Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Meslek Etiği Algısı: Mersin İli Örneği

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 81 - 97, 30.06.2023

Murat Kurtlar

Öz

Muhasebe mesleği toplumda önemli bir rol oynamaktadır. Yatırımcılar, alacaklılar ve işverenler finansal raporlama, mali kaynakların etkin yönetimi ve danışmanlık hizmetleri için büyük ölçüde muhasebe mesleğine güvenmektedir. Muhasebenin ürettiği finansal verilerin gerçeğe uygun ve güvenilir olması son derece önemlidir. Çünkü piyasaların etkin ve verimli bir şekilde çalışabilmesi gerçeğe uygun ve güvenilir bilgiye bağlıdır. Finansal raporlarda yer alan bilgilerin gerçeğe uygun ve güvenilir olması da muhasebe meslek mensuplarının meslek etiği kurallarına uymasına bağlıdır. Bu nedenle muhasebe mesleğine yönelik faaliyetlerin yerine getirilmesinde meslek mensuplarının meslek etiği kurallarına göre hareket etmeleri ve bu kuralları özümsemesi gerekmektedir. Enron, Worldcom gibi muhasebe alanında ortaya çıkan skandallar hem şirketlere hem de muhasebe mesleğine olan güvenin kaybedilmesine yol açmıştır. Bu durum da meslek etiği ve ahlakı tartışmalarını gündeme getirmiştir. Bu araştırmada amaç, Mersin ilinde faaliyet gösteren muhasebe meslek mensuplarının meslek etiği algısını ve bu algıda eğitim düzeyi, iş tecrübesi, mükellef sayısı, çalışma şekli ve aylık ortalama gelir düzeyi bakımından farklılık olup olmadığını ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Meslek Etiği, Muhasebe Meslek Etiği

Kaynakça

• Akenbor, C. O. and Tennyson, O. (2014). Ethics of Accounting Profession in Nigeria. Journal of Business and Economics, 5(8), 1374-1382.
• Alpar, R. (2017). Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Baran, E. ve Baskan, T. D. (2021). Muhasebe Meslek Mensuplarının Etik Dışı Davranış Sergilemelerinin Nedenleri: Literatür İncelemesi/Reasons of Unethical Behaviors of Accounting Professionals: Literature Review. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 470-506.
• Brinkmann, J. (2002). Business and Marketing Ethics As Professional Ethics. Concepts, Approaches and Typologies. Journal of Business Ethics, 41(1), 159-177.
• Cristina, N. and Florina, P. M. (2008). Ethics in Accounting, Annals of The University of Oradea. Economic Science Series, 17(3).
• Çetin, A. C. ve Dağlı, S. Ş. (2014). Muhasebe Meslek Etiği ve Meslek Mensuplarının Etik Hakkındaki Görüşleri Üzerine Isparta Ilinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 55-84.
• Çürük, T. (2004). Bağımsız Dış Denetimin Muhasebe Şeffaflığına Etkisi Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma: Türkiye Örneği. ODTÜ Gelişim Dergisi, 31, 2.
• Çürük, T. ve Doğan, Z. (2002). Muhasebe Ders ve İçeriklerinin Verilme Düzeyleri Konusunda Şirketlerin Üniversitelerden Taleplerinin Tespitine İlişkin Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(1), 107-126.
• Daştan, A. (2009). Etik Eğitiminin Muhasebe Eğitimindeki Yeri ve Önemi: Türkiye Değerlendirmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 281-311.
• Deniz, A. Ö. (2011). Gebelik Öncesi ve Gebelik Döneminde Baş Ağrılarının Araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Doğan, M. Z. ve Taşyürek, F. (2022). Türkiye'de vergi Denetimini Etkileyen Faktörlerin Tespitine Ilişkin Bir Araştırma. Vergi Dünyası Dergisi, 1(489), 6-24.
• Duska, R. F., Duska, B. S. and Kury, K. W. (2018). Accounting Ethics. John Wiley & Sons.
• Eginiwin, J. E. And Dike, J. W. (2014). Accounting Ethics and The Quality of Financial Reporting: A Survey of Some Selected Oil Exploration and Producing Companies in Nigeria. IOSR Journal of Business and Management, 16(7), 26-36.
• Grant, R. M., & Visconti, M. (2006). The strategic background to corporate accounting scandals. Long range planning, 39(4), 361-383.
• Gül, K. ve Ergün, H. (2004). Muhasebe Mesleğinde Etik. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 11, 53-77.
• Gür, E. (2018). Muhasebe Meslek Etiği. Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 371-407.
• International Federation of Accountants. (2018), Handbook of the International Code of Ethics for Professional Accountants, https://www.ethicsboard.org/ Erişim Tarihi: 03.12.2022
• Jaijairam, P. (2017). Ethics in Accounting. Journal of Finance and Accountancy, 23, 1-13.
• Kırel, Ç. (2000). Örgütlerde Etik Davranışlar Yönetimi ve Bir Uygulama Çalışması. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1211, İ.İ.B.F. Yayın No: 168, 4-16.
• Kısakürek, M. M. ve Alpan, N. (2010). Muhasebe Meslek Etiği ve Sivas İlinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (47), 213-228.
• Koumbiadis, N. and Okpara, J. O. (2008). Ethics and Accounting Profession: An Exploratory Study Of Accounting Students İn Post Secondary Institutions. International Review of Business Research Papers, 4(5), 147-156.
• Kuçuradi, İ. (2003). Etik ve Etikler. Türkiye Mühendislik Haberleri, 423(1), 7-9.
• Low, M., Davey, H. and Hooper, K. (2008). Accounting Scandals, Ethical Dilemmas And Educational Challenges. Critical Perspectives on Accounting, 19(2), 222-254.
• Markham, J. W. (2015). A financial history of modern US corporate scandals: From Enron to reform. Routledge.
• Mintz, S. M. (1995). Virtue Ethics and Accounting Education. Issues in Accounting Education, 10(2), 247.
• Özçelik, H. ve Keskin, S. (2017). Muhasebe Meslek Etiği ve Uygulamaları: Batı Akdeniz Bölgesinde Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 138-150.
• Özyürek, H. (2012). Muhasebe Meslek Mensuplarında Etik: Ankara’da Muhasebeciler Üzerine Araştırma. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 125-137.
• Salkind, N. (2015). İstatistikten Nefret Edenler İçin Istatistik. (Çuhadaroğlu, A., Özcan, Z.Ç. ve İmamoğlu, Y. Çev.), New York: Sage.
• Özgün, H. S. ve Sarıtaş, H. (2019). Muhasebe Mesleğinde Etik Dışı Davranışlara Neden Olan Durumlar: Denizli Ilinde Bir Uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 77-93.
• Seipp, E., Kinsella, S., and Lindberg, D. L. (2011). Xerox, Inc. Issues in Accounting Education, 26(1), 219-240.
• Sepasi, S. (2019). Accounting Ethics. International Journal of Ethics and Society, 1(2), 23-29.
• Shawver, T. J. and Miller, W. F. (2017). Moral Intensity Revisited: Measuring The Benefit of Accounting Ethics Interventions. Journal of Business Ethics, 141(3), 587-603.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
• Türel, A. (2011). Worldcom Skandalı: Muhasebe Hileleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Türk Dil Kurumu (2022). www.tdk.gov.tr/sozlukler, Erişim Tarihi: 01.09.2022.
• Yaşar, A. (2015). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Vergi Müfettişlerinin Türkiye’deki Sahte Fatura Kullanımı Sorununa Yaklaşımı Üzerine Bir Araştırma. Manas Journal of Social Studies, 4(2), 35-63.
• Yel, T. (2018). Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiği Hakkındaki Görüşlerine İlişkin Bolu’da Bir Araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 165- 184.