İhmal Suretiyle İcrai Hareketin Sınırlı Sayıda Olup Olmadığı Sorunu. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(Özel Sayı): 115-154.
• Ümit, C. (2021). Defter, Kayıt ve Belgeleri Gizleme Suçunda Cezai Sorumluluk. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 70(4): 1261-1296.
• Ünal, E. (2021). Vergi Usul Kanununun 359’uncu Maddesinin b Fıkrasında Düzenlenen Vergi Kaçakçılığı Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 27(2): 1260-1297.
• Üstün, Ü. S. (2011). Susma Hakkı Çerçevesinde Defter, Kayıt ve Belgeleri Gizleme Suçu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(3):363-390.
• Yelbaşı, C. (2014). Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü, Yazarın Kendi Yayını, Ankara.
• Yılmazoğlu, Y. E. (2016). Vergi Yargısı Uygulamasında Kabahatler Kanunu’na Alternatif Bir Bakış ve Vergi Ziyaı Doğuran Fiillere İştirake İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararına Dair Bir İrdeleme. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 29(126): 323-356.
• Yılmazoğlu, Y. E. (2022). Anayasa Mahkemesi’nin 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 367. Maddesinin Son Fıkrasının İptali Yönündeki Kararının Vergi Uyuşmazlığından Doğan İdari Davalara Etkileri. Ankara Barosu Dergisi, 80(3): 255-327.
• kararlar.uyusmazlik.gov.tr
• normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr
• www.lexpera.com.tr