Sınıf ve Toplumsal Tabakalaşma: Teorik Bir Analiz

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 111 - 122, 29.12.2024

İlhan Karmutoğlu

Öz

Eşitsizlik tarih boyunca tüm toplumlarda yer almakta olup yaş, din, etnik yapı, ırk, mesleki konum, gelir seviyesi gibi unsurlara bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Sınıf ve tabakalaşma çalışmalarına yönelik birçok sosyolog sınıf ve tabaka kavramlarını farklı şekillerde ele alarak toplumsal yapının dinamiklerini çözümlemeyi hedeflemiştir. Sınıf ve tabakalaşmaya dair çok farklı yaklaşımlar olmasına karşın, yaklaşımlar sosyoloji alanında birçok konuda olduğu gibi Marx, Weber ve işlevsellik olmak üzere üç ana kategoride ele alınmaktadır. Marx ve Weber’in sınıf ve tabakalaşmaya dair ortaya koyduğu kuramların revize edilmiş şekilleri günümüzde sınıf ve tabakalaşmaya dair çalışmalarda bir başvuru kaynağı olarak nitelendirilmektedir. Bu makale, klasik ve çağdaş sosyolojinin önde gelen düşünürlerinin sınıf ve tabakalaşmaya dair teorilerini literatür taraması aracılığıyla tek bir başlık altında toplamayı hedefleyerek, toplumsal sınıf ve tabakalaşma kavramlarının tarih içerisindeki gelişim süreci ve kavramlar hakkındaki güncel tartışmalara yönelik uzantılarını ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

toplumsal tabakalaşma, eşitsizlik, sınıf, statü

Kaynakça

• Amman MT. (1995). Sosyal Tabakalaşma ve Günümüz Fransız Sosyolojisinin Yaklaşımları. İ.Ü. Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul, (Danışman: Doç. Dr. MF Gezgin). s.10-43,69-132.
• Argın, Ş. (1992). Neomarksist Sınıf Analizinde Weber Hayaleti. Birikim Dergisi, (36).
• Aydın, K. (2014). Yapısal işlevselci teori ve toplumsal tabakalaşma. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8).
• Barsbuğa, Y., & Fişekçioğlu, İ. B. (2021). Karl Marx ve Sınıf Teorisinin Spor Kültürüne Yansımaları. Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 41-46. Çoban, S. (2012). Gramsci, hegemonya ve kapitalizm. In First International Interdisciplinary Social Inquiry Conference.
• Dural, A. B. (2012). Antonio Gramsci ve Hegemonya. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 309-321.
• Giddens, A., & Özel, H. (1999). Toplumun kuruluşu: Yapılaşma kuramının ana hatları. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Göker, E. (2001). Durkheim’in sol eli: Pierre Bourdieu’nun muhalefeti. Praksis, 3, 228-251.
• Koşar, A. (2018). Marx’ın Sınıf Kavrayışı, Temel Çizgileri ve Güncelliği. Teori ve Eylem.
• Marshall, G., Akınhay, O., & Kömürcü, D. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Marx, K., & Engels, F. (1845). The ruling class and the ruling ideas. Media and Cultural studies, 9.
• Marx, K., & Engels, F. (2017). Komünist manifesto. Yordam Kitap.
• Miliband, R. (1987). Class Analysis. Social Theory Today içinde, Anthony Giddens ve Jonathan H. Turner (Ed.). Cambridge: Polity Press.
• Moore WE. (1990). İşlevsellik İçinde: Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi. (Derleyenler: Bottomore T, Nisbet R), Çeviren: Berktay F, V Yayınları.
• Turner, B. (1997). Eşitlik (çev: Bahadır Sina Şener). Dost Kitapevi.
• Weber, M. (2012). Ekonomi ve toplum. (Cilt II) (L. Boyacı, Çev.). İstanbul: Yarın Yayınları
• Poulantzas, N. (2014). The capitalist state and ideologies. In Ideology (pp. 126-140). Routledge.
• Wood, E. M. (2006). Sınıftan Kaçış – Yeni ‘Hakiki’ Sosyalizm. Şükrü Alpagut (Çev.) Yordam Kitap.
• Yanıklar, C. (2008). Sermaye ve emek arasında; Goldthorpe ve wright'in sınıf yaklaşımları üzerine eleştirel bir değerlendirme. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 11(2), 151-182.
• Yıldırım, C. (2017). Orta sınıf analizleri: Teorik bir yaklaşım. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 1-19.