SELF-REGULATION AND PROSOCIAL BEHAVIORS IN PRESCHOOL

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 12 - 28, 03.07.2025

Hülya Gülay Ogelman , Seda Sarac , Döne Kahveci

https://doi.org/10.35452/caless.1629235

Öz

The aim of the study is to examine the effects of preschool children's self-regulation skills on their prosocial behaviors. The study group consisted of 217 children 55-72 months who were attending preschool education. In the study, a personal information form, the Independent Learning Behaviors Scale (for ages 3-5), and the Helping Others subscale of the Child Behavior Scale were used as measurement tools. Since the data followed a normal distribution, parametric tests, specifically the Pearson Product-Moment Correlation Coefficient and Simple Linear Regression Analysis, were employed for statistical analysis. As a result of the research, it was found that there is a relationship between children's prosocial behaviors and their self-regulation. It was observed that as children's levels of self-regulation increased, their prosocial behaviors also increased, whereas a decrease in self-regulation was associated with a decrease in prosocial behaviors. Thus, a positive relationship exists between these variables. Additionally, self-regulation was found to be a significant predictor of prosocial behaviors. Based on the findings, it can be concluded that self-regulation plays a crucial role in the development of prosocial behaviors during the preschool period. Self-regulation refers to an individual's ability to control their thoughts, emotions, and behaviors, engage in planning, and make efforts to achieve their goals. In this context, the ability to manage emotions and behaviors may contribute to children's development of a perspective that promotes sharing, cooperation, and empathy in their relationships with others. Self-regulation skills help children establish healthier social relationships and engage in more prosocial behaviors. These overlapping findings also highlight the interaction between different developmental domains.

Anahtar Kelimeler

Self Regulation , Prosocial baheviors , Independent learning , Preschool

OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÖZ DÜZENLEME VE OLUMLU SOSYAL DAVRANIŞLAR

Öz

Araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin olumlu sosyal davranışları üzerindeki etkisinin ele alınmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunda okul öncesi eğitime devam eden 55-72 ay grubundan 217 çocuk yer almıştır. Araştırmada kişisel bilgi formu, Bağımsız Öğrenme Davranışları Ölçeği (3-5 yaş) ile Çocuk Davranış Ölçeği’nin Başkalarına Yardımı Amaçlayan Sosyal Davranış alt ölçeği kullanılmıştır. Veriler normal dağıldığı için parametrik testlerden Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Basit Doğrusal Regresyon Analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, çocukların olumlu sosyal davranışları ile öz düzenlemeleri arasında ilişki olduğu bulunmuştur. Çocukların öz düzenleme düzeyleri arttıkça olumlu sosyal davranışlarının arttığı, öz düzenlemeleri azaldıkça olumlu sosyal davranışların azaldığı görülmüştür. Bu noktada, iki değişken arasında olumlu yönde ilişki söz konusudur. Ek olarak öz düzenleme, olumlu sosyal davranışlar üzerinde anlamlı düzeyde yordayıcı etkiye sahiptir. Bulgular doğrultusunda okul öncesi dönemde öz düzenlemenin olumlu sosyal davranışın gelişimini etkileyebildiği söylenebilir. Öz düzenleme, bireyin kendi düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını kontrol etme, planlama yapma ve hedeflerine ulaşmak için çaba gösterme becerisidir. Bu noktada, duygularını, davranışlarını yönetebilmenin çocukların diğer kişilerle ilişkilerinde paylaşmaya, iş birliği yapmaya, empati kurmaya yönelik bir bakış açısı geliştirmesine katkı sağlayabileceği ifade edilebilir. Öz düzenleme becerileri, çocukların sosyal çevreleriyle daha sağlıklı ilişkiler kurmalarına ve olumlu sosyal davranışlar sergilemelerine katkı sağlayabilir. Birbiriyle örtüşen bulgular gelişim alanları arasındaki etkileşimi de sergilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Öz düzenleme , Olumlu sosyal davranışlar , Bağımsız öğrenme , Okul öncesi

Kaynakça

• Adagideli, F. H. (2018). Okul öncesi çocuklarının ilkokula hazır bulunuşluklarının yordayıcısı olarak öz düzenleme becerilerinin incelenmesi [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi
• Armstrong Carter, E., Miller, J. G., Hill, L. J., & Domingue, B. W. (2021). Young children's prosocial behavior protects against academic risk in neighborhoods with low socioeconomic status. Child Development, 92(4), 1509-1522.
• Arslan, H. H., & Pekdoğan, S. (2021). Okul öncesi dönemde 60-72 ay çocuklara yönelik hazırlanan öz düzenleme eğitim programının çocukların öz düzenleme becerilerinin gelişimine etkisi. Journal of History School, 53, 2753-2774.
• Arslan, R., & Yanık, D. (2024). Okul öncesi dönemdeki çocukların prososyal davranışları ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 53 (243), 1587-1604.
• Attari, A., Ghanbary Hashemabady, B. A., Mashhadi, A., & Kareshki, H. (2018). Temperament and prosocial behavior: The mediating role of prosocial reasoning, emotion regulation, and emotion lability. PCP, 6 (4), 257-264.
• Aydın, M. Ş. (2015). Çocuklarda (3-4 yaş) zihin kuramı ve kendini düzenleme becerisinin olumlu sosyal davranış üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Aydın, M. Ş. (2021). 13-70 Aylık çocuklarda prososyal davranışlar: Doğal gözlem çalışması. Psikoloji Çalışmaları, 41(2), 673-709.
• Bağcı Çetin, B. (2023). The role of self-regulation skills and digital game addiction tendencies in predicting preschool children’s prosocial behaviors. E-Kafkas Journal of Educational Research, 10(3), 555-572.
• Barragan Jason, G., & Hopfensitz, A. (2023). Self-control is negatively linked to prosociality inyoung children. Journal of Behavioral Decision Making, 36(4),1-8.
• Blake, P. R., Piovesan, M., Montinari, N., Warneken, F., & Gino, F. (2015). Prosocial norms in the classroom: The role of self-regulation in following norms of giving. Journal of Economic Behavior & Organization, 115, 18–29. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2014.10.004
• Bouchard, C., Sylvestre, A., & Forget-Dubois, N. (2020). Why are boys perceived as less prosocial than girls by their early childhood educators? The role of pragmatic skills in preschool and kindergarten children. Educational Psychology, 40(10), 1190–1210.
• Brazzelli, E., Grazzani, I., & Pepe A. (2021). Promoting prosocial behavior in toddlerhood: A conversation-based intervention at nursery. Journal of Experimental Child Psychology, 204, 105056, https://doi.org/10.1016/j.jecp.2020.105056.
• Brownell, C. A. (2013). Early development of prosocial behavior: Current perspectives. Infancy: The Official Journal of The International Society on Infant Studies, 18 (1), 1-9 .
• Calkins, S. D., & Williford, A. P. (2009). Taming the terrible twos: Self-regulation and school readiness. In O. A.
• Barbarin & B. H. Wasik (Eds.), Handbook of child development and early education: Research to practice, (pp. 172–198). New York, NY: Guilford Press.
• Callan, G. L. (2018). Self‐regulation. In B.B.Frey(Ed.),The SAGE encyclopedia of educational research, measurement, and evaluation (p. 1498). SAGE Publications Inc. https://doi.org/10.4135/9781506326139.n622
• Canol, B. (2021). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-72 aylık çocuklara yönelik hazırlanan öz düzenleme eğitim programının çocukların öz düzenleme ve sosyal becerileri üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Chiou, H. H., & Ho, H. J. A (2024). Path analysis of self-control and prosocial behavior in preschool children. Available at SSRN, 4940482.
• Crider, C. (2024). Understanding prosocial behavior in early childhood. Healthline. https://www.healthline.com/health/prosocial-behavior-in-early-childhood
• Çelik Kahraman, S. (2019). Okul öncesi prososyal davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve 48-72 aylık çocuklarda prososyal davranışların bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çubukcu, A. (2019). 48–72 Aylık çocukların prososyal davranışları ile annelerinin prososyal davranışları ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dağgül, H. C. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile ebeveynlerin çocuk yetiştirme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Davidov, M., Vaish, A., Knafo-Noam, A., & Hastings, P. D. (2016). The motivational foundations of prosocial behavior from a developmental perspective–evolutionary roots and key psychological mechanisms: İntroduction to the special section. Child Development, 87(6), 1655–1667.
• Dirks, M. A., Dunfield, K. A., & Recchia, H. E. (2018). Prosocial behavior with peers: Intentions, outcomes, and interpersonal adjustment. In: W. M. Bukowski, B. Laursen, & K. H., Rubin (Eds.), Handbook of peer interactions, relationships, and groups (2nd ed., pp. 243–264). The Guilford Press.
• Doğan, S. (2022). Okul öncesi dönem 5-6 yaş çocuklarının prososyal davranışları ile rekabet stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Drummond, J., Waugh, W. E., Hammond, S. I., & Brownell, C. A. (2015). Prosocial behavior during infancy and early childhood: Developmental patterns and cultural variations. İn: J.D. ,Wright (Ed.), International encyclopedia of social and behavioral sciences, 2nd Edition (pp. 233 – 237). Elsevier.
• Dunfield, K. A., & Kuhlmeier, V. A. (2013). Classifying prosocial behavior: Children's responses to instrumental need, emotional distress, and material desire. Child Development, 84(5), 1766–1776. https://doi.org/10.1111/cdev.12075
• Eren, S. (2022). Anne baba ilgisinin okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerisi üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Flook, L., Zahn-Waxler, C., & Davidson, R. J. (2019). Developmental differences in prosocial behavior between preschool and late elementary school. Frontiers in Psychology, 10, 876.
• Genç, F. G. (2021). Annelerin prososyal davranışları ve tutumları ile okul öncesi dönem çocuklarının prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Gülay, H., & Önder, A. (2009). Reliability and validity of Ladd and Profilet Child Behavior Scale, Victimization Scale and Picture Sociometry Scale to measure peer relations of 5-6 years-old children. World Conference on Educational Sciences (WCES-2009). Cyprus Educational Sciences Association, Nicosia, North Cyprus, (04- 07 February, 2009). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1): 648- 659.
• Gülay Ogelman, H., Koyutürk Koçer, N., & Göktaş, İ. (2024). Okul öncesi dönemde olumlu sosyal davranış: 2010-2022 yılları arasında tamamlanmış tezlerin incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 178-196.
• Güngör, D. (2021). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5 ve 6 yaş grubu çocukların öz düzenleme becerileri ile 21. yüzyıl becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Halliday, S. E., Dahinden, F. M., & Hascher, T. (2024). Prosocial behavior in early childhood across boys and girls: Associations among parent- and teacher-report and child behavior on the dictator game. Early Education and Development, 36(2), 410–430.
• İnanlı, S. (2015). Okul öncesi çocukların medya kullanımı ile prososyal ve agresif davranışları arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kanayama, A., Siraj, I., Moeyaert, M., Steiner, K., Yu, E. C., Ereky‐Stevens, K., ... & Shi, Y. (2024). PROTOCOL: Key characteristics of effective preschool‐based interventions to promote self‐regulation: A systematic review and meta‐analysis. Campbell Systematic Reviews, 20(2), e1383. https://doi.org/10.1002/cl2.1383
• Kısaoğlu, Ş. Y., & Çetin, A. (2023). 5-6 Yaşındaki çocukların öz düzenleme ile erken okuryazarlık becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11(2), 328-345. https://doi.org/10.16916/aded.1169305
• Köyceğiz Gözeler, M., & Özbey, S. (2023). Okul öncesi çocuklarda öz düzenleme becerileri: İçsel motivasyonu destekleyici eğitim programının etkisi. PEARSON JOURNAL, 8(24), 202–228. https://doi.org/10.5281/zenodo.8142831
• Liman, B. (2024). Okul öncesi çocukların öz düzenleme becerilerinin ego sağlamlık düzeylerine etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 617-632. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1325400
• McClelland, M. M., & Morrison, F. J. (2003). The emergence of learning-related social skills in preschool children. Early Childhood Research Quarterly, 18(2), 206–224. https://doi.org/10.1016/S0885-2006(03)00026-7
• Önal, F. (2018). Okul öncesi eğitimde sınıfında kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan çocukların prososyal davranışlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Özcan, A. (2016). Türkiye’de okul öncesi dönemde prososyal davranışlar ile ilgili yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri ile makalelerin incelenmesi. International Journal of Academic Social Sciences, 51, 489-504. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3673
• Öztabak, M. E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Öztürker, B. (2014). 6 Yaş çocuklarının olumlu sosyal davranışları ile anne ve öğretmenözgeciliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Padilla-Walker, L. M., Memmott-Elison, M. K., & Coyne, S. M. (2018). Associations between prosocial and problem behavior from early to late adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 47(5), 961–975. https://doi.org/10.1007/s10964-017-0736-y
• Paulus, M. (2018). The multidimensional nature of early prosocial behavior: A motivational perspective. Current Opinion in Psychology, 20, 111–116. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.09.003
• Paz, Y., Davidov, M., Orlitsky, T., Hayut, M., Roth-Hanania, R., & Zahn-Waxler, C. (2023). Prosocial behavior in toddlerhood and early childhood: Consistency across subtypes and over time. Frontiers in psychology, 14, 950160. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.950160
• Ritgens, C., Bondü, R., & Warschburger, P. (2024). Links between self-regulation patterns and prosocial behavior trajectories from middle childhood to early adolescence: A longitudinal study. Frontiers in Psychology, 15, 1480046. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1480046
• Robson, D. A., Allen, M. S., & Howard, S. J. (2020). Self-regulation in childhood as a predictor of future outcomes: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 146(4), 324. https://doi.org/10.1037/bul00 00227
• Saraç, S., Karakelle, S., & Whitebread, D. (2019). Okul öncesi çocuklar için bağımsız öğrenme davranışları ölçeği 3-5 (BÖD 3-5): Türkçe formu için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elementary Education Online, 18(3), 1093-1106. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.610148
• Saygılı, N. (2021). 60-72 aylık çocukların ahlaki yargı düzeyleri ile prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(1),339-358. https://doi.org/10.46868/atdd.95
• Schachner, A. C. W., Newton, E. K., Thompson, R. A., & Goodman-Wilson, M. (2018). Becoming prosocial: The consistency of individual differences in early prosocial behavior. Early Child Res. Q., 43, 42–51. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2018.01.001
• Steinbeis N. (2016). The role of self-otherdistinction in understandingothers' mentalandemotionalstates: neurocognitivemechanisms in childrenandadults. Philos Trans R SocLond B BiolSci. 371(1686):20150074. https://doi.org/10.1098/rstb.2015.0074,
• Somer, B. (2015). 4-6 Yaş resimli çocuk kitaplarının prososyal davranışlar açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Spinrad, T. L., & Eisenberg, N. (2017). Prosocial behavior and empathy-related responding: Relations to children's well-being. In: M. D., Robinson, & M., Eid (Eds.), The happy mind: Cognitive contributions to well-being (pp. 331–347). Springer International Publishing/Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-319-58763-9_18
• Tintori, A., Ciancimino, G., Palomba, R., Clementi, C., & Cerbara, L. (2021). The Impact of socialisation on children's prosocial behaviour. A Study on primary school students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(22), 12017. https://doi.org/10.3390/ijerph182212017
• Türen, Ş. (2022). 60-72 Aylık çocukların annelerinin sahip oldukları bireysel değerler ile çocuklarının prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Doktora tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Varol Ş. N. (2022). 60-72 Aylık çocukların prososyal davranışları ile babalarının anne bekçiliği algılarının baba katılımı açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Williams, K. E., & Berthelsen, D. (2017). The Development of prosocial behaviour in early childhood: Contributions of early parenting and self-regulation. IJEC, 49, 73–94. https://doi.org/10.1007/s13158-017-0185-5
• Yazıcı, Z., & Salıkutluk, Y. Z. (2018). Ebeveynlerin prososyal davranışlarıyla çocukların prososyal davranışları arasındaki ilişki. T. Kodaman, & E. İştar Işıklı (Ed.), Sosyal beşeri ve idari bilimlerde akademik araştırmalar 3 içinde (s.411-429). Gece Kitaplığı.
• Yılmaz, Ş. Ş. (2023). Okul öncesi çocukların değer düzeyleri ile prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yurdakul, Y., İlhan Ildız, G., & Bütün Ayhan, A. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarında öz düzenleme becerileri ile prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty(62), 354-376. https://doi.org/10.21764/maeuefd.10088